Morgunblaðið - 24.09.2005, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
á morgun
Á gægjum

Sókn raun-
veruleika-
sjónvarpsins
HJARTAVERND verður með opið
hús á hjartadaginn sem er á morgun
25. september en hjartadagurinn er
alþjóðlegur upplýsinga- og forvarna-
dagur sem haldinn er víða um heim.
Að honum standa samtökin World
Heart Federation m.a. í samvinnu
við Alþjóðaheilbrigðismálastofn-
unina. Læknar Hjartaverndar bjóða
upp á fyrirlestra og kynnt verður
áhættureiknivél Hjartaverndar sem
gefur vísbendingar um í hversu mik-
illi áhættu menn eru fyrir því að fá
hjartasjúkdóma á næstu tíu árum.
Fyrirlestrar og fræðsla
Aðalstöðvar Hjartaverndar eru í
Holtasmára 1 í Kópavogi og þar
verður opið hús á vegum Hjarta-
rannsókna, sem er forvarnadeild
Hjartaverndar, milli kl. 11 og 15
sunnudaginn 25. september. Þema
dagsins fjallar um kjörþyngd og
form, þ.e. í hvernig líkamlegu formi
menn eru en Hjartavernd hefur að
undanförnu unnið að ýmsum for-
vörnum á þessu sviði. „Við höfum til
dæmis gefið út bæklinginn Hreyfðu
þig fyrir hjartað og áður hefur
Hjartavernd gefið út fræðslubækl-
inga um offitu, kólesteról og fleira,“
segir Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,
hjúkrunarfræðingur hjá Hjarta-
vernd, í samtali við Morgunblaðið.
„Dagskrá opna hússins verður ann-
ars vegar fyrirlestrar lækna Hjarta-
rannsóknar um áhættuþætti hjarta-
sjúkdóma og áhættumat sem gert er
hjá Hjartarannsókn og síðan almenn
upplýsingagjöf,“ segir Guðrún Jóna
ennfremur og kemur þar áhættu-
reiknivélin til sögunnar.
„Þetta er nýjung sem við tókum í
notkun á þessu ári og hjálpar okkur
til að meta hversu mikil hætta er á
því að menn fái kransæðasjúk-
dóma,“ segir Bolli Þórsson, sérfræð-
ingur í lyflækningum hjá Hjarta-
vernd. Með kransæðasjúkdómum er
átt við að menn fái kransæðastíflu,
þurfi að fara í kransæðaútvíkkun
eða hjartaaðgerð. „Sérfræðingar
Hjartaverndar hafa þróað þessa
reiknivél og við hönnun reiknilíkans-
ins voru notaðar mælinganiðurstöð-
ur úr hóprannsókn Hjartaverndar
sem staðið hefur í áratugi. Við vitum
hvað er meðal áhættuþátta fyrir
hjartasjúkdómum, til dæmis aldur,
ættarsaga, blóðþrýstingur, þyngd,
reykingar og hvort menn stunda
hreyfingu, svo nokkrir séu nefndir.
Með því að setja þessar upplýsingar
saman í svona reiknivél geta menn
borið sig saman við meðalmanninn
miðað við ákveðnar forsendur sem
settar eru í reiknivélina.“
Er leiðbeining en ekki
sjúkdómsgreining
Skoða má reiknivélina á vefsíðu
Hjartaverndar, hjarta.is, en Bolli
vekur athygli á því að vélin er ekki
sjúkdómsgreining heldur aðeins
leiðbeining eða vísbending um hvort
menn eru í meiri eða minni hættu en
meðalmaðurinn í viðmiðunarhópi.
Bolli segir að mælingarniðurstöð-
urnar úr hóprannsókninni hafi safn-
ast upp á löngum tíma og séu vís-
bending um hvað hafi verið áhættu-
þættir og því verði að halda áfram
rannsóknum á því hvort þessir þætt-
ir taki breytingum. „Við vitum ýmis-
legt um áhættuþættina en það sem
breytist kannski gegnum tíðina er
hversu þeir vega þungt og þar gæti
til dæmis þyngdin verið vaxandi
þáttur eftir því sem hærra hlutfall
þjóðarinnar er of þungt. Stórir
áhættuþættir og þeir sem við ráðum
engu um eru aldurinn og ættarsaga
um hjartasjúkdóma en annað getum
við tekið í okkar hendur eins og
þyngd, hreyfingu, reykingar og
fleira slíkt og þetta bendum við
mönnum á þegar fólk leitar til okk-
ar,“ segir Bolli. „Áhættureiknivélin
getur því verið læknum leiðbeining
um næstu skref í meðferð og rann-
sóknum. Það hefur komið fyrir hjá
mér að telja mann ekki vera í mjög
mikilli áhættu en síðan bendir
áhættureiknivélin til annars þegar
hún er mötuð á viðkomandi forsend-
um. Þannig hafa ábendingar vélar-
innar einstaka sinnum komið manni
á óvart – og það hefur reyndar verið
í báðar áttir.“
Guðrún Jóna segir að auk hóp-
rannsókna og útgáfustarfsemi
standi Hjartavernd að margs konar
öðrum einstökum verkefnum í því
skyni að miðla til almennings fróð-
leik um heilsufar og sjúkdóma og
bendir á að margs konar fróðleik sé
að finna á vefsíðu Hjartaverndar.
Opið hús verður hjá Hjartavernd á alþjóðlegum hjartadegi á morgun
Hægt að meta líkur á hjarta-
sjúkdómum með reikniforriti
Eftir Jóhannes Tómasson
joto@mbl.is
Morgunblaðið/Þorkell
Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir hjúkrunarfræðingur og Bolli Þórsson læknir.
FORMANNAFUNDUR Lands-
sambands lögreglumanna, sem hald-
inn var í gær, hefur sent frá sér
ályktun vegna gagnrýni á störf efna-
hagsbrotadeildar ríkislögreglustjóra
í Baugsmálinu. Ályktunin er eftirfar-
andi:
„Formannafundur Landssam-
bands lögreglumanna tekur heils-
hugar undir yfirlýsingu starfsmanna
efnahagsbrotadeildar ríkislögreglu-
stjóraembættisins í tilefni alvarlegra
ásakana ýmissa aðila í samfélaginu
um misbeitingu valds innan lög-
reglukerfisins.
Telur fundurinn hreint með ólík-
indum hvernig ákveðnir einstakling-
ar hafa tjáð sig með órökstuddum
hætti og látið liggja að undirlægju-
hætti og misbeitingu valds innan lög-
reglunnar og í raun í réttarkerfinu
öllu.
Að mati fundarins er það með öllu
óþolandi að lögreglumenn þurfi
ítrekað að þola staðhæfingar sem al-
gerlega eru úr lausu lofti gripnar um
ómálefnaleg og ólögleg vinnubrögð
sín.
Bent er á að lögreglumönnum er
skylt að vinna í samræmi við lög og
reglur og hafa hlotið víðtæka og
viðamikla menntun þannig að tryggt
sé í einu og öllu að störf lögreglu séu
unnin á faglegan og málefnalegan
hátt.
Ekkert er hæft í því að lögreglu-
menn séu viljalaus verkfæri í hönd-
um utanaðkomandi aðila og ásakanir
þess efnis eru í raun ásakanir um al-
varleg hegningarlagabrot fjölda lög-
reglumanna. Slíkur málflutningur er
rakalaus og ekki samboðinn einstak-
lingum sem ætlast til að orð þeirra
séu tekin trúanleg.
Landssamband lögreglumanna
hvetur til þess að þeir aðilar sem
fjalla vilja um lögreglumálefni geri
það með málefnalegum hætti.“
Ályktun formannafundar Landssambands lögreglumanna
Lögreglumenn ekki viljalaus
verkfæri utanaðkomandi aðila
STARFSMENN efnahagsbrota-
deildar ríkislögreglustjóra hafa sent
frá sér áréttingu vegna yfirlýsingar
sinnar um ummæli Ingibjargar Sól-
rúnar Gísladóttur, formanns Sam-
fylkingarinnar, um Baugsmálið.
Áréttingin er svohljóðandi.
„Í fréttum Ríkisútvarpsins þann
21. september sl. sagði Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir, formaður Sam-
fylkingarinnar, að Baugsmálið ætti
rætur sínar að rekja til þess að þeir
sem fóru með völd í samfélaginu hafi
gefið veiðileyfi á einstaklinga og fyr-
irtæki.
Í tilkynningu frá starfmönnum
efnahagsbrotadeildar ríkislögreglu-
stjórans í gær er þess krafist að
Ingibjörg Sólrún skýri nákvæmlega
hvað hún eigi við með þessum orð-
um. Hún hefur ekki svarað því hvaða
veiðileyfi var gefið út eða á hvern
hátt rannsóknin hófst með útgáfu
þess. Hún hefur hins vegar sagt að
Baugsmálið hafi orðið til í ákveðnu
andrúmslofti sem enginn væri
ónæmur fyrir og því hanga hinar al-
varlegu ásakanir enn í lausu lofti að
okkar mati.
Við fullyrðum öll að „veiðileyfi“
eða „andrúmsloft“ hafði engin áhrif á
að ákvörðun var tekin um að hefja
opinbera rannsókn á málefnum
stjórnenda Baugs eða rannsóknar-
vinnu okkar í þessu máli. Málið
hófst, sem kunnugt er, með því að
kæra var lögð fram ásamt gögnum
þar sem settar voru fram ásakanir
um saknæmt athæfi. Lögreglu ber
skylda til þess að bregðast við slíku,
óháð vilja ráðamanna eða pólitísku
ástandi sem kann að ríkja.
Við munum ekki fjalla um mál
þetta frekar á opinberum vettvangi
en hvetjum alla sem fjalla um lög-
reglumál til að gera það af ábyrgð.“
Starfsmenn efnahagsbrotadeildar
Ásakanir Ingibjargar
hanga enn í lausu lofti HÆSTARÉTTI barst síðast
liðinn fimmtudag kæra ríkis-
lögreglustjóra á frávísunarúr-
skurði héraðsdóms vegna
ákæru í Baugsmálinu.
Málið tekið til skoðunar
eftir helgina
Samkvæmt upplýsingum frá
skrifstofu Hæstaréttar er verið
að skila greinargerðum vegna
málsins og er búist við að það
verði tekið til skoðunar eftir
helgina.
Kæra ríkislögreglustjóra er
lokað plagg en dóms er að
vænta fyrir 13. október.
Héraðsdómur vísaði málinu
frá á þeim forsendum m.a. að
skilgreina hefði þurft nánar í
hverju hin meintu brot fælust,
hvernig sakborningar hefðu
auðgast og hvaða tjón hefði
orðið.
Kæran
komin til
Hæstaréttar
HÆSTBJÓÐENDUR í sérleyfi á
Reykjanesi og þar með talið í flugrút-
una, Hópferðamiðstöðin - Vestfjarða-
leið og Bílar og fólk, hafa dregið til-
boð sín til baka og hefur Vegagerðin
fallist á skýringar þeirra á gerðum
reikningsskekkjum.
Vegagerðin reiknaði með að borga
1,3 milljónir króna með leyfinu til
næstu þriggja ára. Þingvallaleið
bauð 0 krónur í sérleyfið, Hópbíla-
leigan 23 milljónir, Kynnisferðir 27
milljónir, Iceland Excursion og
Allrahanda 103 milljónir, Bílar og
fólk 439 milljónir og Hópferðamið-
stöðin – Vestfjarðaleið 469 milljónir
króna.
Fara yfir 4 tilboð og liggja
niðurstöður fyrir á næstu vikum
Kynnisferðir hafa haft sérleyfi, eða
sérleyfisígildi, á flugrútunni frá 1979.
Flugrútan flytur um 225 þúsund far-
þega á ári og veltan á þessari sérleið
er um 200 milljónir króna á ári eða
um 600 milljónir á samningstíman-
um. Stjórnarformaður Hópferðamið-
stöðvarinnar – Vestfjarðaleiðar sagði
við Morgunblaðið sl. þriðjudag að
forráðamenn fyrirtækisins væru að
leita að vitleysum í eigin tilboði og
þeir hafa nú fundið skekkjur í út-
reikningunum. Gunnar Gunnarsson,
aðstoðarvegamálastjóri, segir að fall-
ist hafi verið á skýringar talsmanna
fyrirtækjanna og þeim send bréf
þess efnis í gær. Hins vegar sé enn
verið að fara yfir hin fjögur tilboðin
og niðurstöður liggi fyrir á næstu
vikum.
Drógu
tilboð í
flugrútuna
til baka