Morgunblaðið - 24.09.2005, Blaðsíða 54

54 LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
hverju verki og sinnti þann veg, að
ekki þurfti um að bæta. Á göngu um
götur Bíldudals, í kirkju staðarins og
á heimilum fólks bundust þau vina-
bönd, sem ekki hafa slitnað síðan og
reyndar verið jafnsterk þrátt fyrir
árafjöldann sem liðinn er frá upp-
hafi.
Enn vorum við samherjar eftir að
séra Árni og frú Lilja fluttust í
Reykjavíkurprófastsdæmi og ég
hafði þar nokkuð með störf að gera.
Hann var mér alla tíð einlægur og
traustur samstarfsmaður og þurfti
ég aldrei að efast um afstöðu hans,
stuðning eða hollráð.
Hið sama reyndi ég þegar emb-
ætti mínu fylgdi forysta í málefnum
Hins íslenska Biblíufélags, þar sem
Árni Bergur sat í stjórn og hóf síðan
þýðingarstörfin. Hann var ekki með
málalengingar eða orðagjálfur held-
ur fann hann ævinlega kjarna hvers
máls og vann síðan út frá honum.
Langt mál gæti ég enn skrifað um
öðlinginn séra Árna Berg Sigur-
björnsson, störf hans og mannkosti
og skyldi síst gleyma þætti frú Lilju í
farsælum ferli og síðan barna,
tengdabarna og ljúfra barnabarna.
En slíkt hæfir ekki minningargrein
og vil ég þó aðeins bæta við einni
svipmynd frá samfylgd okkar. Við
lágum báðir á Landspítalanum, sem
nú ber að kenna við Hringbraut fyrir
nokkrum misserum. Hafði hann ver-
ið þar um hríð og þekkti allt af eigin
reynslu. Ég var nýliði, busi á skóla-
máli. Þegar ég hafði verið búinn und-
ir aðgerð og var ekið af sjúkradeild-
inni til skurðstofu er mér það svo
sterkt í minni að enn stafar af bjarmi
þakklætis og uppörvunar, að Árni
Bergur hafði vikið úr stofu sinni þeg-
ar kom að því ég skyldi fluttur og
kom sér þann veg fyrir, að hann var
hið síðasta sem ég sá á leiðinni til að-
gerðar. Þar stóð hann, traustur og
öruggur og veifaði til mín hendi með
vinarbjarma í augum. Þessi mynd
hefur ekki síst vakað í huga mér, er
ég á síðustu dögum eða vikum hef
snúið að beði hans og fylgst með því
er sjúkdómurinn ægilegi merkti
hann sér með sífellt ákveðnara
hætti.
Enginn umflýr hæstu örlög, þótt
vel hafi vegur verið varðaður. Kall
dauðans var líkn vini mínum, ástvin-
um og þeim fjölda sem honum kynnt-
ust og mátu sífellt að verðleikum. En
huggun er það á harmastund að
mega þann veg fela hann Guði á vald
sem hann sjálfur var vanur í hinum
fjölmörgu athöfnum, þá látinn var
kvaddur. Þá leyndi sér ekki trúarör-
yggi og innsýn í þá dýrð himna, sem
frelsarinn Jesús Kristur heitir okkur
og hefur þar búið okkur stað hjá sér.
Þeim Drottni er Árni Bergur Sig-
urbjörnsson falinn, fjölskylda hans,
ætt gjörvöll, vinir og sóknarbörn.
Undir bænir mínar og þakkir tekur
Ebba kona mín og biðjum við vini
fararheilla í himnesk hýbýli, þar sem
ekki þarf að efast um móttökur þessa
Guðs þjóns.
Ólafur Skúlason.
„Prédikarinn er mín bók.“ Þessi
orð lét Árni Bergur Sigurbjörnsson
sér um munn fara er við ræddum
saman síðla hausts 2003. Hann hafði
þá greinst með þann sjúkdóm sem
nú tæpum tveimur árum síðar hefur
dregið hann til dauða.
„Að fæðast hefir sinn tíma og að
deyja hefir sinn tíma,“ kennir Pré-
dikarinn (3:2) og minnir einnig á að
„enginn maður hefur vald yfir
dauðadeginum“ (8:8).
Samviskusamur var Árni Bergur
svo af bar. Honum þótti enda mjög
miður að þurfa að hverfa frá kennslu
í námskeiðinu „Saga, bókmenntir og
þjóðfélag Hebrea“ þetta haust vegna
veikinda og gerði allt til að auðvelda
mér að taka við kennslu og ljúka
námskeiðinu.
Raunar var allt skipulag hans með
þeim hætti að auðvelt var grípa inn í
kennslu hans. Þar við bættist að
hann hafði alltaf haft náið samstarf
við mig um námskeið sín á sviði
gamlatestamentisfræða og við átt
einstaklega gott samstarf. Hitt var
annað mál að skarð hans var og er
vandfyllt. Hann var frábær kennari
og naut enda mikilla vinsælda nem-
enda.
Árni Bergur var fremsti alhliða
biblíufræðingur þjóðarinnar. Um
það er enginn vafi í mínum huga.
Hann var jafnvígur á Gamla testa-
mentið, Nýja testamentið og hinar
apókrýfur bækur. Það lá því beint
við að hann væri skipaður prófdóm-
ari við guðfræðideild. Hann varð
prófdómari í grísku og nýjatesta-
mentisfræðum 1977 og í gamlatesta-
mentisfræðum og kirkjusögu árið
1990. Hann var reglulegur stunda-
kennari við guðfræðideild frá árinu
1982 til 2003 er hann varð að láta af
kennslu vegna veikinda.
Fyrir utan samstarf á sviði
kennslu í guðfræðideild lágu leiðir
okkar Árna Bergs einkum saman á
sviði biblíuþýðinga. Þar vorum við
samverkamenn í þýðingarnefnd
Gamla testamentisins allt frá stofn-
un hennar árið 1990. Ekki fer hjá því
að maður kynnist vel á vikulegum
þriggja tíma fundum um svo langt
árabil. Aldrei bar skugga á það sam-
starf.
Árni Bergur starfaði í einhverju
annasamasta prestakalli Reykjavík-
ur og stundum kom hann hrakinn og
kaldur, beint úr kirkjugarði, á þýð-
ingarnefndarfundina síðdegis á
mánudögum, en aldrei kveinkaði
hann sér. Heitur kaffibolli var allt
sem hann þurfti til að komast í gang.
Hann talaði um að stundakennslan
í biblíufræðum við guðfræðideild
væri sér beinlínis hvíld og notaleg til-
breyting frá hinu annasama prests-
starfi, slíka ánægju hafði hann af
kennslunni.
Hin víðtæka biblíuþekking hans
kom þar að sjálfsögðu að góðum not-
um eins og í biblíuþýðingarstarfinu
þar sem ekki skipti minna máli rót-
festa hans í íslenskri biblíumálshefð.
Hann var sérlega ljúfur í öllu sam-
starfi, lítillátur og hógvær, en gat
vissulega verið ákveðinn ef honum
fannst sem menn hefðu lent á villi-
götum í þeim þýðingartillögum sem
fyrir nefndinni lágu.
Þó að Árni hefði ekki langt form-
legt framhaldsnám að baki erlendis
var hann þeim mun iðnari við að
sækja ráðstefnur, einkum á sviði
fornleifafræða og tengsla þeirra við
biblíurannsóknir. Hann fylgdist
mjög vel með í fræðunum, var áskrif-
andi að fjölda tímarita og keypti sér
mikið af bókum og las þær spjald-
anna á milli. Var hann enda ótrúlega
víðlesinn og fróður.
Þær eru ófáar bækurnar sem
hann hefur ýmist lánað mér eða gef-
ið, oft með orðunum: „Þessi bók er
betur komin hjá þér en mér.“ Fyrir
slíkar gjafir var ég að sjálfsögðu
þakklátur en enn meir mat ég vin-
áttu hans og margvísleg hollráð.
Prédikarinn (4:9) kennir að betri
séu tveir en einn, „því að falli annar
þeirra, þá getur hinn reist félaga
sinn á fætur.“ Þessi orð, þeirrar bók-
ar sem Árni Bergur hafði svo miklar
mætur á, minna mig hve vel hann
reyndist ýmsum þeim sem lágu með
honum á sjúkrahúsi. Þar vann hann
enn, þrátt fyrir sín miklu veikindi,
líknarstörf á þeim sem börðust við
hliðstæðan sjúkdóm og hann. Um
þetta hef ég vitneskju frá vanda-
mönnum fólks sem þar átti hlut að
máli og hef verið beðinn um koma
þakklæti þess á framfæri.
Þegar mér bárust hingað út til
Cambridge, þar sem ég er í rann-
sóknaleyfi, fréttir þess efnis s.l. laug-
ardag að löngu og hetjulegu stríði
Árna Bergs væri lokið komu þau tíð-
indi mér ekki í opna skjöldu. Ég
hafði síðustu dagana vitað að hverju
dró.
Það breytir því ekki að söknuður
minn eftir þennan mæta og mikil-
hæfa vin og samverkamann er sár og
erfitt til þess að hugsa að eiga ekki
framar eftir að njóta visku hans og
vinsemdar. En drjúgu dagsverki
hefur hann skilað og þess munu
margir njóta um ókomna tíð.
Árni Bergur bar gæfu til að njóta
lífsins með þeirri konu sem hann
elskaði (sbr. Préd. 9:9) og var mikill
gæfumaður í sínu fjölskyldulífi. Ég
sendi ástvinum hans öllum innilegar
samúðarkveðjur mínar og fjölskyldu
minnar.
Gunnlaugur A. Jónsson.
Það kom mér ekki á óvart að sjá
auglýst andlát séra Árna Bergs Sig-
urbjörnssonar. Ég hafði fylgst með
veikindum hans frá upphafi, björtum
stundum og myrkum, en samt kom
það einhvern veginn óþægilega á
óvart að hann hefði þurft að lúta í
lægra haldi fyrir sjúkdómnum
óvægna.
Ég kynntist Árna Bergi fyrst fyrir
um hálfum öðrum áratug þegar við
tókum að okkur, ásamt fleirum, að
starfa í nefnd um nýja þýðingu
Gamla testamentisins. Ég hefði ekki
viljað missa af þeim kynnum. Nefnd-
in hittist vikulega og mánudagssíð-
degin urðu mér sífellt kærkomnari. Í
verki sem því sem við unnum að
þurfti oft að takast á, komast að sam-
komulagi en fyrst og fremst að
leggja gott til málanna. Árni Bergur
lagði þýðingunni svo sannarlega lið.
Hann hafði afar gott vald á íslensku
máli en þekkti um leið frumheimild-
irnar, sem unnið var með, og var vel
lesinn bæði í gamla- og nýjatesta-
mentisfræðum. Hann gat verið hrók-
ur alls fagnaðar á fundum ef ástæða
var til að gleðjast og frá honum staf-
aði einnig innri ró sem lægði allar
öldur þegar eitthvað bjátaði á og
hitnaði í kolunum. Fundirnir urðu
aldrei hinir sömu eftir að Árni veikt-
ist og stóllinn hans var auður. Ég
kynntist Árna Bergi enn nánar þeg-
ar hann dag einn fyrir rúmum áratug
hringdi til mín og bað mig um að lesa
yfir þýðingu sína á apókrýfum bók-
um Gamla testamentisins. Ég féllst á
það og oft áttum við í tengslum við
það verk löng símtöl um íslenskt mál,
lífið og tilveruna.
Þegar hafist var handa við endur-
skoðun og þýðingu Nýja testament-
isins vorum við Árni Bergur beðin
um að vera einnig þar í þýðingar-
nefnd. Því miður naut krafta hans
ekki lengi. Hann veiktist og varð að
draga sig í hlé frá öllu þýðingarstarf-
inu. Meðan heilsan leyfði fylgdist
hann þó með og hann hringdi til þess
að spyrjast fyrir um gang mála.
Hann átti alltaf til hvetjandi orð sem
yljuðu og gerðu erfitt verk þess virði
að halda því áfram.
Eiginkonu Árna, börnum hans og
barnabörnum og öðrum aðstandend-
um sendi ég mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Guðrún Kvaran.
Ég minnist þess hve mér þótti
gaman að kynnast nýjum stúdentum
þegar ég var að kenna þeim grísku í
guðfræðideild. Á einhvern hátt voru
þeir ferskir og leitandi og hver með
sínu sniði. Grískan var stundum
nokkuð ógnvekjandi í augum margra
en flestir tóku hana smám saman í
sátt og hún varð líka sumum nokkuð
handgengin með tímanum. Ég minn-
ist þess að Árni Bergur fór ekki að
sækja grískutímana fyrr en nokkuð
var liðið á fyrsta misserið og sótti
hann þá upprifjunartíma sem ég
bauð þeim stúdentum að taka þátt í
sem eitthvað höfðu dregist aftur úr.
Mér varð þá fljótt ljóst hve af-
burða málamaður hann var, hve
næmur hann var og hve auðveldlega
hann tileinkaði sér textalesturinn og
átti gott með að koma innihaldinu yf-
ir á íslensku. Þá þegar myndaðist
vinátta milli okkar sem átti eftir að
þróast meðan við lifðum. Árni Berg-
ur tók kjörsviðsnám hjá mér í hell-
enískri grísku og las helleníska texta
og kynnti sér helleníska menningu
sem oft getur varpað fersku ljósi á
frumkristnar heimildir.
Þegar ég átti þess kost að taka
með mér efnilegan stúdent á nám-
skeið í þýðingarfræðum sem haldið
var á vegum Sameinuðu Biblíufélag-
anna í Halle í Austur-Þýskalandi ár-
ið 1971 lagði ég til að Árni Bergur
færi með mér þangað og svo varð og
höfðum við báðir mikið gagn af. Í
framhaldi af því áttum við gott sam-
starf við endurskoðun á þýðingu
Nýja testamentisins sem kom út árið
1981. Ég fylgdist með þýðingu hans
á Apokrýfum bókum Gamla testa-
mentisins sem komu út 1994 og við
sátum saman í þýðingarnefnd Nýja
testamentisins til ársins 2003 þegar
hann varð að hætta vegna þess sjúk-
dóms sem leiddi hann til dauða.
Hann var mjög vandvirkur og snjall
þýðandi og kom með margar vel
grundaðar lausnir og var ætíð vel
undirbúinn og tillögugóður á þýðing-
arfundum.
Árni Bergur var einnig vel heima í
semítíska baksviði kristindómsins.
Hann sótti framhaldsnám í nýja-
testamentisfræðum við guðfræði-
deild Háskólans í Lundi undir leið-
sögn Birger Gerhardsson prófessors
og er mér kunnugt um að hann hafði
miklar mætur á Árna. Árni sótti
einnig framhaldsnámskeið í hebr-
esku við San Francisco Theological
Seminary og síðari árin sótti hann
ráðstefnur í Bandaríkjunum í biblíu-
og fornfræðum. Hann átti sæti í þýð-
ingarnefnd Gamla testamentisins frá
árinu 1990 til 2003 og kom hebresku-
kunnátta hans og gott vald á ís-
lenskri tungu þar að miklum notum.
Samfara mjög annasömu prests-
starfi við Ásprestakall hafði Árni
Bergur á hendi talsverða kennslu í
guðfræðideild Háskóla Íslands allt
frá því að fjölskyldan flutti til
Reykjavíkur, einkum í nýjatesta-
mentisfræðum, og kenndi hann þá
oftast ritskýringu ýmissa bóka Nýja
testamentisins svo sem Lúkasarguð-
spjalls, Jóhannesarritanna, Fyrra
Pétursbréfs og Postulasögunnar.
Árni Bergur var prófdómari í grísku
og nýjatestamentisfræðum frá 1977
og í gamlatestamentisfræðum og
kirkjusögu frá 1990.
Öll störf hans við guðfræðideildina
voru til fyrirmyndar, fyrirlestrar
hans voru vandlega unnir og lét hann
sér mjög annt um stúdentana. Árni
Bergur fylgdist auk þess vel með því
sem skrifað var í fræðunum og
keypti og las heil ósköp af erlendum
fagbókum. Hann var einnig mjög vel
heima í íslenskum bókmenntum og
má segja að maður kæmi aldrei að
tómum kofunum hjá honum.
Árni Bergur var einstaklega vel
gerður maður, nærgætinn, hlýr og
laus við allan hroka. Hann var gædd-
ur vel þróaðri kímnigáfu og var oft
hrein unun að hlýða á lýsingu hans á
mönnum og málefnum. Við minnt-
umst oft á dvöl okkar í Halle og á
marga litríka þátttakendur á þýðing-
arnámskeiðinu í Diakonissenhaus.
Einn þeirra var Poul Ellingworth
sem síðar var ráðgjafi Biblíufélags-
ins við útgáfu Biblíunnar 1981 og sat
fundi með okkur Árna á heimili
þeirra hjóna í Ólafsvík. Á þeim tíma
stóð til að ráðast í nýja þýðingu á
Nýja testamentinu en á því varð
nokkur bið.
Árni Bergur var kominn með fjöl-
skyldu þegar hann hóf nám í guð-
fræðideild og hófst fljótt vinátta milli
fjölskyldna okkar, þrjú yngri börn
mín voru á svipuðum aldri og dætur
hans en sonur hans nokkru yngri.
Það var alltaf mikið ævintýri að
heimsækja Árna, Lilju og börn
þeirra til Ólafsvíkur og fá leiðsögn
Árna um Snæfellsnesið.
Eins hélst náin vinátta fjölskyldn-
anna eftir að þau fluttu til Reykja-
víkur og söknum við Árna Bergs
meir en orð fá lýst og biðjum þess að
góður Guð styrki fjölskyldu hans.
Jón Sveinbjörnsson.
„Nú lætur þú Drottinn, þjón þinn í
friði fara, eins og þú hefur heitið
mér, því að augu mín hafa séð hjálp-
ræði þitt, sem þú hefur fyrirbúið í
augsýn allra lýða, ljós til opinberun-
ar heiðingjum og til vegsemdar lýð
þínum Ísrael.“ (Lúk. 2:29–32.) Árni
Bergur var einstakur maður. Eitt af
því sem hann kenndi mér var að
Ritningin geymdi öll þau orð sem
hugsanir mínar ná ekki að móta. Í
djúpri sorg og hryggð, örvæntingu
eða kvíða þá geymir Ritningin bænir
sem hugga og styrkja og hún geymir
fyrirheit um líf með Guði. Árni Berg-
ur kenndi mér að leita eftir þessum
orðum, hann kenndi mér að finna
hve sönn þau væru og hve miklu þau
gætu áorkað í lífi mínu. Hann kenndi
mér að virða þau og meta, hann
kenndi mér að nota þau mér til bless-
unar alla daga. Hann benti mér á lof-
gjörðina og gleðina sem í orði Drott-
ins er að finna og hann sagði mér að
sú lofgjörð tæki aldrei enda þrátt
fyrir sorgir eða áföll sem lífið ber
með sér. Þrátt fyrir allt væri lof-
gjörðin ávallt til staðar, lofgjörð þess
sem vitnar um náð Drottins, hans
miklu náð og blessun. Á bak við sorg-
arandvörp mín hljómar lofsöngur-
inn: Drottinn til himna nær miskunn
þín, til skýjanna trúfesti þín. Lof-
gjörð þess sem veit að einn er sá Guð
sem blessar og miskunnar, sem elsk-
ar og fyrirgefur. Árni Bergur kenndi
mér að leita til Drottins. Og hann
sagði mér hvernig og hvar Drottin
Guð væri að finna. Þannig benti hann
mér ekki aðeins á orð Drottins sem
Ritningin geymir heldur einnig á orð
Drottins meðal manna. Sjálfur
þekkti hann þessa tvo arma guð-
fræðinnar betur en nokkur sem ég
hafði áður þekkt. Hann var afburða-
fræðimaður sem stóð stöðugur í
kenningum kristinnar trúar sem
grundvallaðar eru á orði Drottins og
Árni Bergur bar það orð áfram í
þjónustu sinni meðal sóknarbarna
sinna. Af hógværð og látleysi en
einnig ákveðni og festu þjónaði hann
Guði sínum í orði og verki. Hann
sýndi mér fram á hvernig þjónustan í
kirkjunni kallar fram einlæga helgi,
þá helgi sem sprettur upp af hjarta-
rótum þess sem biður eða leggur út
ÁRNI BERGUR
SIGURBJÖRNSSON
ÚTFARARSTOFA
KIRKJUGARÐANNA
Vesturhlíð 2 • Fossvogi • Sími 551 1266 • www.utfor.is
REYNSLA • UMHYGGJA • TRAUST
Önnumst alla þætti útfararinnar
Þegar andlát ber að höndum
Arnór L. Pálsson
framkvæmdastjóri
Ísleifur Jónsson
útfararstjóri
Frímann Andrésson
útfararþjónusta
Svafar Magnússon
útfararþjónusta
Hugrún Jónsdóttir
útfararþjónusta
Guðmundur Baldvinsson
útfararþjónusta
Halldór Ólafsson
útfararþjónusta
Ellert Ingason
útfararþjónusta