Morgunblaðið - 24.09.2005, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 2005 33
MENNING
H
vað getur hundur Sig-
urðar Árna Sigurðs-
sonar myndlist-
armanns heitið annað
en Skuggi? Það er
reyndar engin mynd af hundinum úr
Öxarfirði á sýningu Sigurðar Árna í
Galleríi 101 en þar eru annars konar
skuggar á strigum og vatns-
litamyndum; á misstórum mál-
verkum eru litfletir með götum þar
sem skín í brúnan strigann og undir
fljóta skuggar af götunum, þá eru
önnur málverk með skuggum af
gróðri eins og hann fellur gjarnan á
útveggi húsa, og enn önnur með
skuggum af gamaldags ljósakrónum.
Sigurður Árni hefur verið afkasta-
mikill myndlistarmaður allar götur
síðan hann hélt eftirminnilega sýn-
ingu í sýningarsalnum Nýhöfn árið
1991. Hann sótti framhaldsmenntun í
Frakklandi og hefur sterk tengsl við
Frakkland enn í dag; er á mála hjá
Aline Vidal galleríinu í París, kennir
reglulega í Montpellier og hélt í sömu
borg einkasýningu í fyrra og aðra í
Sete. Sigurður Árni sýndi hins vegar
síðast í Reykjavík fyrir fimm árum og
fyrir fjórum árum í Ketilhúsinu á
æskuslóðunum, Akureyri.
„Stundum heyrist talað um að
menn eigi að sýna verk sín annað
hvert ár en mér finnst að listamenn
eigi ekki að halda sýningu nema þeir
séu komnir með eitthvað sem þeim
finnst þeir knúnir til að sýna,“ segir
Sigurður Árni þar sem hann situr í
vinnustofu sinni í Súðarvoginum, í
kringum hann auðir veggir enda
verkin á sýningunni vestur í bæ.
„Sýningin er samt hluti af ferlinu,
það að sýna verkin hjálpar manni að
vissu leyti við að afgreiða þau. Maður
fer ekki í eitthvað allt annað eftir sýn-
inguna en þessi opinberun getur
hjálpað manni við að þróa verkin
áfram, toga þau lengra.“
Þeir sem fylgst hafa með ferli Sig-
urðar Árna hafa séð hvernig hann
heldur sífellt áfram að velta fyrir sér
möguleikum málverksins sem miðils;
hringir og eins konar fljótandi móle-
kúl tóku við af myndum af trjám og
görðum, nú eru hreinir og klárir
skuggar áberandi.
„Mér finnst þetta allt vera í beinu
framhaldi af eldri verkum. Eftir að ég
málaði garða og tré fór ég að gera
kúlur án stofns; kúlutré hætti að vera
tré og varð bara kúla og varpaði
skugga niður á flöt. Ég talaði um
garðana sem landslag en þetta var
mikið til rannsókn á fletinum og eðli
málverksins, á þessum lendum sem
málverkið er.
Mér þótti það merkileg uppgötvun
þegar ég var að mála eitt samhengið,
sem stundum hafa verið kölluð móle-
kúl, það var nánast komið út í kant á
myndinni en skugginn var fyrir
miðju, þar með var skugginn búinn að
taka við þó svo að hluturinn sem
varpaði skugganum væri ennþá hálf-
ur á myndfletinum. Næst gerðist það
að hluturinn fór alveg út. Þá var eins
og ég hefði smokrað mér á milli fyr-
irmyndarinnar og flatarins þar sem
skugginn er af hlutnum. Ég er kom-
inn þarna á milli.“
Sigurður Árni segir fleiri þætti
koma þarna inní, svo sem hvernig
hann máli og hvernig hann beiti
penslinum en þar hafi orðið töluverð
breyting. „Skugginn sjálfur hefur
þróast. Hann hefur krafist þess að ég
máli sig á ákveðinn hátt, þannig að
hann verði skuggi en ekki form.
Á þessari sýningu er ég annars
vegar með skugga af gróðri og hins-
vegar af ljósakrónum. Hvorutveggja
er í raun fjarska banalt en þessir
skuggar hafa sótt á mig, sérstaklega
gróðurinn því þessir skuggar eru allt-
af fyrir framan mann; skuggar af
gróðri eru afskaplega lifandi form
sem er alltaf á hreyfingu og gaman er
að stúdera; skuggarnir geta orðið allt
að því meira lifandi en hluturinn sjálf-
ur.“
Flókið skuggafall
– Og ljósakrónurnar; nú gefa þær í
raun birtu en varpa ekki skuggum af
sjálfum sér.
„Það er gaman að fást við ljósa-
krónuna, þetta er flókið skuggafall ef
þú ferð að hugsa um það.
Ég veit ekki af hverju ég valdi
þessar gerðir af ljósakrónum en
kristalsljósakrónur hafa annað and-
rúmsloft en ljósakrónur sem eru nær
manni í tíma; skugginn getur verið
skuggi af ákveðinni minningu eða til-
finningu.
Mig langaði að blanda saman
skuggunum sem falla af máluðum
fleti og svo skuggunum sem standa
einir, af gróðri eða ljósakrónum. Mig
langaði til að brúa þarna bil, sem er
reyndar hugmynd sem skiptir líklega
bara máli fyrir mig. Maður er alltaf
með einhverja gulrót, persónulega
hugmyndafræði sem er til þess að
maður þokist eitthvað áfram; einhver
sýn sem maður verður að hafa. Ég
vildi brúa bilið milli þessara tveggja
myndahópa, þannig að þegar áhorf-
andi kemur í salinn, þá annaðhvort
samþykki hann það sem ég er að fara
eða ekki; ef gesturinn samþykkir að
ég sé að búa til rými milli litflatarins
og strigans þá er hann kominn inní
rýmið og er með skuggunum og getur
haldið áfram að skoða sýninguna.“
Það hefur verið áberandi á ferli
Sigurðar Árna hvernig tilteknir þætt-
ir í verkunum koma áhorfandanum á
óvart; uppstoppuð kanína stígur út úr
striganum eða raunverulegt gat kem-
ur í strigann þar sem annars eru mál-
uð göt.
Málverk absúrd í eðli sínu
„Ég er líklega alltaf að kanna
möguleika miðilsins en í málverki
hættir manni til að komast fljótt í
öngstræti og þurfa að beita brögðum,
því málverkið er í eðli sínu absúrd.
Það er alltaf verið að búa til blekk-
ingu á tvívíðum fleti.“
Nú hringir síminn og ekkert abs-
úrd við það, á hinum enda línunnar er
móðir Sigurðar Árna og tilkynnir
honum um fæðingu systursonar.
Listamaðurinn ljómar, þetta eru
sannkallaðar gleðifréttir og við skál-
um í þjóðlegum drykk, malti og app-
elsíni. Á eftir ræðum við um Leiðrétt-
ingar listamannsins, röð teikninga
sem hann hefur verið að vinna að all-
ar síðan 1990, þar sem hann teiknar
inn á ljósmyndir, skapar blekkingu úr
raunverulegum aðstæðum.
„Strax í verkum eins og þeim sem
ég sýndi í Nýhöfn árið 1991 var ég að
leika mér með samhengi hlutanna,
krókódíll var líkur skýi, ský var eins
og vatn. Þetta hefur lengi loðað við
myndheiminn. Ég var líka snemma
farinn að teikna og mála hluti og
skugga þeirra. Það er fyndið hvað
maður fer lítið út fyrir sinn garð,
maður er líklega alltaf að spóla í því
sama. Kannski er ég bara svona lengi
að hugsa,“ segir hann grafalvarlegur
en kímir svo. „Þetta er mikill skugga-
heimur hjá mér, enda gengur þessi
rannsókn mín á fletinum og miðlinum
mikið út á skuggaleik. Það er erfitt að
sýna eitthvað á tvívíðum fleti sem á
að vera þrívítt, án þess að nota
skugga. En þá má líka snúa því við: af
hverju ekki að sýna bara skuggann?“
Morgunblaðið/Einar Falur
„Það er alltaf verið að búa til blekkingu á tvívíðum fleti.“ Sigurður Árni Sigurðsson við tvö málverkanna í Galleríi
101: Græn göt og verk án titils, sem bæði eru gerð fyrr á þessu ári.
Leikið með
samhengi hlutanna
Skuggar af ljósakrónum og skuggar af mál-
uðum flötum; Sigurður Árni Sigurðsson segir
skuggana hafa sótt á sig og það má sjá á sýn-
ingu hans í Galleríi 101 við Hverfisgötu. Lista-
maðurinn sagði Einari Fal Ingólfssyni frá
blekkingarheimi málverksins.
efi@mbl.is