Morgunblaðið - 24.09.2005, Blaðsíða 76

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 2005 VERÐ Í LAUSASÖLU 220 KR. MEÐ VSK.
NÁI breytingar á evrópskum
staðli um hámarksstyrk ljósa-
bekkja fram að ganga gæti styrk-
ur ljósabekkja náð allt að sexföld-
um hámarksstyrk sólar í
Reykjavík. Breytingarnar ganga
þvert á álit norrænu geislavarna-
stofnananna, en í því er m.a. varað
við notkun ljósabekkja í fegrunar-
skyni. Hafa þær tekið höndum
saman gegn fyrirhuguðum breyt-
ingum.
Í áliti geislavarnastofnananna
kemur fram að tíðni húðkrabba-
meina, þar á meðal illkynja sortu-
æxla, hafi aukist á síðustu áratug-
um á Norðurlöndunum.
Sigurður Sigurðsson, tækni-
fræðingur hjá Staðlaráði Íslands,
segir að breytingarnar á Evrópu-
staðlinum feli í sér tvo nýja við-
auka við reglugerð um ljósabekki.
Annar viðaukinn fjalli um rýmkun
svokallaðra UV-gilda en það þýði
að einstaklingur þurfi styttri tíma í
ljósabekknum til að fá sömu geisl-
un og áður. Reynslan hér á landi
hafi hins vegar sýnt að slíkt gefist
ekki vel. Starfsfólk sólbaðsstofa
hafi yfirleitt ekki nægilega þekk-
ingu á geislun til að geta leiðbeint
viðskiptavinum sínum um það
hvaða ljósameðferð henti best.
Hinn viðaukinn miði að því að auka
hámarksstyrk svokallaðra UV-C-
geisla, en þeir þykja t.d. henta vel
til sótthreinsunar. UV-C-geislar
brjóta niður gen í frumum, sem er
mjög krabbameinsvaldandi.
Þorgeir Sigurðsson, fagstjóri
hjá Geislavarnarráði ríkisins, er
einn þeirra sem vona að breyting-
arnar nái ekki fram að ganga.
Hann segir að ef það gerist verði
Norðurlöndin að vinna saman að
áætlun svo hægt verði að bregðast
við þeim. Hann segir ótækt að Ís-
land verði eina landið sem hafni
breytingunum.
Nýir staðlar um aukinn styrk ljósabekkja gagnrýndir
Ná sexföldum styrk sólar
 Hættan er | 8
LOFTLEIÐIR Icelandic, dótturfélag FL
Group, samdi nýlega við flugfélagið Cub-
ana, sem er í eigu kúbverska ríkisins, um
leiguflug milli Kúbu og Venesúela út árið
2006. Um sérstakt verkefni er að ræða þar
sem flogið er nær daglega milli landanna
með sjúklinga frá S-Ameríku í læknisað-
gerðir á Kúbu, aðallega augnaðgerðir. Not-
ast er við Boeing 757-farþegaþotu frá Loft-
leiðum.
Að sögn Guðna Hreinssonar, markaðs-
stjóra Loftleiða, eru framkvæmdar hátt í
eitt þúsund slíkar aðgerðir á dag í landinu
og því er þetta í raun loftbrú með sjúklinga
milli þessara landa. Til marks um sérstöðu
verkefnisins ber það vinnuheitið „Operation
Miracle“ á Kúbu, sem gæti útlagst sem
„Kraftaverkaflugið“ á íslensku. Að aðgerð-
um loknum er svo flogið með sjúklingana
aftur til Venesúela.
„Heilbrigðisþjónustan hjá Castro og fé-
lögum á Kúbu telst nokkuð góð. Sjúklingum
hvaðanæva úr Suður-Ameríku er safnað
saman í borginni Caracas í Venesúela og
flogið þaðan til Kúbu,“ segir Guðni. Þrjár ís-
lenskar áhafnir hafa sinnt þessu flugi, sem
hófst í byrjun mánaðarins, en jafnframt
munu þær þjálfa upp áhafnir frá Kúbu. Þeg-
ar mest lét voru um 20 íslenskir flugstjórar
og flugfreyjur í þessu verkefni fyrir Loft-
leiðir.
Fljúga með þúsundir sjúk-
linga frá S-Ameríku til Kúbu
Loftleiðir
í „krafta-
verkaflugi“
Eftir Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
CRAIG A. Davis, forstjóri og
stjórnarformaður Century Alum-
inum, móðurfyrirtækis Norðuráls
á Grundartanga, segir að fyrirtæk-
ið hafi mikinn áhuga á að færa út
kvíarnar hér á landi. Í viðtali við
Morgunblaðið nefndi hann ýmsa
kosti sem landið hefði en lykilatrið-
ið væri auðvitað að hér væri boðið
upp á samkeppnishæft orkuverð.
Umsvif Century Aluminum hér
á landi hafa vaxið ört, nú er verið
að stækka álverið á Grundartanga
úr 90 þúsund tonna framleiðslu-
getu í 220 þúsund tonn og fyrir-
tækið hefur undirritað viljayfirlýs-
ingu með Suðurnesjamönnum um
athugun á byggingu álvers í
Helguvík.
Davies sagði að þeir hjá Century
Aluminum teldu að Ísland hentaði
afar vel fyrir frekari umsvif fyr-
irtækisins. Fyrirtækið væri hlut-
fallslega lítið og Ísland væri hlut-
fallslega lítið ríki en þetta færi
mjög vel saman. Þá hefðu þeir
mjög góða reynslu af viðskiptum
hér á landi, hér væri stöðugt við-
skiptaumhverfi og vel menntað
vinnuafl. Lykilatriðið væri þó sam-
keppnishæft orkuverð.
Century Aluminum er ekki stórt
fyrirtæki á heimsmælikvarða. Ein-
ungis 17 manns starfa í höfuð-
stöðvum fyrirtækisins og raunar
bættust þrír við í fyrra vegna fram-
kvæmdanna hér á landi, að sögn
Davies.
Þegar stækkað álver tekur til
starfa á Grundartanga mun fyrir-
tækið framleiða 700 þúsund tonn af
áli árlega.
Forstjóri Century Aluminum vill færa út kvíarnar hér á landi
Samkeppnishæft orkuverð
er lykilatriðið á Íslandi
 Áhugasamir um | 6
HRYSSINGURINN í veðrinu undanfarna daga
stafar af því að lægðir hafa streymt suður og
austur með Íslandi, án þess að heita loftið sem
þeim fylgir hafi náð inn á landið. Þess í stað
hafa lægðirnar dregið heimskautsloftið frá
Grænlandi yfir okkur sem hér búum. „Það er
ekki óalgengt að það komi hingað, við erum
náttúrlega rétt sunnan við heimskautsbaug,“
sagði Haraldur Eiríksson veðurfræðingur um
heimskautsloftið. Kalda norðanáttin verður
ríkjandi í nokkra daga í viðbót með tilheyr-
andi kulda, frosti og snjókomu. Haraldur
sagði að það hefði haustað óvenju snemma í
ár. „September hefur verið kallaður sum-
armánuður en hann hefur hegðað sér núna
eins og dæmigerður haustmánuður.“
Þess má geta að lægðirnar sem hafa runnið
fram hjá landinu hver á fætur annarri munu
hafa fært öðrum íbúum í Vestur-Evrópu ágæt
hlýindi.
Spillt færð
Töluvert snjóaði á Akureyri og nágrenni í
gærkvöldi og var færð fyrir bíla á sum-
ardekkjum nokkuð tekin að spillast, sér-
staklega í Víkurskarði, að sögn lögreglunnar
á Akureyri. Þegar Morgunblaðið ræddi við
varðstjóra höfðu þó engin óhöpp orðið.
Á Fjarðarheiði var sömuleiðis hálka og
krafðist það lagni að aka bílum á sum-
ardekkjum yfir heiðina. Ökumaður flutn-
ingabíls með tengivagn, á sumardekkjum og
ekki með keðjur, varð að óska eftir aðstoð lög-
reglu þegar hann komst hvorki lönd né strönd
við Neðristað, ofan við Seyðisfjörð. Lögreglan
á Egilsstöðum hafði þó í gærkvöldi ekki frétt
af slysum vegna hálkunnar.
Á Hellisheiði valt jeppi sem hafði runnið til í
hálku. Bílveltan varð á sjötta tímanum og
stuttu síðar var tilkynntur árekstur tveggja
bifreiða á heiðinni. Enginn meiddist í þessum
óhöppum.
Morgunblaðið/Árni Torfason
Hryssingur vegna heimskautsloftsins
SIGRÍÐUR
Anna Þórð-
ardóttir umhverf-
isráðherra telur
ekki tímabært að
opna Surtsey fyr-
ir ferðamönnum
en að hægt sé að
nýta hana markvissar í ferðaþjón-
ustu en hingað til hafi verið gert.
Ráðherra sagði m.a. á ráðstefnu
um Surtsey, sem fram fór í Vest-
mannaeyjum í gær, að hægt væri
að skapa skilyrði fyrir siglingar í
kringum eyjuna.
„Það má vera að það komi að því
einn góðan veðurdag að menn telji
það óhætt, þá er alveg ljóst að það
þarf að útbúa einhverja aðstöðu en
ég tel það ekki tímabært í dag,“
sagði Sigríður Anna.
Ekki tíma-
bært að
opna Surtsey
ARON Pálmi Ágústsson hafði enn ekki
náð að hitta fjölskyldu sína í Austin í Tex-
as í gærkvöld. Hann var hins vegar búinn
að vera á ferðalagi í meira en sólarhring.
Mestallan tíman í rútu á vegum Rauða
krossins. Hann lagði upphaflega af stað
frá borginni Beaumont í Texas í fyrradag,
þar sem hann hefur verið í stofufangelsi
sl. rúm tvö ár. Í Rauða kross rútunni eru
um fimmtíu manns á öllum aldri, allir á
flótta undan fellibylnum Ritu.
Þegar blaðamaður Morgunblaðsins
heyrði í Aroni síðdegis í gær að íslenskum
tíma hafði hann verið á ferð með rútunni í
um það bil 26 tíma. Hann sagðist ekki
hafa fengið neinn mat allan þann tíma.
Hann hefði þó fengið eina vatnsflösku.
Hann sagði að rútan hefði komið til bæj-
arins Lufkin, sem er norðvestur frá Beau-
mont, en ekki fengið að stoppa þar. Var
því ferðinni haldið áfram.
Vísað frá San Augustine
Einar S. Einarsson, formaður stuðn-
ingshóps Arons Pálma, heyrði svo í hon-
um aftur í gærkvöld. Samkvæmt upplýs-
ingum frá Einari var Aron Pálmi þá
kominn til bæjarins San Augustine. Rútan
hafði staldrað við vegasjoppu þar sem
farþegum var leyft að kaupa sér mat-
arbita. Fólkið hafði þá verið á ferðalagi í
þrjátíu klukkustundir án matar. Sam-
kvæmt tilkynningu frá Einari var Aron
Pálmi sæmilega brattur eftir að hafa
keypt sér smá hressingu og nesti. Hóp-
urinn fékk þó ekki að stoppa í San Aug-
ustine heldur var vísað frá. Ekki var ljóst
í gærkvöld hvert rútan stefndi. Aron
hafði hins vegar náð að hringja í móður
sína, Huldu Hermannsdóttur, og láta vita
af sér.
Á ferð í 30
klukkustund-
ir án matar
♦♦♦