Morgunblaðið - 09.11.2005, Qupperneq 12

12 MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
JÓN Kristjánsson heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra hefur farið
fram á að kannað verði hvort fækka
megi vistmönnum á hjúkrunarheim-
ilinu Sólvangi í Hafnarfirði á næstu
vikum og mánuðum þar til þeir verða
á bilinu 55 til sextíu. „Er það von mín
að þannig verði núverandi húsnæði
og aðstaða gerð boðlegri fyrir þá
vistmenn sem þar búa en þær hafa
ekki verið nægilega góðar í þeim
skilningi að menn hafa ekki getað
haft í kringum sig persónulega
muni.“
Þetta kom fram í máli Jóns í um-
ræðu utan dagskrár á Alþingi í gær,
um aðbúnað og aðstæður aldraðra á
dvalar- og hjúkrunarheimilum.
Hann sagði jafnframt aðspurður að
hann myndi ekki sætta sig við tilvist
tvöfalds kerfis í velferðarkerfinu.
„Svarið við spurningunni um hvort
heilbrigðisráðherra sætti sig við tvö-
falt kerfi í velferðarkerfinu þar sem
fólk neyðist til að kaupa sér umönn-
unarþjónustu inn á öldrunarstofnan-
ir er einfalt nei.“
Ágúst Ólafur Ágústsson, þing-
maður Samfylkingarinnar, var máls-
hefjandi umræðunnar. Hann gerði
m.a. aðbúnað aldraðra á Sólvangi að
umtalsefni, en einnig fjallaði hann
um aðstæður aldraðra á hjúkrunar-
heimilinu Skjóli. Hann sagði að fram
hefðu komið upplýsingar um að fólk
hefði keypt sérstaka starfskrafta inn
á hjúkrunarheimilið til að sinna að-
standendum sínum. Halldór Ás-
grímsson forsætisráðherra hefði
hins vegar á Alþingi í fyrradag ekki
kannast við þær upplýsingar, þrátt
fyrir að þær hefðu tröllriðið sam-
félaginu í meira en viku. „Þessir að-
keyptu starfskraftar hafa meira að
segja séð um grunnaðhlynningar-
hætti, svo sem matargjafir og kló-
settferðir og dæmi eru um að þeir
hafi unnið ásamt viðkomandi fjöl-
skyldu í allt að 270 stundir á mánuði
á stofnuninni,“ sagði hann.
„Hér erum við komin með stað-
festingu á tvöföldu kerfi í velferðar-
kerfinu sem Samfylkingin mun aldr-
ei sætta sig við. Þjónusta við aldraða
er látin drabbast niður þannig að
þeir sem hafa efni á neyðast til að
ráða sér sérstakan starfsmann inn á
stofnanir ríkisins. Hinir sem hafa
ekki efni á slíku eru látnir sitja eftir.
Er þetta velferðarkerfi sem Íslend-
ingar vilja sjá og búa við? Ég segi
nei.“
Fjárhagslegt sjálfstæði
væru mannréttindi
Þuríður Backman, þingmaður
Vinstri hreyfingarinnar – græns
framboðs, sagði m.a. að aldrað fólk
ætti ekki síður rétt til einkalífs en
þeir sem yngri væru. Fjárhagslegt
sjálfstæði væru mannréttindi og
undirstaða mannlegrar reisnar.
Þeim réttindum væri kippt í burtu
við innlögn á dvalar- og hjúkrunar-
heimili því í stað lífeyris kæmu vasa-
peningar. „Ljóst er að daggjöld hafa
ekki fylgt verðlagsþróun og því hafa
stofnanir gripið til ýmissa ráða til að
láta enda ná saman, þ.e. ódýrara
vinnuafl, færra fagmenntað fólk,
sparnaður í fæði, ræstingu og enginn
hvati til að breyta húsakynnum og
fjölga einbýlum. Við þær aðstæður
hafa aðstandendur fengið aðkeypta
umönnunarþjónustu til að sinna sín-
um nánustu og er þetta enn ein vís-
bendingin um þá misskiptingu á
grunni efnahags sem nú er við lýði í
þjóðfélaginu. Er það þetta sem koma
skal? Við í Vinstri hreyfingunni –
grænu framboði höfnum þessari þró-
un.“
Ásta Möller, þingmaður Sjálf-
stæðisflokks, gerði hjúkrunarheimil-
ið Sóltún að umtalsefni og sagði að
aðbúnaður aldraðra þar væri sú fyr-
irmynd sem miða ætti þjónustu aldr-
aðra við. Hún sagði ennfremur að
mikil og ör þróun hefði verið á hug-
myndum um aðbúnað á heilbrigðis-
stofnunum. Það hefði þótt viðunandi,
allt fram á síðustu ár, að vera í stofu
með fjórum til sex öðrum. Krafan um
sérbýli væri hins vegar tiltölulega ný
af nálinni og eðlileg. Því gæti sam-
anburður á aðstöðu verið óhagstæð-
ur eldri hjúkrunarheimilum.
Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins, sagði að mikil
þörf væri á að geta boðið öldruðum
upp á einstaklingsvistun eða hjónum
og sambúðarfólki upp á sérbýli. Að
því bæri að stefna. Hann sagði að
sums staðar væri þjónustan óviðun-
andi, þrátt fyrir gott starfsfólk. Sól-
vangur í Hafnarfirði væri dæmi um
erfiðar aðstæður og mikil þrengsli.
Hann sagði ennfremur að betri
heilsa og lengri lífaldur kallaði á
breytt viðhorf og lífsmynstur. Þetta
væri jákvæð þróun sem kallaði þó
eftir nýju viðhorfi til eldra fólks.
Spurning um
forgangsröðun fjármuna
Fleiri þingmenn tóku þátt í um-
ræðunni. Rannveig Guðmundsdóttir,
Samfylkingu, sagði m.a. að ef fækka
ætti vistmönnum á Sólvangi þyrfti
rými annars staðar. Það þyrfti m.a.
að fjölga dvalar- og hjúkrunarrým-
um. Jónína Bjartmarz, Framsóknar-
flokki, sagði m.a. að uppbygging og
skipulag heilbrigðisþjónustu innan
hvers heilsugæslusvæðis væri á
ábyrgð sveitarstjórna „þó að ætla
mætti annað af framgöngu bæjar-
stjórans í Hafnarfirði og flokks-
félaga hans á Alþingi í umræðu um
Sólvang“, sagði hún.
Ögmundur Jónasson, Vinstri
grænum, sagði að allir væru sam-
mála um meginmarkmiðin, þ.e. að
búa vel að öldruðu fólki. Menn væru
hins vegar ósammála um forgangs-
röðun fjármuna. Þá sagði Sigurrós
Þorgrímsdóttir, Sjálfstæðisflokki, að
rétt væri að huga að nýjum áherslum
í málefnum aldraðra og nefndi svo-
kölluð stoðbýli í því sambandi, en þar
væru átta til tíu manns, og hver
heimilismaður hefði sína eigin íbúð.
Ágúst Ólafur sagði í lok umræð-
unnar að það væri umhugsunarefni
að heilbrigðisráðherra vildi ekki
endurskoða daggjöldin í ljósi þess að
helmingur allra öldrunarheimila í
landinu væri rekinn með halla. Jón
sagði hins vegar að daggjöldin
þyrftu að vera í stöðugri endurskoð-
un. „Við erum í viðræðum við for-
ystumenn heimilanna um þessi mál,“
sagði hann og bætti því við að dag-
gjöldin hefðu hækkað um 65% frá
árinu 2002. Þá sagði hann að stað-
hæfingar um tvöfalt velferðarkerfi
væru orðum auknar.
Stjórnarandstæðingar gagnrýndu aðbúnað aldraðra á hjúkrunarheimilum
Ráðherra vill fækka
vistmönnum á Sólvangi
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
Morgunblaðið/Þorkell
Rannveig Guðmundsdóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, fylgist með umræðum á Alþingi.
ÞINGMENN ræddu vanda rækju-
iðnaðarins í utandagskrárumræðu á
Alþingi í gær að frumkvæði Krist-
jáns L. Möller, þingmanns Sam-
fylkingarinnar. Einar K. Guðfinns-
son sjávarútvegsráðherra tók undir
með málshefjanda um að staðan í
rækjuiðnaðinum væri mjög alvar-
leg. Hann kvaðst hafa skipað nefnd
til að fara yfir þau mál.
Kristján sagði að vandi rækjuiðn-
aðarins væri að sínu mati þríþætt-
ur. Í fyrsta lagi hefði orðið algjört
hrun í veiðum á rækju. Í öðru lagi
væri vandinn heimagerður vegna
gengisþróunar krónunnar og í
þriðja lagi væri um markaðsvanda
og offramboð að ræða. Hann spurði
ráðherra m.a. að því hvað ríkis-
stjórnin ætlaði að gera. „Á þetta
bara að halda svona áfram, áfram-
haldandi fjöldauppsagnir og fækk-
un starfa? Ég spyr: Verða tvær,
þrjár eða fjórar rækjuverksmiðjur
starfandi eftir áramót og eiga nokk-
ur hundruð manns í viðbót eftir að
missa vinnuna í þessari grein? Sem
dæmi þá er ekkert skip á veiðum á
Íslandsmiðum en þau voru 30 til 40
þegar mest var. Eitt íslenskt skip
er á Flæmska hattinum og talið er
að allt að 1.500 manns, sjómenn,
fiskverkunarfólk og aðrir, hafi
misst vinnuna í rækjuiðnaðinum frá
því sem mest var.“
Bindur vonir við nefndina
Sjávarútvegsráðherra fór einnig
yfir ástand rækjuiðnaðarins og
sagði m.a. að ekki væru þó til nein-
ar einfaldar lausnir. „Ég hef vegna
þessa alvarlega ástands ákveðið og
reyndar skipað fyrir nokkru síðan
sérstaka nefnd sem fer ofan í mál-
efni rækjuiðnaðarins,“ sagði ráð-
herra, en formaður nefndarinnar er
Davíð Ólafur Ingimarsson hagfræð-
ingur. „Ég bind vonir við starf
þessarar nefndar. Hins vegar skul-
um við ekki gera okkur í hugarlund
að hægt sé að finna mjög einfaldar
lausnir á vanda rækjunnar. Þær
lausnir eru ekki til. Hins vegar er
nauðsynlegt að taka þessi mál mjög
föstum tökum og mjög alvarlegum
tökum,“ sagði hann.
Þingmenn sammála um alvarlega
stöðu rækjuiðnaðarins
ÞINGFUNDUR Alþingis hefst kl.
13.30 í dag. Á dagskrá eru tuttugu
fyrirspurnir til ráðherra. Meðal ann-
ars verður spurt um óhollt mataræði
í skólum, kanínubyggð í Vestmanna-
eyjum og styrki til kúabænda.
MARKAÐSGJALD lækkar úr 5 kr.
á kíló af kjöti niður í 2 kr. og bún-
aðarmálagjald lækkar úr 2% í 1,2%
af framleiðslu í landbúnaði, sam-
kvæmt frumvörpum sem kynnt voru
í ríkisstjórn í gær til breytinga á
lögum um búnaðargjald og fram-
leiðslu, verðlagningu og sölu á bú-
vörum.
Breytingin á markaðsgjaldinu er
gerð að ósk bænda samkvæmt upp-
lýsingum Morgunblaðsins, en mark-
aðsráð mun starfa áfram. Gera má
ráð fyrir að tekjur af gjaldinu
óbreyttu hefðu verið um 40 milljónir
króna og lækka því tekjur af gjald-
inu í um 16 milljónir nái frumvarpið
fram að ganga.
Lækkun búnaðarmálagjaldsins er
til komin vegna þeirra breytinga
sem gerðar hafa verið á Lánasjóði
landbúnaðarins, en hann hefur verið
seldur til Landsbankans eins og
kunnugt er og lagður niður í núver-
andi mynd. Lækkun á gjaldinu úr
2% í 1,2% af búvöruframleiðslu
tengist þeim breytingum þar sem
0,8% prósentustig sem jafngilti um
140 milljón króna tekjum sam-
kvæmt áætlunum á þessu ári gengu
til Lánasjóðsins.
Búnaðarmálagjald
lækkar úr 2% í 1,2%
ORKUSTOFNUN hefur ráðið
Ragnheiði Ingu Þórarinsdóttur til
að gegna nýju starfi aðstoðarorku-
málastjóra en hún hóf störf 7. nóv-
ember síðastliðin. Ragnheiður var
áður deildarstjóri
á orkumálasviði
stofnunarinnar
en með breyt-
ingum á skipulagi
Orkustofnunnar
verður deilda-
skipting aflögð
frá og með 1. jan-
úar næstkom-
andi.
Ragnheiður
Inga hefur dokt-
orsgráðu í verkfræði frá Danska
tækniháskólanum og MBA frá Há-
skóla Íslands. Hún starfaði áður sem
deildarstjóri hjá Rannsóknastofnun
byggingariðnaðarins og sem sér-
fræðingur hjá Iðntæknistofnun Ís-
lands.
Hún segir að starf sitt muni breyt-
ast í áföngum þar sem deildaskipt-
ingin leggist ekki af fyrr en um ára-
mót þannig að nú sé hún í raun
deildarstjóri auk þess að sinna starfi
aðstoðarorkumálastjóra. Þar sem
Þorkell Helgason, orkumálastjóri,
er svo í mánaðarleyfi má segja að
Ragnheiður sé einnig starfandi
orkumálastjóri.
Skipulag Orkustofnunar hefur
verið í endurskoðun undanfarin ár
og meðal annars var Rannsóknar-
svið stofnunarinnar gert að sjálf-
stæðri ríkisstofnun, Íslenskum
orkurannsóknum.
Ráðin aðstoðar-
orkumálastjóri
Ragnheiður Inga
Þórarinsdóttir
JÓNMUNDUR Guðmarsson
bæjarstjóri gerði á dögunum
samning fyrir hönd Seltjarnarnes-
bæjar við Háskólann í Reykjavík
um meistaranám fyrir stærð-
fræðikennara við grunnskólann.
Samkvæmt samningnum mun
bæjarfélagið greiða hluta skóla-
gjalda fyrir tvo stærðfræðikennara
en auk þess fellir HR niður hluta
skólagjalda.
Markmið námsins er að mennta
kennara til leiðtoga- og brautryðj-
endastarfa á sviði stærðfræði-
kennslu. Brýn þörf mun vera fyrir
kennara með framhaldsmenntun á
sviði stærðfræði. Með þessu gerist
bærinn einnig brautryðjandi í sam-
starfi sveitarfélaga og háskóla um
eflingu stærðfræðimenntunar, seg-
ir í fréttatilkynningu.
Auglýst var eftir umsækjendum
um styrkina en þá hlutu Hanna
Dóra Birgisdóttir, kennari við Val-
húsaskóla, og Kristín Kristinsdótt-
ir, kennari við Mýrarhúsaskóla.
Stærðfræðinám
eflt á Nesinu