Fréttablaðið - 05.09.2003, Blaðsíða 16

SAN FRANCISCO Áfrýjunardómstóll
bandaríska alríkisins í San
Francisco hefur ógilt á annað
hundrað dauðadóma í Arizona,
Montana og Idaho á þeim forsend-
um að þeir hafi verið kveðnir upp
af dómurum en ekki kviðdómi.
Dómstóllinn tók málið fyrir í kjöl-
far úrskurðar hæstaréttar í Banda-
ríkjunum þess efnis að samkvæmt
stjórnarskránni væri einungis kvið-
dómi heimilt að dæma sakamenn til
dauða.
Úrskurður áfrýjunardómstóls-
ins hefur þýðingu fyrir um það bil
þrjú prósent af þeim 3.700 föngum
sem bíða þess að verða teknir af lífi
í Bandaríkjunum. Sakamennirnir
eiga rétt á því að dauðadómnum
verði breytt í lífstíðarfangelsi eða
að réttað verði yfir þeim að nýju.
Áður en úrskurður hæstaréttar lá
fyrir á síðasta ári var venjan sú í
Arizona, Idaho, Montana, Colorado
og Nebraska að kviðdómur kæmist
að niðurstöðu um sekt eða sakleysi
en dómarar tækju ákvörðun um
það hvort dauðadómur væri viðeig-
andi. Samkvæmt tölum frá Upplýs-
ingamiðstöð dauðarefsinga hafa
þessi fimm ríki tekið 29 manns af
lífi á grundvelli eigin laga sem
heimila dómurum að kveða upp
dauðadóma.
Bandarískir lögspekingar segja
að algengt sé að kviðdómur hiki við
að kveða upp dauðadóma. Nóg sé að
einn kviðdómari af tólf efist til að
koma í veg fyrir að sakborningar
verði dæmdir til dauða en dómarar
gangi aftur á móti óhikað til verks
og séu oftar en ekki beittir pólitísk-
um þrýstingi.
Saksóknari í Arizona, þar sem
yfir 90 fangar eiga nú rétt á því að
fá mál sitt endurskoðað, segir að ef
hæstiréttur breyti ekki úrskurði
sínum verði haldin „skyndiréttar-
höld“ yfir sakamönnunum þar sem
kviðdómur muni skera úr um það
hvort þeir hljóti dauðadóm eða lífs-
tíðarfangelsi. Að minnsta kosti
fimmtán fangar í Idaho eiga von á
því að fá mál sitt tekið fyrir að nýju
en að sögn saksóknara í Montana
hefur niðurstaða áfrýjunardóm-
stólsins engin áhrif á þá fimm
dauðadæmdu menn sem þar sitja í
fangelsi. Úrskurður dómaranna í
San Francisco hefur heldur ekki
bein áhrif á dauðadóma í Nebraska
og Colorado þar sem þessi tvö ríki
heyra undir annan áfrýjunardóm-
stól.
Tveir aðrir áfrýjunardómstólar
í Bandaríkjunum höfðu tekið úr-
skurð hæstaréttar fyrir og komist
að þeirri niðurstöðu að hann væri
ekki afturvirkur. Vegna þessa mis-
ræmis í niðurstöðum dómstóla
landsins eru taldar miklar líkur á
því að málið verði endurskoðað af
hæstarétti. ■
16 5. september 2003 FÖSTUDAGUR
Refsháttur í Ísafjarðarbæ:
Segir refaskyttur
svindla á skottum
VILLIDÝR Arnfinnur A. Jónsson,
refaskytta í Dýrafirði og Arnar-
firði í Ísafjarðarbæ, hefur sagt
starfi sínu lausu. Arnfinnur segir
í samtali við fréttavefinn bb.is að
ástæðan sé sú að utanaðkomandi
aðilar séu að reyna að vinna dýr á
grenjum. Slíkt væri lögbrot því
skipaðir veiðimenn mættu einir
veiða á tímabilinu frá 1. maí til 1.
ágúst, að undanskildum æðar-
ræktendum og öðrum bændum er
verja þyrftu bústofn sinn. Arn-
finnur segir að sér svíði að menn
skuli með þessum hætti komast
upp með að ræna hann launum
sínum.
Fréttavefurinn bb.is segir að í
reglum um skotlaun komi fram að
Ísafjarðarbær greiði 1.600 krónur
á yrðling en 7.000 krónur á full-
orðið dýr á veiðitímabilinu. Utan
þess tíma séu greiddar 7.000 krón-
ur fyrir hvert veitt dýr óháð aldri.
Arnfinnur fullyrðir að umræddir
veiðimenn sýni af sér þann refs-
hátt að geyma skottin þar til eftir
1. ágúst og margfaldi þau þar með
í verði. Þannig séu menn einnig að
hafa fjármuni af bæjarsjóði.
Vandamál þetta kvað hann nær
eingöngu vera bundið við Arnar-
fjörð og Dýrafjörð. ■
Stúdentablaðið:
Nýr ritstjóri
til starfa
FJÖLMIÐLAR Guðmundur Rúnar
Svansson hagfræðinemi hefur
verið ráðinn ritstjóri Stúdenta-
blaðsins á næsta vetri. Þetta var
samþykkt á síðasta fundi Stúd-
entaráðs Háskóla Íslands. Guð-
mundur hefur setið í ritstjórn
Stúdentablaðsins í tvö ár og var
ritstjóri Hagmála, tímarits hag-
fræðinema, sem kom út nú í vor.
Guðmundur hefur einnig haldið
úti heimasíðunni svansson.net
auk þess sem hann hefur skrifað
reglulega pistla á vefritið Deigl-
an.com.
Guðmundur tekur við starfinu
af Eggerti Þór Aðalsteinssyni. ■
KÖTTUR
Ekki eru allir jafn ánægðir með eyðingu á
villiköttum í Ísafjarðarbæ og hefur verið
gripið til skemmdaverka og þjófnaðar á
kattagildrum.
Ísafjörður:
Barist gegn
kattaveiðum
LÖGREGLUMÁL Fjórum kattagildr-
um hefur verið stolið á Ísafirði
undanfarnar tvær vikur og þrjár
til viðbótar skemmdar. Gildrurn-
ar notaði Valur Richter meindýra-
eyðir í átaki Ísafjarðarbæjar gegn
villiköttum. Valur kveðst ekki átta
sig á því hver hafi staðið fyrir
verknuðunum, sem beri keim af
markvissum aðgerðum gegn eyð-
ingu villikatta.
„Flestir eru mjög ánægðir með
átakið, en það er alltaf einn og
einn sem er á móti því að eyða
villiköttum,“ segir Valur, sem
þegar hefur pantað nýjar gildrur
frá Bandaríkjunum. Gildrurnar
kosta um 15.000 stykkið og eru
sérhannaðar til að veiða ketti. Val-
ur hefur eytt um 50 villiköttum í
Ísafjarðarbæ í sumar. ■
Á annað hundrað
dauðadómum hnekkt
Bandarískir dómstólar hafa hnekkt yfir 100 dauðadómum sem kveðnir voru upp af dómurum
í stað kviðdóms. Líklegt er talið að hæstiréttur muni endurskoða úrskurð sinn um að
dómurum sé óheimilt að dæma menn til dauða.
Á LEIÐ TIL AFTÖKU
Paul Hill var tekinn af lífi í Ríkisfangelsinu í Flórída í fyrrakvöld. Hann var dæmdur til
dauða fyrir að myrða lækni sem framkvæmdi fóstureyðingar.
ÍSAFJARÐARBÆR
Refaskytta hefur sagt starfi sínu lausu
og krefst bóta.
AFTÖKUBEKKUR
Í Bandaríkjunum er algengast að dauða-
dæmdir sakamenn séu teknir af lífi með
eitursprautu.
HVALSKURÐUR
Joel Blatchford, hvalskurðarmaður frá
Anchorage í Alaska, sker hér mjald sem rak
á land við strendur Turnagain Arm. Tugir
mjalda strönduðu á grynningum skammt
þar frá og rak tvo þeirra að lokum á land.
Bæði spik og kjöt var nýtt af skepnunum.
Dauðarefsingar eru
enn við lýði í 86 löndum.
● Í Bandaríkjunum er heimilt að
dæma menn til dauða fyrir morð; og
mannrán ef gíslinn lætur lífið.
● Á tímabilinu frá 1977 til 2000 voru
683 sakamenn teknir af lífi í Bandaríkj-
unum.
● Í janúar 2000 frestaði George Ryan,
ríkisstjóri í Illinois, öllum aftökum í rík-
inu eftir að í ljós kom að þrettán menn
höfðu verið dæmdir til dauða fyrir
glæpi sem þær frömdu ekki.
● Tveir þriðju Bandaríkjamanna eru
fylgjandi dauðarefsingum.
● Engin staðfest dæmi eru til um það
að saklaust fólk hafi verið tekið af lífi í
Bandaríkjunum á síðari árum en frá
1973 hafa 95 dauðadæmdir menn
fengið dómi sínum endanlega hnekkt.