Fréttablaðið - 29.04.2004, Blaðsíða 18

18 29. apríl 2004 FIMMTUDAGUR
RÚIN INN AÐ SKINNI
Á Nýja-Sjálandi fer fram heimsmeistara-
keppnin í rúningu þar sem nokkrir tugir
þeirra allra færustu etja kappi saman.
Keppt er í nokkrum greinum en keppni
þessi hefur farið fram í mörg ár og vekur
jafnan athygli.
Mannekla hjá Skattrannsóknarstjóra:
Grunsamleg mál
látin órannsökuð
SKATTAMÁL Embætti skattrann-
sóknarstjóra ríkisins ræður ekki
yfir þeim mannafla sem þörf er á
til að rannsaka öll þau mál sem
grunsamleg þykja. Þetta kemur
fram í svari embættisins við
fyrirspurnum Fréttablaðsins en
Skúli Eggert Þórðarson skatt-
rannsóknarstjóri vildi ekki tjá sig
frekar um mannekluna. Í svarinu
kemur fram að á undanförnum
þrem árum hafi embættið lokið
við samtals 261 refsiákvörðun í
formi héraðsdóma og sektar-
ákvarðana yfirskattanefndar. Upp
voru kveðnir 65 dómar í héraði og
196 sektarúrskurðir yfirskatta-
nefndar voru uppkveðnir. Einnig
tók Hæstiréttur fyrir nokkur
skattsvikamál og er fjöldi þeirra
ekki í þessum tölum.
Auk Skattrannsóknarstjóra
sem nú kvartar yfir manneklu
hafa aðrar stofnanir ríkisvaldsins
nýlega tekið í sama streng. Hér-
aðsdómarar hafa lýst því yfir að
þeir hafi ekki undan við að sinna
málum vegna mannfæðar og for-
svarsmenn Samkeppnisstofnunar
hafa sagt slíkt hið sama. ■
Ríkisstjórnin ræður
Ríkisútvarpinu
Ríkisstjórnin hefur meirihluta í útvarpsráði. Útvarpsráð hefur bein afskipti af dagskrármótun og
mannaráðningum. Ríkisútvarpið sker sig þar úr því sem gerist hjá öðrum fjölmiðlum.
Davíð Oddsson forsætisráð-herra ætlar að setja lög sem
takmarka eignarhald á fjölmiðl-
um. Það gerir hann í nafni frels-
is. Hann segir að frelsi fjölmiðl-
anna sé eingöngu hægt að tryg-
gja með því að setja um þá lög
sem banni fyrirtækjum í mark-
aðsráðandi stöðu að eiga í þeim.
„Maður mætti ætla þegar
maður horfir á öll þessi fyrir-
tæki Norðurljósa og hvernig
þau haga sér í fréttaflutningi,
með stríðsfyrirsagnir, árásir og
gauragang, [...] að fréttamenn á
þessum fjölmiðlum hafi ekkert
frelsi. Það er algjörlega og ein-
göngu gengið erinda eigend-
anna,“ sagði Davíð að loknum
þingflokksfundi Sjálfstæðis-
flokksins.
Þegar hann var spurður að
því hvort hann sé að halda því
fram að blaðamenn sem starfi
fyrir fjölmiðla Norðurljósa
væru ekki að fara eftir eigin
siðferðisreglum sagði hann:
„Það má vel vera að þeir geri
það. Þá virðist það vera þannig
að það séu nákvæmlega sömu
reglurnar og eigendanna.“
Siðareglur blaðamanna
Það er nú þannig með blaða-
menn á Íslandi að flestir eru
þeir félagar í sama félaginu,
Blaðamannafélagi Íslands, og
lúta sömu siðareglum. Þar á
meðal eru blaða- og fréttamenn
innan Norðurljósasam-
steypunnar.
Í siðareglum Blaðamanna-
félags Íslands má meðal annars
lesa:
■ Blaðamaður leitast við að gera
ekkert það, sem til vanvirðu má
telja fyrir stétt sína eða stéttarfé-
lag, blað eða fréttastofu. Honum
ber að forðast hvaðeina sem rýrt
gæti álit almennings á starfi
blaðamanns eða skert hagsmuni
stéttarinnar.
■ Blaðamaður varast að lenda í
hagsmunaágreiningi, til dæmis
með því að flytja fréttir eða frá-
sagnir af fyrirtækjum eða hags-
munasamtökum þar sem hann á
sjálfur aðild.
Ummæli forsætisráðherra um
blaða- og fréttamenn Norðurljósa
hljóta því að eiga við alla blaða-
menn landsins, sem samþykkt
hafa siðareglur Blaðamanna-
félagsins.
Auk siðareglna Blaðamanna-
félagsins hefur Fréttablaðið sett
sér eigin siðareglur. Þar á meðal
má finna:
■ Ekki er dreginn taumur málsað-
ila í fréttum.
■ Gætt er jafnvægis milli sjónar-
miða innan skamms tímabils.
■ Forðast er að skrúfa einhliða frá
krana eins sjónarmiðs í einu tölu-
blaði án þess að geta hinna sjónar-
miða málsins í leiðinni.
■ Starfsfólk ritstjórnar lætur yf-
irmenn vita um hugsanlega hags-
munaárekstra vegna fjölskyldna
sinna og tengdafólks, áhugamála
sinna, félagstengsla og fjármála.
■ Starfsfólk ritstjórnar notar ekki
upplýsingar úr starfi í eiginhags-
munaskyni, t.d. til viðskipta með
hlutabréf, og skrifar ekki um fyr-
irtæki, sem það á hlut í.
Þessar siðareglur eru hafðar í
heiðri á Fréttablaðinu, hvað sem
forsætisráðherra kann að halda.
Útvarpsráð og hlutleysi
En fyrst forsætisráðherra
hefur einsett sér að gagnrýna
blaðamannastéttina á þennan
hátt og heldur því fram að blaða-
menn á Íslandi gangi erinda eig-
enda sinna má spyrja hverra
erinda fréttamenn Ríkisútvarps-
ins eru að ganga. Eru þeir ekki
enn bundnari fyrirmælum eig-
enda sinna en blaðamenn á
einkareknu fjölmiðlunum?
Að sjálfsögðu gæta þeir fylls-
ta hlutleysis eins og blaðamönn-
um sæmir. Þeir eru þó bundnir
ákvörðunum útvarpsráðs.
Norðurljós starfrækja ekki
útvarpsráð. Hjá fyrirtækinu
gildir sú stefna að ritstjórn
starfi sjálfstætt og er ekkert
samráð haft við stjórnendur eða
eigendur Norðurljósa. Ekki er
hægt að segja hið sama um Rík-
isútvarpið, útvarp allra lands-
manna.
Ríkisútvarpinu er stjórnað af
útvarpsráði. Á heimasíðu ríkis-
útvarpsins segir:
„Útvarpsráð er skipað sjö
mönnum og jafnmargir eru til
vara. Ráðið er kosið hlutfalls-
kosningu á Alþingi eftir hverjar
alþingiskosningar. Útvarpsráð
tekur ákvarðanir um hvernig út-
varpsefni skuli haga í höfuð-
dráttum innan marka fjárhagsá-
ætlunar. Útvarpsráð gerir tillög-
ur til útvarpsstjóra um ráðningu
starfsfólks dagskrár.“
Útvarpsráð var skipað í maí
2003. Í því sitja: Gunnlaugur
Sævar Gunnlaugsson, formaður,
Sjálfstæðisflokki; Anna K. Jóns-
dóttir, Sjálfstæðisflokki; Andri
Óttarsson, Sjálfstæðisflokki;
Páll Magnússon, Framsóknar-
flokki; Svanfríður Jónasdóttir,
Samfylkingu; Ingvar Sverrisson,
Samfylkingu og Kjartan Egg-
ertsson, Frjálslynda flokknum.
Í lögum um Ríkisútvarpið
segir meðal annars:
■ Menntamálaráðherra skipar
formann og varaformann úr
Landssamband
lögreglumanna:
Betur má ef
duga skal
LÖGREGLUMÁL Landssamband lög-
reglumanna fagnar eflingu lög-
reglu á höfuðborgarsvæðinu með
stækkun sérsveitar Ríkislög-
reglustjóra og viðbót við vakt-
göngulið lögreglunnar í Reykja-
vík. Þingið vill sjá fleiri njóta góðs
af uppbyggingartillögum innan
lögreglunnar og ályktar að
áhersla verði lögð á eflingu lög-
reglu á landinu öllu en ekki ein-
göngu á suðvesturhorninu.
Nokkur lögregluembætti á lands-
byggðinni búa við mun verri
tækjakost en félagar þeirra á
höfuðborgarsvæðinu. ■
ÍSLAND FRAM YFIR MALLORKA
Samkvæmt könnun sænska ferðatímarits-
ins Alt om resor er Ísland önnur
vinsælasta eyjan í hugum sænskra
ferðalanga.
Svíar velja bestu eyjuna:
Ísland í
öðru sæti
FERÐALÖG „Þetta er mikil viður-
kenning fyrir íslenska ferðaþjón-
ustu og ánægjulegur afrakstur af
markaðsstarfi Icelandair í Sví-
þjóð og á Norðurlöndunum,“ segir
Guðjón Arngrímsson, upplýsinga-
fulltrúi Icelandair.
Ísland er í öðru sæti yfir vin-
sælustu eyjur heims í könnun
ferðatímaritsins Alt om Resor en
það er stærsta tímarit sinnar teg-
undar í Svíþjóð og er lesið af 200
þúsund manns í hverjum mánuði.
Í könnuninni var fólk spurt hver
væri besta eyjan sem það hefði
heimsótt, vildi heimsækja aftur
og myndi mæla með við vini sína.
Sænska eyjan Gotland hafnaði
í fyrsta sæti en fast á hæla henn-
ar kom Ísland. Neðar á listanum
urðu meðal annars vinsælir sólar-
strandastaðir eins og Mallorca,
Balí, Sikiley og Manhattan. ■
Sjúkraskrár á
Austurlandi:
Í einn
gagnagrunn
AUSTURLAND Persónuvernd hefur
gefið grænt ljós á að allar sjúkra-
skrár fólks á svæðinu frá Djúpa-
vogi til Vopnafjarðar verði settar
í einn gagnagrunn. Starfsfólk
Heilbrigðisstofnunar Austurlands
setur spurningarmerki við þörf-
ina á gagnagrunninum og efast
Rúnar Reynisson, yfirlæknir
sjúkrahússins á Seyðisfirði, mjög
um réttmæti þess að persónuupp-
lýsingar fólks séu samkeyrðar
með þessum hætti.
Hann gagnrýnir fyrst og
fremst að fólk hafi ekkert val um
það hvort það vill vera í umrædd-
um gagnagrunni eða ekki. Hann
segist ekki hafa fengið viðhlítandi
skýringar á því hvers vegna svo
sé.
Stefán Þórarinsson, lækninga-
forstjóri Heilbrigðisstofnunar
Austurlands, segir að þarna sé
verið að laga skráningu þessara
upplýsinga að nútímanum og full-
yrðir að ekki sé verið að auka
hættuna á að persónuupplýsingar
verði misnotaðar.
Þegar hafa komið fyrirspurnir
frá einstaklingum sem ekki vilja
að upplýsingar um þá fari í sam-
einaða skrá og búast má við að til-
högunin verði kærð. ■
SKATTFRAMTAL
Ekki er mannafli hjá Skattrannsóknarstjóra
til að skoða nánar öll tilvik sem grunsam-
leg þykja.
Baksviðs
SIGRÍÐUR D.
AUÐUNSDÓTTIR
■ skrifar um
eigendavald
fjölmiðla.