Fréttablaðið - 18.06.2004, Blaðsíða 48

Ástþór Magnússon leggur ríkaáherslu á tvö stórmál í kosn-
ingabaráttu sinni. Hann vill efla
lýðræðið í landinu og gera Ísland
að fyrirmyndar friðarríki. Með
þessum málum telur hann að for-
setaembættið geti, ofan á annað,
orðið atvinnu- og tekjuskapandi.
„Ég vil þróa málskotsrétt for-
setans og sé fyrir mér að eftir
áratugi verði við lýði eitthvert
form beins lýðræðis,“ segir Ást-
þór.
„Núverandi fulltrúalýðræði er
barn síns tíma og með tækni nú-
tímans má auðveldlega virkja
landsmenn alla til ákvarðana-
töku.“
Hann segir ýmsar leiðir færar
í þeim efnum og í raun væri það
verkefni Þróunarstofnunar lýð-
ræðisins að fjalla um með hvaða
hætti best væri að haga málum.
„Það má hugsa sér að öll þjóðin
taki þátt í þjóðaratkvæðagreiðslu
um stór mál og einnig að t.d. fimm
þúsund manna úrtaki úr þjóðskrá
verði falið að vera kjörmenn í
ákveðinn tíma og greiði þá at-
kvæði um mál. Slíkt kjörráð hefði
kannski helmings vægi á mótinu
þinginu,“ segir hann.
Ástþór telur að Þróunarstofn-
un lýðræðis gæti ekki bara verið
mikilvæg stofnun á sviði lýðræðis
í heiminum heldur skapi hún auk-
inheldur atvinnu. Hugmyndin um
aðsetur alþjóðlegs friðargæslu-
liðs á Keflavíkurflugvelli gæti
einnig skapað atvinnu og tekjur.
„Ég er í raun að tala um að hér
gætu orðið höfuðstöðvar friðar-
gæslu Sameinuðu þjóðanna. Upp-
hafið gæti orðið samningur nokk-
urra smáþjóða um sameiginlegar
varnir og myndu þær leggja heri
sína, mannskap og búnað til verk-
efnisins. Gífurleg starfsemi gæti
þá skapast á Keflavíkurflugvelli
þar sem yrðu þjálfunarbúðir og
stjórnstöð og Ísland yrði þannig
miðstöð friðarmála í heiminum.“
Þarf að þola niðurlægingu
Ástþór stofnaði samtökin Frið
2000 árið 1995 eftir að hafa séð
sýnir árinu áður sem færðu hon-
um heim sanninn um að hann ætti
að gegna hlutverki í boðun friðar í
heiminum.
„Þetta var mjög skrítið. Ég bjó
í Lundúnum á þessum árum og
sinnti þar viðskiptum sem gengu
mjög vel. Ég hafði hitt margt frið-
elskandi fólk og las mér til um
margt sem tengdist friði og Sam-
einuðu þjóðunum. Ég sá svo tvær
sýnir sem fengu mig til að snúa
mér alfarið að friðarmálunum. Í
annarri horfði ég á jörðina úr
fjarska og sá hvernig jarðkúlan
lýstist öll upp. Svo var eins og ég
kæmi nær og þá sá ég fólk
streyma út úr húsunum með
kertaljós. Þetta hef ég skilið sem
ákall mannkyns um frið á jörðu.
Í hinni sýninni voru skilaboð
um að þetta tæki mjög langan
tíma. Ég var við píramídana í
Egyptalandi og þar var mikill
fögnuður og eins og einhver væri
borinn á gylltum stól í gegnum
mikinn mannfjölda. Skilaboðin
liggja í því að ártalið 2025 birtist
mér. Þetta hefur hjálpað mér að
átta mig á að þetta er langtíma-
verkefni og að óvíst sé hvort ég
sjálfur sjái árangur erfiðisins.“
Ástþór segist ekki ætlast til að
hljóta sérstakt þakklæti fyrir
verk sín, þvert á móti. „Ég þarf að
taka ýmsu en ég átta mig á því og
það hjálpar mér. Ég þarf að taka
því að fólk rísi gegn mér, niður-
lægi mig og geri mig hlægilegan.
Þannig hefur það alltaf verið í
mannkynssögunni. Fyrr á árum
voru menn raunar drepnir vegna
svona hugmyndafræði.“
Um eigin þátt í friðarumleitun-
um í heiminum segir Ástþór: „Ég
held að ég sé bara lítið hjól í mjög
stóru gangverki og hef mitt af-
markaða hlutverk og held mig við
það. Fjölmargir aðrir hafa þessa
köllun líka og vinna að friðarmál-
um af heilum hug.“
Ástþór hefur á tilfinningunni
að verri stríð en nú geisa eigi eft-
ir að brjótast út í heiminum. „Mér
sýnist að mannskæð styrjöld eigi
eftir að breiðast út og að kjarn-
orkuvopnum verði beitt fyrir lok
árs 2006. Upp úr slíku öngþveiti
þarf að koma eitthvað nýtt til að
leiða heiminn í gegnum uppstokk-
un. Það þarf að koma nýtt ljós og
ég held að það ljós gæti komið
héðan frá Íslandi. Það er því mik-
ilvægt að missa ekki meiri tíma
og við þurfum að byrja strax að
koma fram með þá nýju hug-
myndafræði sem við höfum
þróað,“ segir hann og bendir á að
ekki sé eins og þetta séu klikkaðar
hugmyndir úr hausnum á honum
heldur eigi hann í samstarfi við
merka fræðimenn á sviði friðar-
mála.
Ástþór vekur líka athygli á að
hann hafi reynst sannspár um
hryðjuverkin í Bandaríkjunum
11. september 2001. „Ég spáði
þessu á Stöð 2 nokkrum mánuðum
áður og sagði þá að líklega yrðu
framin hryðjuverk í New York
eða Washington. Fólk þekkir þá
sögu.“
Kannanir Fréttablaðsins
ómarktækar
Ástþór er ekki par ánægður
með framgöngu fjölmiðla í kosn-
ingabaráttunni og segir aðgengið
að þeim hafa snarversnað frá því
fyrir átta árum þegar hann var
líka í framboði. „Það er mjög
mikill munur á þessu. Aðgengið
að miðlunum er mun verra og
keyrir raunar um þverbak. Fyrir
átta árum hófust umræður um
kosningarnar og frambjóðend-
urna í apríl, Gallup og fleiri fyr-
irtæki gerðu reglulega marktæk-
ar skoðanakannanir og miklu
meiri alvara var á bak við allt
saman. Nú birtir Fréttablaðið
bara kannanir en þær eru ekki
marktækar,“ segir Ástþór. Mót-
bárum blaðamanns við þessum
orðum svarar hann með fullyrð-
ingu um að Fréttablaðinu sé
stjórnað af kosningastjóra Ólafs
Ragnars. Mótbárum við því svar-
ar hann svo á þá leið að mun
breiðari stuðningur sé við fram-
boð sitt en kannanir blaðsins hafi
leitt í ljós.
En skynjar Ástþór talsvert
fylgi við sig í samfélaginu? „Ég
skynja allavega mun meira fylgi
en 0,6 prósent á landsvísu og núll
prósent úti á landi. Ég gæti nú
ekki verið í framboði ef það væri
þannig,“ svarar hann.
Beitir borgaralegri óhlýðni
„Ég glími við tvö vandamál í
þessu framboði. Hið fyrra er að
fólk hefur átt erfitt með að sjá
hversu jákvæðar þær áherslu-
breytingar sem ég vil gera á for-
setaembættinu eru fyrir þjóðina
og raunar heimsbyggðina alla.
Fólk hefur átt erfitt með að sjá að
forseti frá fámennu landi geti
gert eitthvað. Þetta hafa Íslend-
ingar ekki skilið og þess vegna
hef ég staðið fyrir komu fræði-
manna í friðarmálum hingað til
lands því þeir tala sama mál og
ég.
Hitt vandamálið er aðgengið að
fjölmiðlunum og sú staðreynd að
ég þurfi að grípa til leikrænnar
tjáningar til að vekja athygli á
máli mínu.“
Í þessu samhengi vitnar Ástþór
til þess þegar hann mætti ataður
tómatsósu í réttarsal og eins þeg-
ar hann hélt á fund útvarpsstjóra
með tómatsósuflösku í farteskinu.
„Enginn fjölmiðill lét sjá sig
þegar ég mætti fyrst á fund út-
varpsstjóra til að bera fram
kvörtun en á seinni fund okkar
mættu fjölmiðlarnir enda hafði ég
látið þau boð út ganga að ég
myndi hafa með mér tómatsósu-
brúsann. Það er eitthvað rangt við
þetta. Þetta á ekki að vera svona.“
Ástþór bendir á að hann sé
hvorki sá fyrsti né eini sem beiti
aðferðum á borð við þessar til að
vekja á sér athygli. „Friðar- og
umhverfisverndarsamtök úti um
allan heim hafa gert þetta í gegn-
um árin en það er alltaf skrifað
hér eins og ég sé fyrsti maðurinn
sem sé svo klikkaður að gera eitt-
hvað svona. Það er afskaplega
ódýrt að afgreiða mig með því að
segja að ég sé klikkaður. Fólk
verður að átta sig á að hluta af
þessu gerði ég til að vekja athygli
á hversu mikið væri í húfi. Ís-
lensku flugfélögin voru næstum
því dregin inn í stríðið í Írak og
hefði svo farið gætu þau átt að-
gerðir hryðjuverkasamtaka yfir
höfði sér. Það tókst að afstýra því
sem betur fer.“
Þetta er einmitt raunin, sumir
segja Ástþór klikkaðan. Sárna
honum slík ummæli? „Auðvitað er
ég ekki sáttur við það og mér
finnst það til vitnis um grunn-
hyggni og að fólk hugsi ekki
lengra en nef þess nær. Mínar að-
ferðir eru fermingardrengjaað-
ferðir miðað við þær sem mörg
erlend samtök nota. Á dögunum
var haldið námskeið í Reykjavík í
svokallaðri borgaralegri óhlýðni
og það er einmitt það sem ég hef
verið að beita, borgaraleg óhlýðni.
Hún snýst um aðgerðir almenn-
ings þegar hann er órétti beittur.
Einhverjum á námskeiðinu datt í
Fæddur:
Í Reykjavík árið 1953.
Nám:
Eftir landspróf og nám við VÍ nam hann
auglýsingaljósmyndun og markaðsfræði
í Bretlandi. Hann hefur einnig sótt
fjölda námskeiða í stjórnun og rekstri
fyrirtækja.
Starfsferill:
Ástþór kom að stofnun Eurocard á Ís-
landi og stofnaði og rak framköllunar-
þjónustu og póstverslun. Hann starfaði
við tölvutækni og flugrekstur í Dan-
mörku og Bretlandi en vinnur nú sem
ráðgjafi vegna fjáröflunar og notkunar
greiðslukorta á netinu.
Maki:
Natalía Wium, frá Rússlandi, fædd
1975. Hún er löglærð en vinnur við
umönnun aldraðra.
Ástþór vill:
- að forsetinn sé sameiningartákn þjóð-
arinnar. Hann er maður fólksins, hvar í
flokki sem það stendur.
- efla lýðræðið. Hann vill að tæknin sé
notuð til að þróa virkara lýðræði og að
hér verði stofnsett alþjóðleg þróunar-
stofnun lýðræðis..
- gera Ísland að fyrirmyndar friðarríki.
Hann vill að aðalstöðvum fjölþjóðlegs
friðargæsluliðs verði fundinn staður á
Keflavíkurflugvelli.
24 18. júní 2004 FÖSTUDAGUR
ÁSTÞÓR OG NATALÍA
Þau gengu í hjónaband fyrir fjórum mánuðum en hittust fyrst á
styrktarhljómleikum í árslok 2001.
Ástþór Magnússon er í framboði til embættis forseta Íslands í annað sinn. Hann fór fyrst fram árið 1996 og
vakti þá talsverða athygli á sjálfum sér og friðarboðskapnum. 4.422 greiddu honum atkvæði, 2,6 prósent kjós-
enda. Ástþór ætlar að bjóða sig fram þar til hann nær kjöri.
Þjóðin mun átta sig
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R
Forsetakosningar 2004
Ástþór Magnússon í hnotskurn
Enginn fjölmiðill lét
sjá sig þegar ég
mætti fyrst á fund útvarps-
stjóra til að bera fram
kvörtun en á seinni fund
okkar mættu fjölmiðlarnir
enda hafði ég látið þau boð
út ganga að ég myndi hafa
með mér tómatsósubrúsann.
Það er eitthvað rangt við
þetta.
,,