Fréttablaðið - 29.09.2004, Blaðsíða 56

SÍMANÚMER FRÉTTABLAÐSINS: 550 5000, fax: 550 5099 Ritstjórn: 550 5005, fax: 550 5006, ritstjorn@frettabladid.is
Auglýsinga- og markaðsdeild: 550 5010 - fax 550 2727, auglysingar@frettabladid.is Veffang: visir.is
VI Ð S EG J U M F R É T T I R SM Á A U G L Ý S I N G AS Í M I N N E R 550 5000
Lengsta verk-
fall sögunnar
Lengsta verkfall sem sögur fara afvar ekki kennaraverkfall heldur
verkfall sem skólabörn hófu til stuðn-
ings kennurum sínum. Það stóð í ald-
arfjórðung og hófst 1. apríl árið 1914.
Aðdragandinn var sá að tveimur kenn-
urum, hjónunum Tom og Kitty
Higdon, hafði verið sagt upp störfum
við barnaskólann í Burston í Norfolk á
Englandi. Ástæðan sem var gefin upp
fyrir uppsögninni var sú að Kitty
hefði án leyfis frá skólanefndinni
kveikt upp í arni einn votviðrasaman
dag til þess að börn sem þurftu að
ganga 5 kílómetra leið í skólann gætu
þurrkað föt sín.
HIN RAUNVERULEGA ÁSTÆÐA
var auðvitað allt önnur. Tom og Kitty
voru jafnréttissinnar sem neituðu að
kenna samkvæmt þeirri forskrift
breska þingsins að börn alþýðufólks
ættu fyrst og fremst að læra um stöðu
sína í þjóðfélaginu og að líta upp til
heldra fólks. Þar að auki hafði Tom
boðið sig fram til setu í sveitarstjórn
og sigrað sjálfan skólanefndarfor-
manninn, séra Charles Tucker Eland.
FYRSTA APRÍL 1914 hófst verk-
fall í skólanum til að mótmæla hinum
ósanngjörnu uppsögnum. Börnin fóru
í mótmælagöngu og lýstu yfir stuðn-
ingi við Higdon-hjónin. Aðeins 6 börn
héldu áfram að mæta í héraðsskólann,
hin 66 komu saman í þorpsgarðinum
og hlýddu kennslu hjá hinum
burtreknu kennurum. Þannig leið vor
og sumar. Þegar haustaði fengu Tom
og Kitty Higdon húsnæði til kennslu
inni á smíðaverkstæði við garðinn.
Foreldrum var stefnt fyrir rétt og þeir
sektaðir fyrir að láta börn sín ekki
mæta í réttan skóla. Þeim málarekstri
lauk reyndar þegar yfirvöld viður-
kenndu að foreldrar hefðu rétt til að
velja skóla handa börnum sínum. Ári
síðar fór fram landsöfnun til styrkar
verkfallinu og varanlegt skólahús var
byggt fyrir söfnunarféð. Frjálsi skól-
inn eða Verkfallsskólinn í Burston var
orðinn að staðreynd.
ÞESSU LENGSTA VERKFALLI
sögunnar lauk árið 1939 þegar Tom
Higdon lést. Og enn þann dag í dag er
haldin minningarhátíð um verkfallið
langa í Burston, fyrsta sunnudag í
september hvert ár – til að fagna því
að réttlætiskennd skólabarna sigraði
peningahyggjuna.
BAKÞANKAR
ÞRÁINS BERTELSSONAR
SJÓNVARPSDAGSKRÁ
VIKUNNAR »