Tíminn - 07.10.1973, Blaðsíða 19

Sunnudagur 7. október 1973.
TÍMINN
19
Útgefan'di: Framsóknarflokkurinn
Frainkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusími 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. Askriftagjald 360 kr. á mánuði innan lands,
i lausasölu 22 kr. eintakið.
Blaöaprent h.f
i - ..... ..........-
Daufar
undirtektir
Á fundi borgarstjórnar á fimmtudaginn flutti
Alfreð Þorsteinsson tillögu þess efnis, að
Reykjavikurborg beitti sér fyrir þvi, að fram-
kvæmdum á hennar vegum i Breiðholts-
hverfum yrði hraðað, þar sem aðstreymi fólks
i hverfin hefði orðið örara en ráðgert hafði
verið. Nefndi Alfreð i þvi sambandi, að sér-
staklega .væri aðkallandi að gera átak i skóla-
málum hverfanna, að öðrum kosti myndi
skapast algert ófremdarástand i þeim málum
á næsta ári. Enn fremur nefndi hann, að
nauðsynlegt væri að hraða framkvæmdum
vegna félagslegra þarfa i Breiðholtshverfum,
svo og þyrfti að vinda bráðan bug að þvi að
koma samgöngumálum hverfanna i eðlilegt
horf, og vitnaði i þvi sambandi til bréfs Fram-
farafélags Breiðholtsbúa, þar sem þeir lýsa
yfir, að þau mál séu i algeru lamasessi.
Af undirtektum fulltrúa Sjálfstæðisflokksins
að dæma, er vart við þvi að búast, að
stuðningur komi úr þeirri átt við þessa tillögu.
Taldi hann, að ibúar Breiðholts væru of kröfu-
harðir, og tiundaði framkvæmdir borgarinnar
i Breiðholtshverfum. Mátti helzt skilja á
honum, að ibúar hverfisins mættu þakka fyrir,
að búið væri að leggja vatn, rafmagn og hita i
þetta nýjasta hverfi borgarinnar.
Tvöfeldni
íhaldsins
Ekki leikur vafi á þvi, að eitt brýnasta verk-
efni Reykjavikurborgar á næstu árum er að
bæta úr þörf aldraðs fólks fyrir ibúðir og
hjúkrunarheimili. Borgin getur ekki lengur
treyst á, að aðrir leysi þetta verkefni fyrir
hana i framtiðinni. Fram til þessa hefur hún
skotið sér á bak við menn eins og Gisla Sigur-
björnsson og sjómannasamtökin, en þessir
tveir aðilar hafa bætt úr brýnustu þörfinni
varðandi húsnæði fyrir aldrað fólk.
Á siðasta fundi borgarstjórnar gagnrýndi
Kristján Benediktsson, að önnur hæðin i
Hjúkrunarheimili fyrir aldraða við Grensás-
veg, samtals 30 rúm, hefur ekki verið tekin i
notkun og staðið auð mánuðum saman. Af 72
rúmum hafa aðeins 30 verið tekin i notkun, en
hluti húsnæðisins, eða sem svarar 12 sjúkra-
rúmum, er nýttur fyrir skólahald.
En á sama tima og ihaldið i borgarstjórn
hefur ekki manndóm i sér til að koma i notkun
nema annarri hæðinni i Hjúkrunarheimilinu,
lætur það einn af borgarfulltrúum sinum flytja
tillögu um, að á næstu árum verði allt að 10% af
útsvarstekjum borgarinnar varið til bygginga i
þágu aldraðra. Og á sama tima og nú eru
fluttar hástemmdar og hjartnæmar ræður um
nauðsyn þess, að gert verði átak i húsnæðis-
málum aldraðra, liggur fjöldi tillagna frá
borgarfulltrúum minnihlutaflokkanna um
þetta efni óafgreiddur. Þessar tillögur hafa
verið fluttar af og til á undanförnum árum, —
en jafnan verið visað i ráð eða nefnd og ekki átt
þaðan afturkvæmt. Þannig er ihaldið i
framkvæmd.
Þ.Þ.
Erling Bjöl, Politiken:
Draumóramenn
felldu Allende
Bandaríkjamenn ráða mestu um framvinduna
Myncl jiessi var tckin, þcgar Allcnde tók við forsetaembættinu 3.
nóv. 197«. A bak við hann stendur Eduardo Frei, fyrrv. forseti.
MARGT má finna hinni
föllnu stjórn Allende til for-
áttu, en ekkert af þvi hrekkur
þó til að réttlæta blóðþorsta og
villimennsku þeirra, sem leik-
iðhafa lausum hala i Chile sið-
an herinn gerði byltinguna
hinn 11. september.
Efnahagsöngþveiti rikti i
landinu og yfirvöldin liðu, að
eignarréttur einstaklingsins
væri virtur að vettugi. En
meðan stjórn Allende sat að
völdum i Chile var ekki beitt
gerræðislegum fangelsunum,
pólitiskum föngum misþyrmt,
framkvæmdar fjöldaaftökur
né útlegðardómar upp kveðnir
i stórum stil, eins og nú eru
fjölmörg dæmi um samkvæmt
áreiðanlegum heimildum i
Santiago.
1 CHILE var ekki lögreglu-
riki meðan Allende sat að
vöidum. Hitt var sanni nær, að
lögreglan hefði sig of litið i
frammi. Henni hætti til að
horfa i aðra átt, þegar
fasistisku ofbeldissamtökin
Patria y Libertads gerðu
árásir á fylgismenn Allendes
eða frömdu hin tiðu
skemmdarverk sin.
Ritskoðun var ekki beitt né
bókabrennum. Frelsi rikti i
landinu og blöð voru þar
frjálsari en nokkurs staöar
annars staðar i Suður-
Ameriku. Andstæðingar rikis-
stjórnarinnar notfærðu sér rit-
mál- og skoðanafrelsið enn
dyggilegar i blöðum, útvarpi
og sjónvarpi en stuðnings-
menn rikisstjórnarinnar, eins
og raunar vera ber um algert
skoðanafrelsi.
ÝMSUM þykir sem fram-
vindan i Chile hafi fært þeim
heim sanninn um, að
„sósialisma verði ekki komið
á án byltingar” og þeir hinir
sömu vilja' nú sakfella Allende
fyrir frelsið, sem landsmenn
nutu meðan hann sat að völd-
um.
En ef framvindan i Chile
sannar nokkuð, þá er það
miklu fremur hið gagnstæða,
— eða að sósialisma sé einmitt
unnt að koma i framkvæmd
eftir leiðum þingræðisins, en
hóflaus byltingarrómantik
geti eyðilagt framkvæmd
hans.
Stjórnarliðar þjóönýttu með
löggjöf allar „mikilvægustu
varnarhæðir athafnalifsins”
eins og talsmenn Verk-
amannaflokksins komust að
orði. Þessi þjóðnýtingarlög
voru samþykkt i þinginu með
atfylgi flokks kristilegra
demókrata. Þannig voru
eirnámurnar þjóðnýttar, en
þær voru i eigu útlendinga, og
sama er að segja um risastór
iðnfyrirtæki og banka. Með
löggjöf var einnig tekið
eignarnámi meira land en
unnt var að afhenda fátækum
bændum til nytja með viðhlit-
andi og sómasamlegum undir-
búningi.
HINN 29. júni var gerð
furðuleg byltingartilraun,
þegar tiu skriðdrekar og 600
menn réðust gegn mannlausri
forsetahöllinni. Eftir þessa
byltingartilraun tóku vinstri-
sinnaðir byltingarmenn fram-
kvæmd sósialismans i sinar
hendur.
Þeir tóku án löggjafar og
með valdi þúsundir smáfyrir-
tækja, sem miðstéttarmenn i
Chile áttu, og stofnuðu jafn-
framt skæruliðasveitir
byltingarmanna. Þegar þetta
gerðist, fór samvinnan við
flokk kristilegra demokrata út
um þúfur, en þeir höfðu stutt
Allende til valda árið 1970.
Allende er nú einkum gefið
að sök, að hann hafi vanrækt
að veita alþýðunni vopnavald.
En hann, „var andstæður
borgarastyrjöld”, — segir
Regis Debray, og hann var
öllum hnútum kunnugur — „af
þvi að hann var fyrirfram
sannfærður um ósigur sinna
manna. Hann vildi ekki bera
ábyrgð á þvi, að þúsundir
manna fórnuðu lifi sinu til
einskis”.
STUNGIÐ var upp á þvi við
Allende,að hann vopnaði fjöld-
ann, en hann svaraði:
„Hvað þarf þá mikinn fjölda
til þess. að stöðva einn skrið-
dreka?”
Allende hafði komizt að
raun um það i Braziliu árið
1964, Indónesiu árið 1965 og
Grikklandi árið 1967, hve litils
„fjöldinn” má sin gegn skipu-
legum og vigvæddum her.
Veruleg hervæðing byltingar-
sinna hefði ekki orðið til ann-
ars en að flýta stjórnar-
byltingunni.
Forsetinn vissi mætavel, að
heróp byltingarsinnaðra
vinstrimanna i Chile „All-
ende, Allende, e! pueblo te
defiende” var innihaldslaus
rómantik og herganga
byltingarsinnaðra vinstrihópa
með stálhjálma og fána i mis-
munandi litum eftir þvi, hvort
þeir tilheyrðu sósialistaflokki
hans, MIR, eða vinstrisam-
tökum kaþólskra manna
MAPU og Izquierde Christi-
ana, gat aldrei orðið annað en
skrautsýning.
Sú skrautsýning gat aldrei
haft önnur áhrif en að egna
aðra og skaut engum skelk i
bringu.
ABYRGÐIN á þvi, að
tilraun Allendes fór út um þúf-
ur, hvilir á herðum þessara
byltingarsinnuðu draumóra-
manna. En nú verða þeir að
gjalda glöp sin miklu hærra
verði en sanngjarnt getur tal-
izt. Hinar villimannlegu
ofsóknir nýju stjórnarnefnd-
anna bitna fyrst og fremst á
þeim.
Þeir eru ekki neinir glæpa-
menn. En jafnvel þó að svo
værbættu þeir kröfu á hefð-
bundinni réttarvernd meðan
málsrannsókn færi fram ef
Chile væri enn réttarriki, eins
og þaö hefur jafnan verið.
Þetta eru ekkert annað en
draumóramenn, sem goðsögn
byltingarinnar hefir leitt á
villigötur, en sú goðsögn varð
til við inngöngu Fidels Castro
inn i Havanna. En honum láð-
ist að tiunda það, að sigur
hans stafaði meðal annars af
þvi, að Bandarikjamenn höfðu
sex mánuðum áður hætt að
senda Batista vopn.
ÞAÐ er að sjálfsögðu skylda
okkar að reyna að hjálpa þess-
um afvegaleiddu draumóra-
mönnum. Við höfum þegar
tilkynnt, að við munum taka á
móti þeim, sem sæta ofsókn-
um af stjórnmálaástæðum.
Við getum einnig heitið þvi, að
borga út lánsféð, sem við höfð-
um áður lofað Chile, undir eins
og þar er komið á réttarriki
að nýju.
Við getum stuölað að þvi, að
Efnahagsbandalagið beiti
efnahagslegum refsiaðgerð-
um gegn hershöfðingjastjórn-
inni og farið fram á, eins og
K.B. Andersen hefir vonandi
þegar gert, að Bandarikja-
menn beiti þvi áhrifavaldi,
sem þeim er tiltækt i Santiago.
Bandarikin eru það vald,
sem langmestar likur eru á að
valdhafarnir i Chile ljái eyru,
og i þessu sambandi kemur
ekki málinu við, hvort
Bandarikjamenn eru álitnir
meðsekir eða ekki.