Fréttablaðið - 12.11.2004, Blaðsíða 22

22
Dagur B. Eggertsson, borgarfulltrúi
Reykjavíkurlistans, var talinn líklegur til
að taka við af Þórólfi Árnasyni sem
borgarstjóri. Tillaga um það lá fyrir á
fundi borgarfulltrúa fyrir viku síðan.
Hvernig er síðasta vika búin að vera?
„Hún er búin að vera nokkuð sérstök.
Ætli ég verði ekki að þakka fjölmiðlum
það traust sem þeir hafa sýnt mér. Ég
held að fáir slái mér við í því að vera út-
nefndur borgarstjóri á síðum blaðanna
fjórum sinnum í sömu vikunni.“
Lá ekki fyrir tillaga um að þú yrðir
borgarstjóri?
„Ekki formleg tillaga en félagar mínir
höfðu fyrir viku síðan umboð til að það
yrði niðurstaðan.“
Hvað klikkaði?
„Það klikkaði ekki neitt. Ég varð bæði
undrandi og stoltur en sagði um leið að
mér fyndist mikilvægast að ná sameigin-
legri niðurstöðu og það þyrfti að vera
trygging fyrir því að um hana næðist
sem mest sátt í flokkunum. Þegar á
reyndi viku síðar reyndist ríkari sátt um
Steinunni Valdísi. Það er sú niðurstaða
sem við stöndum að.“
Vildi Framsóknarflokkurinn þig ekki?
„Alfreð Þorsteinsson var nú reyndar
fyrstur til að bera hugmyndina undir mig.
Ég er sjálfsagt ekki besti maðurinn til að
spyrja um hvað gerðist á lokasprettinum.
Ég var ekki á fundum þar sem þetta var
rætt enda er ég utan flokka.“
DAGUR B. EGGERTSSON
Alfreð vildi Dag
DAGUR EKKI BORGARSTJÓRI
SPURT OG SVARAÐ
Af hverju hvílir öll þessi leynd yfir styrkj-
um til flokkanna? Umræðan um styrki
til flokkanna er ekki ný af nálinni. Hún
hefur viðgengist áratugum saman og
komið reglulega upp í fjölmiðlum síð-
ustu áratugi. Þessi umræða hefur orðið
sterkari eftir því sem sjálfstæði fjölmiðl-
anna hefur vaxið og þeim tekist að slíta
sig frá stjórnmálaflokkunum.
Flokkarnir voru stofnaðir í upphafi
síðustu aldar og mótaðist flokksstarfið
lengi framan af öldinni af fórnfúsu starfi
einstaklinga. Margir muna þá tíð þegar
fjölskyldur tóku á sig fjárskuldbindingar
fyrir flokkana og sama gerður fyrirtæki
fyrirtæki sem voru – formlega eða
óformlega – bundin flokkunum. Starf-
semi Framsóknarflokksins var t.d. alla
tíð samofin kaupfélögunum, Sambandi
íslenskra samvinnufélaga, SÍS, og fleiri
félögum. Í þeim hópi er Olíufélagið.
Fjármál eru alltaf viðkvæm, hvort
sem um einstaklinga, fyrirtæki eða félög
ræðir. Spurningin um styrki frá fyrirtækj-
um virðist þó sérlega viðkvæm enda
getur verið um óheppilega tengingu að
ræða, t.d. hagsmunaárekstrar. Fátt hefur
verið upplýst um styrki fyrirtækja til
stjórnmálaflokka. Stjórnmálamenn og
stjórnendur fyrirtækjanna hafa borið
fyrir sig að um trúnaðarmál sé að ræða.
Óskað hafi verið eftir og samið um
styrkina í trúnaði. Líklegt má þó telja að
þar hafi verið um þegjandi samkomulag
að ræða.
Þær raddir hafa farið vaxandi á síð-
ustu árum að flokkarnir opni bókhald
sitt, ekki síst gagnvart olíufélögunum
sem hafa gerst brotleg gagnvart sam-
keppnislögum. Það er þó mjög mis-
munandi og töluverður tvískinnungur í
upplýsingagjöf flokkanna. Sjálfstæðis-
flokkur og Framsóknarflokkur eru t.d.
gallharðir á því að gefa engar upplýs-
ingar en Vinstri hreyfingin grænt fram-
boð leggur ekki í að ganga alla leið og
gefur bara upplýsingar um styrki innan
við 300 þúsund krónur í kosninga-
baráttunni 2003. Ekki er gefið nánar
upp um það.
Gagnkvæmur trúnaður er aðalmálið
FBL-GREINING: LEYND YFIR FJÁRMÁLUM STJÓRNMÁLAFLOKKANNA
12. nóvember 2004 FÖSTUDAGUR
Davíð Oddsson utanríkisráð-herra flutti í gær skýrsluum utanríkismál á Alþingi,
í fyrsta sinn í utanríkisráðherra-
tíð sinni. Í ræðu sinni kom Davíð
víða við en tæpast verður þó sagt
að margt nýtt hafi verið þar að
vinna. Það er í sjálfu sér ekkert
óeðlilegt. Þótt Davíð og Halldór
Ásgrímsson hafi skipst á stólum
þá eru sömu flokkar enn í ríkis-
stjórn og stjórnarsáttmálinn að
sjálfsögðu óbreyttur. Stjórnar-
andstæðingar höfðu ýmislegt um
ræðu Davíðs að segja en fæst af
því var gott.
Fundur með Powell fram
undan
Varnarmálin hafa verið fyrirferð-
armikil í umræðunni undanfarin
misseri og vék utanríkisráðherra
strax að þeim í ræðu sinni í gær.
Tjáði hann þingheimi að í næstu
viku myndi hann eiga fund með
Colin Powell, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, um framtíð her-
stöðvarinnar á Keflavíkurflug-
velli. Davíð benti á að sökum þess
hve vöxtur farþegaflugs hefur
verið mikill væru stjórnvöld
reiðubúin að semja um hvernig Ís-
lendingar gætu tekið meiri þátt í
kostnaði við rekstur flugvallarins.
Eftir sem áður yrði mikil áhersla
lögð á að varnarviðbúnaður væri
með fullnægjandi hætti.
Guðmundur Árni Stefánsson,
þingmaður Samfylkingarinnar,
var einn þeirra sem drápu á
varnarmálum þjóðarinnar. Kvart-
aði hann yfir því að markmið ís-
lenskra stjórnvalda í þessum
efnum væru óljós og kallaði jafn-
framt eftir svörum um hvaða lág-
marksviðbúnaður ætti að vera til
staðar á Keflavíkurflugvelli.
Undirstrikaði Guðmundur Árni
nauðsyn þess að umræða færi
fram í þjóðfélaginu um varnir
landsins og þátttöku Íslendinga í
þeim.
Vargöld í Mið-Austurlöndum
Ófriður hefur geisað í Mið-Austur-
löndum um langt skeið og eru
horfurnar þar tvísýnar. Davíð
staldraði sérstaklega við ástandið
í Írak, Íran, Afganistan og Palest-
ínu og verður ekki annað sagt en
að hann hafi náð athygli þeirra
þingmanna sem hlýddu á mál
hans. Meðal annars ítrekaði hann
að íslensk stjórnvöld væru enn
þeirrar skoðunar að rétt hefði ver-
ið ráðast inn í Írak og fullyrti jafn-
framt að mikið hefði áunnist í
endurreisnarstarfi þrátt fyrir að
ýmis ljón hefðu verið í veginum.
„Meinfýsnishlakkandi úrtölumenn
víða um heim hafa einblínt á erfið-
leikana sem vissulega er við að
etja í Írak og virðast telja deilur
um aðdraganda innrásarinnar
skipta meira máli en frelsi og
framtíðarvonir Íraka,“ sagði hann
og bætti því við að enginn gæti
með sanngirni haldið öðru fram en
að íraska þjóðin væri betur sett nú
en undir Saddam Hussein.
Utanríkisráðherra vottaði
þessu næst palestínsku þjóðinni
samúð sína og ríkisstjórnarinnar
vegna fráfalls Jassers Arafat og
lét í ljós ósk sína um að eftir-
mönnum hans tækist að koma á
friði í landinu. Auðheyrt var á
Davíð að honum þótti Palestínu-
menn ekki hafa staðið sig sem
skyldi í þessum efnum.
Stjórnarandstæðingar gerðu
nokkurn aðsúg að utanríkisráð-
herra vegna þessa hluta ræðunn-
ar. Guðmundur Árni krafðist þess
að fá að vita hvort Davíð hefði átt
við stjórnarandstöðuna þegar
hann talaði um „meinfýsnishlakk-
andi úrtölumenn“, þorra íslensku
þjóðarinnar eða jafnvel meiri-
hluta hins vestræna heims. Sagði
hann ósmekklegt að gefa í skyn að
í öllu þessu fólki hlakkaði yfir
ástandinu.
Ögmundur Jónasson, þing-
flokksformaður Vinstri grænna,
minntist þess í upphafi máls síns
að góðgjarn maður hefði eitt sinn
sagt að jafnan bæri að leita að
hinu jákvæða í máli fólks. „Aldrei
óraði mig fyrir því að utanríkis-
ráðherra myndi leggja slíka þraut
fyrir okkur,“ sagði hann áður en
hann tók til við að gagnrýna ein-
stök atriði í máli Davíðs. Fór Ög-
mundur allhörðum orðum um
Íraksmálin og eftir að hafa dregið
upp talsvert frábrugðna mynd af
ástandinu og bent á að gereyðing-
arvopn væru ófundin spurði hann
einfaldlega: „Hvers lags rugl er
þetta eiginlega?“ Því næst vék
Ögmundur að stöðu og horfum í
Ísrael og var á honum að heyra að
utanríkisráðherra drægi upp
helst til einfaldaða mynd af orsök-
um ófriðarins. Davíð varðist orð-
um Ögmundar fimlega og benti á
að vera fjölþjóðahersins í Írak
væri í umboði Sameinuðu þjóð-
anna og dró þar að auki í efa trú-
verðugleika nýlegrar skýrslu um
mannfall borgara í efa. Ögmund-
ur lét þó ekki slá sig út af laginu
heldur sagði að ólíkt ríkisstjórn-
um nágrannalandanna neituðu ís-
lensk stjórnvöld að horfast í augu
við óþægilegar staðreyndir.
Stjórn Kabúlflugvallar úr
höndum Íslendinga
Íslenskir friðargæsluliðar hafa
staðið í ströngu í Afganistan að
undanförnu og hrósaði Davíð
þeim fyrir störf sín. Því vakti at-
hygli að utanríkisráðherra tjáði
þingheimi að stjórn flugvallarins
myndi færast í hendur annars
aðildarríkis Atlantshafsbanda-
lagsins á næsta ári. Þá kæmi til
greina í staðinn að Ísland legði af
mörkum liðsmenn til annarra
friðargæsluverkefna í landinu.
Fyrr í ræðunni hafði Davíð viðrað
þann möguleika að Ísland tæki
þátt í þjálfun íraskra öryggis-
sveita á vegum NATO.
Guðmundur Árni hvatti í þessu
sambandi til þess að Íslendingar
veldu sér verkefni við hæfi og
varaði við því að við tækjum að
okkur slíka þjálfun. Taldi hann
réttara að þjóðin léti gott af sér
leiða á mannúðlegri vettvangi.
Þau Siv Friðleifsdóttir, Fram-
sóknarflokki, og Magnús Þór Haf-
steinsson, Frjálslyndum, tókust
sömuleiðis á um þessi efni. Sagði
Magnús Þór að ekki væri nauð-
synlegt fyrir Íslendinga að vera á
listanum yfir „hinar staðföstu
þjóðir“ til að geta tekið þátt í upp-
byggingarstarfi á átakasvæðum.
Siv taldi hins vegar órökrétt fyrir
Ísland að fara nú af listanum því
af öllum verkefnum hernámsliðs-
ins í Írak væri eingöngu uppbygg-
ingarstarfið eftir. Magnús benti á
að herlög ríktu í landinu og stór-
sókn bandamanna á Falluja stæði
nú yfir þannig að orð Sivjar ættu
ekki við rök að styðjast en hún
svaraði að bragði að færu Íslend-
ingar af listanum sendum við þau
skilaboð að við vildum ekki taka
þátt í uppbyggingarstarfi.
Skeggrætt lengi dags
Umræður um skýrslu utanríkis-
ráðherra stóðu mestan hluta gær-
dagsins og var margt fleira til
umræðu en þau mál sem tíunduð
eru hér, til dæmis breytt hlutverk
NATO og nýtt umhverfi í Evrópu-
málunum. Fjölmargir þingmenn
kvöddu sér hljóðs enda mikilvæg
mál á dagskránni sem snertu hag
landsmanna og heimsbyggðarinn-
ar allrar. ■
FORYSTUMENN FLOKKANNA
Stjórnmálaflokkarnir eru tregir til að gefa upplýsingar um fjármál sín, þar á meðal styrki
frá olíufélögunum. Hér má sjá forystumenn nokkurra flokka á leið inn í Alþingishúsið.
JASSER ARAFAT
Arafats minnst:
Samúð
vottuð
STJÓRNMÁL Davíð Oddsson utanrík-
isráðherra vottaði palestínsku
þjóðinni samúð sína og ríkis-
stjórnarinnar við umræður um ut-
anríkismál á Alþingi í gær.
Sagðist Davíð vona að eftirmönn-
um Arafats tækist að byggja upp
frið í landinu. ■
AUÐIR RÁÐHERRASTÓLAR
Ríkisstjórnin fjölmennti ekki til þingfundar en þess ber þó að geta að allmargir ráðherrar
áttu í viðræðum við deilendur í kennaramálinu á meðan honum stóð.
SVEINN GUÐMARSSON
BLAÐAMAÐUR
ÚR ÞINGSAL
SKÝRSLA
UTANRÍKISRÁÐHERRA
Íslendingar hætta rekstri
flugvallarins í Kabúl
Davíð Oddsson utanríkisráðherra sagði í umræðum á Alþingi um utanríkismál að Íslendingar
myndu hætta rekstri flugvallarins í Kabúl á næsta ári. Margt bar á góma í máli hans, þar á meðal
varnarsamstarfið við Bandaríkin, ástandið í Írak og andlát Jassers Arafat.
DAVÍÐ ODDSSON UTANRÍKISRÁÐHERRA
„Meinfýsnishlakkandi úrtölumenn víða um heim hafa einblínt á erfiðleikana sem vissu-
lega er við að etja í Írak.“
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R
22-23 (360°) 11.11.2004 20:02 Page 2