Tíminn - 18.12.1973, Qupperneq 17

Jólablað 1973.
TÍMINN
17
le&julag fyllt upp á milli þeirra.
Ég fór inn fyrir, og sá að kofinn
var núna notaður sem hús fyrir
folann og hundana. Að baki
kofans kom ég allt i einu að kú
með nýborinn kálf, sem var eins
og hind. Kýrin var ekkert hrædd
við að sjá mig, en starði bara á
mig sljóum augum, á meðan hún
sleikti kálfinn. Ég gekk að kálf-
inum, strauk brúna nefið á
honum, en allt i einu varð kýrin
ekkert óróleg.
Þetta var það, sem ég sá með
eigin augum, en þegar ég reikaði
um þá skeði eitthvað innra með
mér, eitthvað, sem ég skildi ekki
til fulls, enda þótt ég væri algjör-
lega laus við algleymi bernsk-
unnar. Ég held að það hafi
byrjað, þegar við komumst upp á
hásléttuna, undir hinn bjarta
októberhiminn, af hinum illfæra
vegi, er lá i gegnum skóginn. Ég
skynja það nú, að það var eins og
að koma úr einni veröld i aðra, og
við það hækkuðu skynfærin og
urðu skarpari. Mér fannst ég
eiga heima hérna, i nálægð hinna
tveggja skógarhana, sem litu svo
skringilega á okkur, og stóðu
mjög nærri hinum tveim gömlu
hundum og folaldinu Willie.
t þessum skógi gamalla lilja og
rósarunna komu fuglarnir mjög
nærri okkur. Söngfugl sat á lilju-
grein, i minna en metersfjarlægð
og horfði á mig meðan ég borðaði
greipaldin. tkorni sat óttalaus á
þakskeggi gamla viðarkofans og
masaði og gretti sig framan i
mig. Og við það að sjá alla þessa
hluti, þá fór hjartað i þessum litla
snáða að syngja. Ég held, að það
hafi verið þess vegna, að allir
hessir lifandi hlutir virtust svo
,ri og án undrunar eða ótta.
jð var sem þessi litli heimur,
sem lá hátt uppi i bláum október-
himninum, væri litil paradis, litill
heimur, sem væri eins og allur
hinn stóri heimur stti að vera.
Ég var að leika mér á bakka
litlu andatjarnarinnar, sem lá
fyrir neðan fjósið, i algleymis-
fagnaði, þgar ég heyrði Zenóbiú
kalla á mig. Það var djúp þægileg
rödd, með einkennilegum
bjöllutón. Ed Berry sagðist
stundum geta heyrt hana kalla
heima „Jersey” kúna neðan úr
dalnum, meira en þrjá kilómetra
I burtu. Það var ekki það, að rödd
hennar væri svo sterk, en hún
hafði skæra eiginleika, sem hafði
það i för með sér, að hægt var að
heyra hana langar leiðir, þegar
vindáttin var hagstæð og kvöldið
kyrrlátt. Allir nágrannar Zenóbiu
niðri i dalnum þekktu rödd
Zenóbiu. Hún tilheyrði hinum
villta. snotra innilukta stað.
Það voru engar syllur, hvorki á
dyrum, né gluggum, en samt sem
áður voru nokkrar syfjaðar
flugur, á þessum tima árs, til að
angra okkur. Zenóbia var með
litinn liljuvönd i hendinni er hún
veifaði yfir borðið af og til. Þá
tók ég i fyrsta sinn eftir höndum
hennar — stórar og vinnulúnar,
en langar og fagrar i laginu. Hún
bar marga hringi á þeim — þeir
voru úr þykku gulli, með gamal-
dags „cameo” og „amethyst”
steinum. Ég held, að hún hafi
sett þá upp, okkur til heiðurs, likt
og hún hafði sett utan á karl-
mannsfötin, margbrotna og
heimatilbúna flik, úr einhverju
fjólubláu efni.
Þetta breytti algjörlega per-
sónulegu útliti hennar, þvi það
gjörði hana að hefðarkonu — ég
held, fyrstu hefðarkonunni, sem
ég hafði nokkru sinni augum litiö.
Hin allt að þvi djarflegu Indiána-
einkenni virtust mýkjast og voru
ekki lengur villt, heldur aðalsleg
og fögur. Það má með sanni
segja, að hún væri snotur kona
það var alltof veikt og óævintýra-
laust orð. Hún var hiklaust fögur.
O hún hafði nokkuð, sem ég ekki
skildi þá, hvað var, vegna þess
að ég var bara smásnáði, enda
þótt ég yrði þess var. Eftir þvi
sem ég eltist, var ég þess
áskynja, hvað það var. Það er
eitthvað, sem kona getur ekki
áunnið sér. Það verður að vera
meðfætt. Það tilheyrir mikið
sköpulagi hennar, og einnig sál-
rænum eiginleikum. Hérna, á
þessum einmanna bæ, sem leit
upp til himinsins, var kona, sem
skar sig út úr, og hafði lika það
sem frakkarnir kalla „chic”
(glæsileika).
Kvöldverður var ágætur. Það
var ávaxtasafi, baunir, ostur,
mjólk, og sulta búin til úr villtum
greipaldinum, hunang og
heimabakað brauð, og smjör
kalt og ferskt, heint upp úr
isköldu vatninu i gömlu vatns-
þrónni. Það var aðeins eitt, sem
vakti undrun mina, og þegar
Zenóbia fór fram i eldhús, ti þess
að sækja sauðsleggi, sem hún
hafði i eftirmat, þá sagði ég við
pabba, „Hversvegna fáum við
ekki kjöt” ? ”.
Hann leit á mig og sagði „Þú
mátt ekki tala um það. Zenóbia
drepur aldrei dýr”.
Hún kom fljótlega inn i her-
bergið, og þennan dag heyrði ég
ekkert meira á þetta minnzt. Ég
heyrði það ekki fyrr en löngu
seinna, kannski vegna þess að
pabba fannst ég vera of ungur.
Þegar miðdegisverðinum var
lokið, sagði Zenóbia hvatlega.
„Drengurinn ætti að fá eftirmið-
dagsblundinn sinn, og mér kæmi
ekki á óvart þó þú vildir það
lika?"
Við höfðum boröaö heilmikiö,
og pabbi var syfjaður. Ég sagði,
„Ég vil ekki fá mér blund, ég vil
fara út að leika”. Það sem mig
raunverulega langaði til, var að
komast aftur út i hinn töfrandi
heim, þar sem engir fullorðnir
voru til þess að ónáða mann, og
öll dýrin og fuglarnir voru' fél-
arar. Ég hafði aldrei verið á stað,
sem var svo þéttvaxinn blómum
og runnum.
Þau mótmæltu mér ekki.
Pabbi, sagði, að hann langaði til
að leggja sig, og hvarf inn i setu-
stofuna til þess að leggja sig i
sófann. Zenóbia fór að taka fram
af borðinu, ég fór aftur að tjörn-
inni fyrir neðan vatnsþróna.
Ég byrjaði að pota i leðjuna,
meðan endurnar syntu upp að
mér, til þess að skoða mig,
snúandi höfðum sinum á einn
veg, svo sem fuglar gera. til
þess að svala forvitni sinni. Þær
töluðu heilmikið saman. Kýrin
kom niður að pollinum til þess að
fá sér að drekka, nýborni
kálfurinn tifandi á sinum löngu
fótum, kom sér áfram með
rykkjandi snöggum hreyfingum.
Ég hætti að pota i leðjuna til þess
að horfa á,og skyndilega varð
kálfurinn bróðir minn, litil ver a
sem ég fór allt i einu að elska,
allt annars konar ást, en ég hafði
á nokkurri persónu, jafnvel for-
eldrum minum, bræðrum og
systrum. Það var likast þvi, sem
við værum bæði hluti einhvers,
sem annað fólk hafði ekki hug-
mynd um, heimur út af fyrir sig,
þarsem var heilbrigði, sem engin
mannleg vera gat skynjað. Ég
varð þess skyndilega var, að
endurnar voru gaggandi i
kringum okkur, og skildi tillitið i
hinum brúnu augum „Jersey”
kýrinnar tkorninn kom niður að
tjarnarbarminum, og gerði svo-
litið skritið. Hann dýfði báðum
löppum sinum ofan i vatnið, setti
þær siðan upp i sig, og þvoði þær
með sinni litlu bleiku tungu.
Á meðan ég var að horfa á
hann fann ég, að einhver eöa eitt
hvað var að horfa á mi£. Tillfinn-
ingin var svo mikil, að ég snéri
mér við, og uppgötnaði þá, að
Zenóbia stóð nálægt vatnsþrónni,
innanum pilviðinn, i sinum gamal-
dags fjólubláa kjól. Hún brosti til
min, og skyndilega fékk ég sömu
tilfinningu af ómælanlegum
skilningi, sem ég hafði upplifað
með öndunum, kúnni og ikorn-
unum. Llanga stund störðum við
hvort á annaö, og þá sagði hún:
„Þessi þarna fyrir handan-ikorn-
inn. Það er Jón. Hann er ófyrir-
leitin og slæm persóna, en mjög
skemmtilegur".
Eftir það sagði hún lagt, „Jón...
Jón! Komdu hingað skömmin
bin”.
tkorninn settist upp, reisti upp
höfuöið, gekk siðan yfir að enda
tjarnarinnar og mjög nálægt mér,
og stökk siðan upp eftir fjólubláa
kjólnum hennar Zenóbiu, og þar
settist hann masandi, með skott-
iö vafið yfir bakið á sér.
Hún leit niður til min og sagði .
„ Þú sérð hvernig þeir eru. Við
getum talað hvert viö annað.
„Hún snéri höfðinu litillega og
sagði. „Hvaö segirðu um það,
Jón? Getum við það ekki?”
tkorninn gaf frá sér masandi
hljóð, og Zenóbia sagði. „Hann er
að spyrja, hver þú sért, og hvað
þú sért að gera hérna”. Siðan
sagði hún við ikornann, „Það er
allt I lagi. Hann veit, það sem við
vitum. Það getu skeð, að hann
gleymi þvi einhverntima, en að
lokum mun það koma fram i
huga hans aftur. Hann er einn af
þeim, sem er hjartnæmur eins og
við". tkorninn snéri sér að mér,
alveg eins og hann skildi það sem
hún var að segja, Hann var alveg
kyrr um stund, eins og hann væri
að athuga mig. Siðan byrjaði
hann skyndilega að masa á ný, og
hljóp niður fjólubláa kjólinn, og
yfir stiginn, upp á þak gamla
kofans, og blótaði reiðilega.
Þá sá ég, hvað skeð hafði Pabhi
var vaknaður, og var kominn til
okkar, út úr runnaflækju. Zenóbia
sagði lágt, „Það er búið að vera.
llann hefur eyðilagt það”.
Við kvöddum Zenóbiu,
beizluðum hestana og lögðum af
stað, skildum við hana, þar sem
hún stóð við hliðið i fjólubláa
kjólnum með alla hringana á
fingrum sér. Við riðum upp, þar
sem gróðurlaus hliðin byrjar, og
niður hinum megin, gegnum
dimm göngin og gegnum skóginn,
aftur út i heiminn. Hjá bæ Eds
Berry, riðum við fram hjá
tveimur veiðimönnum, sem voru
með þunga poka, sem i voru
drepnar kaninur.
Pabbi sagði, „Þeir fara ekki
upp eftir, til húss Zenobiu”.
„Hvers vegna ekki?” spurði ég.
Hann hló lagt/'Vegna þess, að
hún myndi ná i sina eigin byssu og
skjóta þá. Þeir þekkja hana allir.
Einu sinni drap hún mann. Það
vita allirf'
Við riðum um stund, og vorum
þögulir. Siðan spurði ég, „Pabbi.
Hvað þýðir „hjartnæmur?”.
Hann leit skringilega á mig, og
sagði,,Það þýðir venjulega að
einhver sé dálitið skritinn. Hvers
vegna langar þig til að vita það? ”
Hann leit skringilega á mig. og
sagði. „Það þýðir venjulega, að
einhver sé dálitiö skritinn. Hvers
vegna langar þig til að vita það?”
„Vegna þess að Zenóbia frænka
sagði ikornanum, að það væri allt
i lagi með mig, ég væri „hjart-
næmur” eins og hún”.
Pabbi hló lágt. „Stundum held
ég, að hún hafi rétt fyrir sér”.
Ég sló i handleggin á honum,
og hann bætti við. „Ég mundi
i þinum sporum ekki láta það
angra mig, Flestir álita Zenóbíu
,,hjartnæma”.,enég álit hana vera
mjög gáfaöa konu”. Þvi næst
stundi hann. Jæja, ég vissi það
ekki þá. Mig grunaði bara, að það
væri eitthvað, sem hann öfundaði
Zenóbiu af.
Ég veit ekki nákvæmlega,
hvenær ég heyrði fyrst byrjunina
á sögu Zenóbiu. Það er mjög lik-
legt, aðéghafi aldrei heyrt hana
alla I einu lagi, en i slitrum, sem
ég tók upp og sauð saman i
minum eigin huga, likt og börn
hugsa úr þjóðsögum, og sögum af
nágrenni sinu. Zenóbia tilheyrði
ákveðið landinu, var hluti af lifi
þess og sögur. Eftir þvi sem ég óx
upp, þá varð ég hennar stundum
var á strætum borgarinnar,
vegna þess að hún yfirgaf h’ergu-
sonstaðinn um það bil mánaðar-
lega, og gerði þá fimmtán kiló-
metra ferðina eins notadrjúga
sem bezt hún gat með þvi að
ferðast á puttanum með vögnum
og kerrum, og ferðin var farin til
þess að kaupa krydd, kaffi og
hluti, sem hún gat framleitt með
sinum eigin höndum á hinni háu
eyðilegu hæð. Stundum keypti
hún eitt eða tvö ofin bönd, °g
þegar l'yrsta kjörbúðin hóf starf-
semi sina, þá var sem Zenóbia
kæmist til himna. Hún keypti alla
þá ódýru skartgripi, sem hún
hafði ráð á, af þeim litlu tekjum,
sem hún hafði af aldingarði
sinum, sem bar ferskjur, greip-
aldin og epli. En áður hafði hún
greitt skattana sina.
Enginn borgarbúi tók neitt sér-
staklega eftir henni, en á
ókunnuga hafði það óvænt áhrif
Framh. d bls. 60
iJÓÐAR

Auknar samgöngur eru lykimnn ai
S - JU •

„Siglingadraumur íslenzku þjóöarinnar er aö rætast. Þaö er bjart yfir Eimskipafelaginu
í dag. Þaö er bjart yfir þjóö vorri, því aö þetta félag er runniö af samúö allrar
þjóöarinnar. Þjóöin hefur ekki aöeins lagt fé í fyrirtækið, hún hefur lagt þaö, sem
meira er, hún hefur lagt vonir sínar í þaö. Þetta fyrirtæki sýnir fremur öllu ööru,
hvað vér getum áorkaö miklu, er vér stöndum allir fast saman.
Auknar samgöngur eru lykillinn aö framtíö vorri”.
Sigurður Eggerz. raöherra. 1915.
H.F. EIMSKIPAFÉLAG ISLANDS