Fréttablaðið - 28.02.2005, Qupperneq 16

Í 101 Reykjavík er margs konar
miðja: þar býr margt skemmtilegt
fólk og margt ríkt fólk og margt
mjög einkennilegt fólk. Það er
farsæl blanda. Þetta fólk býr í
höllum eða hjöllum: það er líka fín
blanda.
Í 101 er eitthvað í loftinu. Þar
skynjar maður titring af mögu-
leika á því að þarna gæti þrifist
mannlíf og þarna hafi þrifist
mannlíf; hér á þessu horni hafi
staðið Sæfinnur á sextán skóm á
sínum tíma og Benedikt Gröndal á
sínum, Bríet Bjarnhéðinsdóttir,
Magnús Stephensen... í þessu
hverfi er lágur ymur af sögu,
þarna er samhengi sem mann
langar til að skynja, þarna hefur
alltaf verið sambýli höfðingja,
smælingja og listamanna: þessi
samsetning er inntak hverfisins.
Almennt er 101 talið vera inn-
hverfið: Gjörvallt Ísland er þá
„úthverfin“ og „úti á landi“. Mað-
ur finnur þennan tón í skrifum
101-inga eftir menningarnótt.
Fólkið sem gerir tilkall til að búa í
„miðbænum“ skrifar þá í yfirlæt-
isfullum kvörtunartón um innrás
„úthverfafólksins“ eins og það sé
ekki Reykvíkingar, og 101 sé ekki
miðbær þess.
Til eru fallegri bæjarmiðjur.
Til dæmis í Hafnarfirði, sem krat-
ar eyðilögðu að vísu með svo ljótu
malli að það hlýtur að vera
kennsluefni víða um heim; Stykk-
ishólmur státar af fallegum mið-
bæ, Ísafjörður, Akureyri: en
þegar maður kemur á þessa staði
sér maður ekkert fólk, það er
hugsanlega heima að baka eða í
kaffi við eldhúsborðið hvert hjá
öðru. En maður sér því bregða
fyrir á jeppa að fara út í búð. Sem
er dapurleg sjón. Íslendingar
virðast ekki átta sig á því að til
þess að upplifa það iðandi mannlíf
sem þeir þrá þá neyðast þeir til að
vera úti.
101 Reykjavík er innhverfi og
þar er margs konar miðja – en er
það „Miðjan“? Þar er saga og sam-
hengi og skemmtilegt fólk – en er
þetta miðborg? Kannast ekki allir
við þann þanka þegar þeir hafa
labbað niður Laugaveginn, að
væri þetta ókunn borg þá væru
þeir sífellt að hugsa um það
hvenær þeir kæmu eiginlega inn í
miðborgina?
Í umræðum um skipulagsmál
hættir fólki til að miða við
Reykjavík eins og hún var í bók-
um Hendriks Ottóssonar um
Gvend Jóns og félaga, vestan og
austan lækjar – hitt sé „úti“. Í
þessari heimsmynd miðast borg-
arhliðin við gömlu gasstöðina við
Hlemm. Menn láta sig þá dreyma
um að ekki þurfi annað en að reisa
ný og vegleg hús við Laugaveginn
til að lokka fólkið „inn“ aftur. Og
Laugavegurinn fyllist þá á ný af
fólki og stemmningin verði svipuð
og þegar Kjörgarður státaði af
eina rúllustiga landsins – fyrir
utan Amaro á Akureyri.
Því miður: 101 Reykjavík er út-
hverfi.
Miðja verslunar og skemmt-
anahalds fyrir fjölskyldur er í
Smáranum í Kópavogi. Á meðan
fólk virðist líta svo á að um fjall-
veg sé að fara milli búða og
treystir sér ekki öðruvísi en í
jeppa milli húsa þá er Smárinn í
Kópavogi miðjan: eitt stórt mall
og svo breiðgötur á milli búða
sem ekki má fara fótgangandi um:
það er hingað sem búðirnar flýja.
Hér líður McDonaldsi vel.
Guðni Elísson skrifaði
skemmtilega grein í Lesbókina á
dögunum – eins og hann er vanur
– og fjallaði um ljótleika Reykja-
víkur. Þar er af nógu að taka. En
þegar Guðni hættir sér austur
fyrir Hlemmtjald verður bara
fyrir honum hið óhugnanlega
Múlahverfi og Grensásvegurinn
sem er hin eina sanna Desolation
Row okkar. Þetta er vissulega sú
ömurlega Reykjavík þar sem allt
er svo grátt en þar fyrir ofan er
hið fallega Smáíbúðahverfi og
veðursæll Fossvogurinn; við
höfum líka Breiðholtið sem er
mestanpart fallegur borgarhluti,
fullur af grænum ilmi, kátum
krökkum og hlýðnum hundum –
við höfum Árbæinn sem fóstrað
hefur svo margt snjallt fólk að
þar hlýtur að vera gott að vera og
við höfum ný hverfi þar sem sér-
hver gata er spennandi landnám.
Úthverfin í Reykjavík eru fín
og mönnum sæmst að hætta að
hnýta í þau. Fólk kemst af án þess
að fara „niður í bæ“ – það veit
ekki einu sinni af því að það sé
„úti“. Sé ætlunin að Laugavegur-
inn blómstri sem verslunargata
þarf að hætta að láta sig dreyma
um að hann geti keppt við stóru
möllin heldur á að lækka fast-
eignagjöldin þar, afleggja með
öllu hin fráleitu stöðumælagjöld,
virða söguna og samhengið og
leyfa raunverulegum arkítektum
að teikna hús í eyðurnar en hleypa
að skapandi fólki í litlu hreysin.
Af ferköntuðum steinkumböld-
um er hins vegar enginn hörgull í
Reykjavík. ■
Þ að hefur verið hálf hjákátlegt að fylgjast með þeim rama-kveinum sem hafa heyrst úr ýmsum hornum þegar lokskoma fram hugmyndir sem geta átt þátt í því að blása
nýju lífi í verslun og mannlíf við Laugaveginn. Þar á meðal er
jafnvel fólk sem hefur ár eftir ár kvartað yfir að borgaryfirvöld
standi aðgerðalaus hjá á sama tíma og miðbæ Reykjavíkur fari
hnignandi, og þá sérstaklega verslun við Laugaveginn, en sér
því nú allt til foráttu að tuttugu og fimm gömul hús, sem eru
flest löngu komin á tíma, megi víkja ef eigendur þeirra kjósi að
byggja ný í þeirra stað.
Ekki hefur verið ákveðið að rífa þessi hús og það leyfi verð-
ur ekki gefið nema fyrir liggi teikningar að nýju húsunum sem
samræmast hugmyndum okkar daga um hvernig eigi að reisa
byggingar inn í gamla götumynd. Allt tal um að sporin hræði,
með tilvísun í til að mynda húsið sem var byggt á sínum tíma
milli Reykjavíkurapóteks og Hótel Borgar, er bull. Þær hug-
myndir sem ríktu í arkitektúr á þeim árum tilheyra liðnum
tíma. Miklu nærtækara er að líta til nýjustu húsanna sem hafa
verið byggð við Laugaveginn, til dæmis hótelsins sem stendur
við Laugaveg 18 og húsin sem voru reist annars vegar og endur-
byggð hins vegar á brunarústunum aðeins ofar við Laugaveg,
við númer 40 og 42. Þetta eru stásslegar byggingar sem þjóna
tvíþættu hlutverki; á götuhæð hýsa þau verslun og þjónustu en
þar fyrir ofan eru íbúðir sem fólk vill búa í. Og þar er komið að
stórum punkti í allri þessari umræðu. Okkur vantar fleiri íbúa
í bæinn, því hvað er miðbær án fólks?
Samstaða hefur verið innan borgarstjórnar um fyrirhugaða
uppbyggingu við Laugaveginn fyrir utan kröftug mótmæli
Ólafs F. Magnússonar, þess ágæta borgarfulltrúa Frjálslynda
flokksins. Ólafur setti sig líka upp á móti hugmyndum um
niðurrif Austurbæjarbíós, sem virðist því miður eiga að fá að
standa áfram.
Í því máli sáu borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins sér leik á
borði og hopuðu frá stuðningi við niðurrif bíósins þegar ljóst
var að ekki ríkti einhugur innan R-listans um framtíð þess. Var
sú framganga borgarstjórnarflokki sjálfstæðismanna til lítils
sóma, enda réðu skammtíma pólitískir hagsmunir fremur ferð-
inni en hagur borgarbúa.
R-listinn hafði ekki dug í sér til að klára málið upp á sitt ein-
dæmi og nú stendur Austurbæjarbíó eins og þurs sem varð að
grjóti við sólarupprás án þess að nokkur vilji í raun eiga það né
reka. Það er líka fullkomlega óljóst hvaða starfsemi eigi að fara
þar fram enda ekki eins og okkur skorti samkomuhús í Reykja-
vík.
Í raun er ekkert óeðlilegt að Austurbæjarbíó fari sömu leið
og önnur kvikmyndahús sem eitt sinn voru í miðbænum.
Stjörnubíó er farið, Nýja bíó líka og Tjarnarbíó er löngu hætt að
vera bíó og er núna í eigu borgarinnar. Ekki má gleyma Gamla
bíói sem er orðið óperuhús. Og vel á minnst, það losnar innan
ekki mjög margra ára þegar Íslenska óperan fær inni í tónlist-
arhúsinu sem á að fara að byggja, og þá þarf að finna því nýtt
hlutverk líka. ■
28. febrúar 2005 MÁNUDAGUR
SJÓNARMIÐ
JÓN KALDAL
Öllum hugmyndum sem geta blásið nýju lífi í
miðbæinn á að fagna.
Laugavegurinn
og bíóin
FRÁ DEGI TIL DAGS
Í DAG
REYKJAVÍK
GUÐMUNDUR
ANDRI
THORSSON
Á meðan fólk virðist
líta svo á að um fjall-
veg sé að fara milli búða og
treystir sér ekki öðruvísi en í
jeppa milli húsa er Smárinn í
Kópavogi miðjan: eitt stórt
mall og svo breiðgötur á
milli búða sem ekki má fara
fótgangandi um: það er hing-
að sem búðirnar flýja. Hér
líður McDonaldsi vel.
,,
Hið innhverfa úthverfi
Evrópubrellan
Spunameistarar Framsóknarflokksins
gátu farið sælir heim af flokksþinginu
sem haldið var um helgina. Með brellu
– snjallri en gamalli – tókst þeim að fá
þingfulltrúa til að tala sig heita um mál
sem engu skipti en gleyma að mestu
ágreiningsefnunum sem raunverulega
skapa togstreituna í flokknum. Þessu
hélt að minnsta kosti
Helgi Hjörvar fram í
Silfri Egils í gær.
Hann taldi að tillag-
an um Evrópusam-
bandið, sem jafnt
þingfulltrúar sem fjöl-
miðlar gleyptu við og
héldu að væri sett
fram í alvöru,
væri komin úr smiðju spunamannanna
sem þarna hefðu fundið leið til að
bjarga flokksforystunni frá erfiðum mál-
um, hatrömmum innanflokksdeilum og
ágreiningi um efni eins og Írak, sölu
Símans og fleira. Og það hefði tekist.
Sælir vefarar
Hvort sem tilgáta Helga Hjörvar er rétt
eða ekki blasir hitt við að Halldór Ás-
grímsson, formaður Framsóknarflokks-
ins, kemur ólaskaður af flokksþinginu.
Hann getur brosað breitt. Það má lík-
lega öðru fremur þakka Evróputillög-
unni. Og þeir hafa fullt tilefni til að
vera í góðu skapi í dag vefarar Halldórs
á spunaverkstæðinu; Björn Ingi Hrafns-
son, Pétur Gunnarsson og Steingrímur
Ólafsson.
Vefsíða um stjórnarskrána
Stjórnarskrárnefnd er búin að opna
vefsíðu þar sem hægt er að lesa fund-
argerðir nefndarinnar og erindi sem
henni berast. Slóðin er stjornarskra.is.
Þetta er lofsvert framtak og verður von-
andi fleiri sambærilegum aðilum til eft-
irbreytni. Í því sambandi rifjast upp að
starfandi er sérstök þverpólitísk Evr-
ópunefnd á vegum forsætisráðuneytis-
ins. Formaður hennar er frægasti
bloggari landsins, Björn Bjarnason
dómsmálaráðherra. Hann þarf að drífa
í því að koma gögnum og fundargerð-
um nefndarinnar á netið. Og meðal
annarra orða: Hvenær ætlar forseta-
embættið að opna vefsíðu? Lénið for-
seti.is hefur verið í vinnslu frá 1996. Er
ekki tími til kominn að tengja?
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐAL-
SÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA:
Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
LESTU GREININA Á VISIR.IS
OG SEGÐU SKOÐUN ÞÍNA
16-57 (16-17) Leiðari 27.2.2005 21:51 Page 2