Tíminn - 08.06.1975, Blaðsíða 12

12
TÍMINN
Sunnudagúr 8. júni '1975
TRYGGINGAEFTIRLITIÐ
ný stofnun hér á landi
Vátryggingafélögin hvöttu til að
slíku eftirliti yrði komið á fót
Árið 1973 námu iðgjalda-
tekjur tryggingafélaga hér
á landi um fjórum mill-
jörðum króna og tekjur
átta stærstu félaganna
voru 80% þeirrar upphæð-
ar. Allt fram til þess tíma
og raunartil áramóta 1973-
'74, var vátryggingastarf-
semi ekki háð opinberu
eftirliti þótt raunar væri
heimild til þess í lögum, að
öðru leyti en því að lög um
vátryggingasamninga
voru sett 1954. 1. janúar
1974 tók Tryggingaeftirlit-
Bœndur
KASTDREIFARINN ER
EKKI NEINN VENJU-
LEGUR DREIFARI
Áburðartrektin,
sem tekur 400 kg
er úr Polyster
harðplasti - og
tærist því ekki
Dreifibúnaður er úr
ryðfríu stáli -
og ryðgar því ekki
Dreifibreidd 6-8 m eftir
kornastærð
Ryð og tæring áburðardreifara
hafa verið vandamál - þar til nú
VERÐ KR. 77.000
Til afgreiðslu nú þegar
Globusn
LÁGMÚLI 5. SlMI 81555
iö til starfa, en það er til
húsa að Skipholti 1 i
Reykjavík. Öll vá-
tryggingastarfsemi hér
á landi er nú háð opinberu
eftirliti og félög, sem bjóða
vátryggingar, verða að
hafa starfsleyfi trygg-
ingamálaráðherra.
Tryggingafél. eru nú 28 í
landinu og hefur þeim
fækkað siðan lögin um
vátryggingastarfsemi tóku
gildi 1973. Tryggingaeftir-
lit var tekið upp hérlendis
miklu síðar en í nágranna-
löndum okkar. Víðast er
talið nauðsynlegt að opin-
ber afskipti af vátrygg-
ingastarfsemi séu mjög
mikil og er þróunin f rekar í
átt til aukinna afskipta,
svo sem nýjar reglur aðild-
arlanda Efnahagsbanda-
lags Evrópu sýna.
Starfsemi, sem lýtur aö vá-
tryggingum er talsvert flókin og
margþætt, og erfitt er fyrir menn
að átta sig á starfsemi og stööu
þeirra félaga, sem þeir tryggja
hjá og átta sig á réttindum sinum
og skyldum vegna vatrygginga
sem þeir gera.
Hlutverk tryggingaeftirlits er
að sjá til þess, að vátrygginga-
félög og — stofnanir séu rekin á
heilbrigðum grundvelli, þ.e. að
þau geti staðið við skuldbindingar
sinar gagnvart þeim tryggðu.
önnur mikilvæg verkefni eftir-
litsins eru að kanna vátrygginga-
skilmála félaganna, iðgjalda-
grundvöll þeirra og iðgjalda-
skrár, svo og að birtir séu árs-
reikningar félaganna opinberlega
ásamt skýrslu um afkomu þeirra
ieinstökum vátryggingagreinum.
Allir skilmálar og iðgjaldataxtar
félaganna og breytingar á þeim
eru háðir eftirliti og samþykki
opinberra yfirvalda.
Starfsemi vátrygginga-
félaga hér á landi
Hér á landi hafa nú 28 félög og
stofnanir leyfi til vátrygginga-
starfsemi, 15 einkafélög og 13 sem
starfa samkvæmt lögum. Af
einka félögunum eru 11 hlutafélög
og 4 gagnkvæm félög.
7 hlutafélög starfa á sviði
skaðatrygginga 2 á sviði liftrygg-
inga og 2 hlutafélög að endur-
tryggingum eingöngu. 3 gagn-
kvæm félög eru skaðatrygginga-
félög og 1 gagnkvæmt er líf-
tryggingafélag.
12 þeirra, sem starfa sam-
kvæmt sérlögum eru á sviði
skaöatrygginga, þar af 8 báta-
JJL
Vörubila
hjólbaröar
NB27
NB 32
VERÐTILBOD
825-20/12 Kr. 22.470,- 1.000-20/16 Kr. 35.630,-
825-20/14 — 26.850,- 1.100-20/14 — 35.900,-
1.000-20/14 — 34.210,- 1.400-24/16 — 59.440,-
TÉKKNESKA B/FREIÐAUMBOÐ/Ð Á ÍSLANDIH/E
AUÐBREKKU 44-46 SÍMI 42606
ábyrgöarfélög viðs vegar um
landið. Eitt rekur endur-
tryggingastarfsemi einvörðungu.
Samtals reka þvi 22 félög
skaðatryggingar, 3 liftryggingar
og 3 endurtryggingar eingöngu.
Auk þess hafa skaðatrygginga-
félögin umfangsmikla endur-
tryggingastarfsemi með höndum
bæði innan lands og utan.
Þá starfa 2 sjálfstæðar lifdeild-
ir i tengslum við skaða-
tryggingarfélög, en starfsemi
þeirra verður breytt i siðasta lagi
um næstu áramót i samræmi við
lögin um vátryggingastarfsemi,
sem kveða á um, að liftryggingar
skuli reknar af sjálfstæðum félög-
um.
Gögn liggja ekki fyrir um af-
komu félaganna á árinu 1974, þar
eð uppgjöri þess árs er almennt
ekki lokið. Gögn liggja hins vegar
fyrir um starfsemi félaganna á
árinu 1973, og um eignir þeirra og
skuldir i árslok 1973. Gögnin eru
einnkum unnin upp . úr árs-
reikningum félaganna 1973. Sam-
kvæmt þvi námu heilariðgjöld
ársins 1973, um 4 milljörðum
króna þar af endurtryggðu félög-
in fyrir tæplega 1.6 milljarð, svo
að iðgjöld i eigin áhættu, svonefnd
eigin iðgjöld námu um 2.4
milljörðum króna á árinu 1973.
Eigin tjón félaganna námu hins
vegar um 1.9 milljarði eða nánar
tiltekið um 78% eigin iðgjalda.
Beinn rekstrarkostnaður ásamt
geiddum umboðslaunum nam um
640milljónum króna, vaxtatekjur
um 155 milljónum og aðrar tekjur
umfram ýmis gjöld um 34 millj.
kr. Bókfærður hagnaður nam
tæplega 80 millj. króna.
Þess má geta að árið 1973 var
mjög tjónaþungt ár 1 nokkrum
greinum, einkum i skipatrygg-
ingum, slysatryggingum og lif-
tryggingum.
Innistæður tryggingafélaganna
i sjóði og bönkum námu rúmlega
900 millj. króna i árslok 1973.
Verðbr. og vixlar námu svipaðri
upphæð. Bókfært verð fasteigna
nam um 235 millj. króna.
Tryggingasjóður vátrygginga-
félaganna endurspeglar skuld-
bindingar þeirra vegna tjóna er
orðið hafa og óuppgerð eru. Sú
upphæð nam i árslok 1973 um 2.5
milljörðum króna. Bókfært eigið
fé félaganna samtals nam rúm-
lega 780 millj. króna.
7 innlend félög hafa hætt starf-
semi sinni á s.l. árum auk smærri
erlendra aðila, sem höfðu um-
boðsmenn hér á landi. Aðeins eitt
erlent vátryggingafélag hefur nú
leyfi til að reka umboðsstarfsemi
hér á landi.
Ársreikningar
vátryggingafélaga birtir
síðar á þessu ári
Fyrir tilkomu laganna um
vátryggingastarfsemi voru upp-
lýsingar um starfsemi
vátryggingafélaganna hér á landi
takmarkaðar. Þriðja hvert ár
hafa verið birt i Hagtiðindum
heildaryfirlit yfir efnahag þeirra
og rekstur. Siðast kom slikt yfirlit
i júni-héfti Hagtiðinda 1973 fyrir
árin 1969-1971. Tryggingaeftirlitið
hefur nú tekið við þvi hlutverki
samkvæmt lögunum að birta upp-
lýsingar um starfsemi
vátryggingarfélaga. Eftirlitið á
að birta árlega opinbera skýrslu
um starfsemina þ.á.m. um af-
komu hinna ýmsu vátrygginga-
greina. Fyrsta skýrsla eftirlitsins
mun koma siðar á þessu ári, þeg-
ar uppgjöri ársins 1974 er lokið
hjá félögunum.
Þá er nýlunda, að ársreikning-
ar vátryggingarfélaganna skulu
birtir i Lögbirtingablaði, en fram
til þessa hafa ársreikningar
félaganna hvergi birzt opinber-
lega að undanskildum rekstrar-
reikningum hinna lögboðnu
ábyrgðartrygginga ökutækja,
sem árlega hafa verið birtir i
Lögbirtingablaði.
Prentaðir ársreikningar félag-
anna hafa verið þannig uppsettir
til þess, að ógerningur hefur verið
að bera þá saman. Ýmis hugtök
verið skilgreind á mismunandi
vegu hjá hinum ýmsu félögum og
hefur það verið erfitt um vik með
allan samanburð.
Til þess að gágn sé i að birta
ársreikninga svo flókins rekstrar
sem vátryggingastarfsemi er, er
nauðsyn samræmingar á árs-
eftirlitinu falið að semia reelu- .
ge reikningum félaganna svo þeir
retverði skiljanlegri. Yajf^rygginga-
tryggingamálaráðherra. Er hún
birt i B-deild stjórnartiðinda,
reglugerð nr. 77, 7. marz 1975.
Megininntak þeirrar reglugerðar
er samræming ársreikninganna,
skilgreining þeirra atriða, sem
þar eiga að koma fram og
sundurliðun þannig, að hver
vátryggingargrein verði aðskilin
og rekstrarafkoma hverrar
greinar komi fram.
Er i reglugerðinni mótuð sú
stefna að árseikningar
vátryggingafélaganna gefi skýra
niynd af rekstri félagsins, þvi að-
eins að afkoma hverrar
vátryggingargreinar komi fram,
en svo hefur ekki verið til þessa.
Um fulltrúa vátrygginga-
taka í stjórn vátrygginga-
hlutafélags
’Sem kunnugt er koma oft upp
ágreiningsmál milli vátrygginga-
félags og þeirra er vátryggja hjá
þvi t.d. varðandi tjónauppgjör og
bætur eða um túlkun skilmála.
Það heyrir ekki beint undir
tryggingaeftirlitið að sinna slik-
um málum, enda hefur það ekki
aðstöðu til að skera úr
ágreiningsrriálum sem upp kunna
að koma af þessu tagi. Eftirlitinu
ber hins vegar að gæta þess, að
vátryggingaskilmálar séu i
samræmi við góða viðskiptaháttu
i vátryggingaviðskiptum, eins og
það er orðað i lögunum, og þessi
mál koma þvi eftirlitinu óbeint
við.
Á Norðurlöndum hafa þessi mál
m.a. verið leyst þannig, að
vátryggingafélögin hafa komið
upp svonefndri kvörtunarmiðstöð
og getur almenningur leitað
þangað fyrst i stað og rætt sin mál
sér að kostnaðarlausu. Mjög góð
reynsla er af þessu. Þar eru lög-
fræðingar til viðtals, sem ræða
svo málin við viðkomandi
vátryggingafélag og reyna að
leysa þau með viðræðum milli að-
ila.
Hér á landi er engin slik þjón-
usta.
I lögunum um vátrygginga-
starfsemi er ákvæði, sem miðar i
þessa átt. Þar segir að i
vátryggingahlutafélagi skuli einn
stjórnarmanna valinn með það
fyrir augum að gæta hagsmuna
vátryggingataka og hiniia
tryggðu. Ber þessum stjórnar-
manni m:a. að sinna umkvörtun-
um einstakra vátryggingataka og
kanna réttlæti slikra kvartana.
Þetta ákvæði er litt þekkt
ennþá, og er hér með vakin
athygli á þvi. Tvö félög hafa til
þessa kynnt i fjölmiðlum hvernig
þau hafa valið þennan stjórnar-
mann. Hafa þau látið kjörfund,
sem sitja fulltrúar valdir úr
vátryggingatökum félagsins
velja þann mann. 1 vátrygginga-
félagaskrá er skráð hver sé full-
trúi vátryggingataka i stjórn
félagsins.
tryggingaeftirlits-
Stjórn
ins
1 stjórn tryggingaeftirlitsins
eru 3 menn skipaðir til 4 ára i
senn af tryggingamálaráðherra. I
fyrstu stjórn þess eru þessir
menn:
Erlendur Lárusson, trygginga-
stærðfræðingur, formaður, Ragn-
ar Aðalsteinsson, lögfræðingur,
Haraldur Steinþórsson, fram-
kvæmdastjóri.
Forstöðumaður eftirlitsins er
Erlendur Lárusson. Endurskoð-
andi eftirlitsins er Sveinn Jóns-
son, viðskiptafræðingur, en fast-
ráðnir starfsmenn að auki eru 2.
Kostnað við starfsemi eftirlits-
ins greiða vátryggingafélögin eða
raunar þeir sem vátryggja hjá
þeim.
Arið 1974 greiddu trygginga-
félögin 1 1/2 prómille af brúttó-
tejum sinum 1973, 5,9 milljónir
króna, til reksturs Trygginga-
eftirlitsins.
S.J.