Tíminn - 22.06.1975, Qupperneq 23

Sunnudagur 22. júni 1975.
TÍMINN
23
© Bændaför
um kvöldið, og þá kom i ljós,
tilgáta min var rétt.
Þar var kominn Per Berg
spillemann, sá sem spilaði á
Harðangursfiðluna og var hrókur
alls fagnaðar I fyrrnefndri veizlu.
Við Þorsteinn Viglundsson,
fyrrverandi skólastjóri i Vest-
mannaeyjum, vorum einu Is-
lendingarnir i brúðkaups-
veizlunni.
Við Per Berg höfðum margs að
minnast, og sagði ég frá þvi, að ég
ætti heima á tslandi ágæta ljós-
mynd af veizlugestum Eysteins.
Per sagðist líka eiga eina slika
mynd og myndi hann koma með
hana seinna um daginn og sýna
hverjum þeim, er sjá vildi.
Var að þvi gerður góður rómur,
en lakara var það sem á eftir fór.
Ég var nefnilega beðinn um að
þakka móttökurnar og segja frá
brúðkaupinu, veizluhöldunum og
siðum öllum, (en þeir voru frá 14.
öld að sögn Lars Eskilands skóla-
stjóra), og þótt ég reyndi að
malda I móinn, slapp ég ekki. Það
var engin. miskunn hjá Manga,
fararstjóranum. Frásögn min
varð eitthvað á þessa leið:
Brúðkaupsveizlan stóð I tæpa
viku og boðsgestir voru um 350
manns.
Það þótti hæfa að bjóða drykk
eftir gönguna frá kirkjunni til
skólans, þvi mjög hlýtt var
þennan dag.
Veizlugestir settust flestir á
grasbekki á hlaðinu sunnan við
skólann. Mjöðurinn gekk á milli
manna i fallegum 10 til 12 marka
tréskálum með höldum og voru
munnar látnir skipta og rétti hver
öðrum eftir að hafa svalað þorsta
sinum að vild sinni.
Mjög var ölið boðið fram, og
var það heimabruggað. Það gerði
húsbóndi minn, og hjálpaði ég
honum við starfið.
01 hans þótti afbragð.
Starfssvið okkar var úti i skógi
við uppsprettulind.
Stór pottur var þar á hlóðum,
og mitt starf var að hræra i
miðinum, en húsbóndinn tindi
ýmsar jurtir i skóginum, sem
hann seyddi og eimaði, allt til að
gera gerðina bragðbetri.
Þetta voru hans hagrændu
vlsindi og leyndarmál, til að gera
framleiðsluna betri og
eftirsóknarverðari, enda átti
hann marga aðdáendur.
Þarna við lindina var lagaður
mjöður I 8 tunnur og fluttum við
hann I kjallara skólans.
Þessi ölskammtur skyldi duga i
veizlunni, en sú varð raunin, að
meiraöl varð að fá hjá húsbónda
minum, en nógar birgðir átti
hann I sinum eigin kjallara.
Fölvað er minni mitt, til að
skýra frá öllum veizlusiðum,
enda ekki t-imi til, en þess vil ég
geta að utan alls þess söngs og
dans, sem heyra mátti og sjá, að
þegar kallað var til máltiðar að
morgni hins fyrsta dags
veizlunnar, komust ekki allir til
borðs, vegna fataleysis.
Var ákaft kallað og hringt, og
hlegið dátt.
Að sjá marga menn af öllum
stéttum, ráðherra, dómara,bænd-
ur, frúr og meyjar, koma i mat-
salinn skó og sokkalausa.
Karlmenn á nærbrókum með
handklæði eða svuntur eigin-
kenna sinna um mitti sér, og
fætur vafða dagblöðum og fleiru
eftir atvikum.
Það vitnaðist seinna, að af yfir-
lögðu ráði, hefðu eins konar ráns-
menn farið um herbergi gestanna
um nóttina og svipt með sér hluta
af klæðum þeirra.
Þessar atfarir við gestina
kröfðust rannsóknar. Leitað var
-að sökudólgnum um allar jarðir
og fannst hann að lokum.
Var hann bróðir brúðgumans.
Skyldi hann hengjast i hárri
björk, er höggvin hafði verið um
nóttina inni i skógi, og dregin
heim og reist upp við húsvegg
skólans.
Fór um suma er snöru var
brugðið um háls hans.
— Og hvemig fór — ?
Fyrirmaður einn kom þá fram
og bað griða hinum seka, og bauð
að bæta mönnum tjón sitt.
til Noregs
Stolnu fötin skyldi selja á
uppboði, og átti eigandi hvers
hlutar forkaupsréttinn.
Þetta gekk allt fram, ráns-
maðurinn fékk að halda lifi, og
fataleysingjarnir fengu föt sin.
Og eftir að ég hafði I orðum
minum þakkað Vossverjum öll-
um ágætar móttökur, margvis-
legan vinskap, skemmtan og
gleði, sagði ég, að svo hefði jafn-
vel getað orðið i dag, 18. júni
1972 að ég væri hér sem gestgjafi
meðal Vossverja, en ekki gestur,
þvl árið 1923 var mér boðin jörð
ogallri áhöfn hér á Voss fyrir 4000
krónur norskar.
Þetta tilboð olli mér heilabrot-
um nokkra stund. Hefði ég tekið
þessu boði, þá væri ég nú gest-
gjafi.
Ungs manns fran^tið i öðru
landi er oft óviss, en sveitin,
fólkið, skólamál, allt ágætt og
aðlaðandi, og eflaust hefði verið
hægt að fá norska jentu fyrir
ráðskonu eða konu.
En, en heimþráin magnaðist
með hverjum degi, og funheit
ástin til unnustunnar Islenzku
kynti undir.
Þegar ástin er heilög og sönn,
þá er leiðin örugg og sigurviss.
Vegna þessa er ég gestur hér á
Voss, en ekki gestgjafi.
Ferðafélögum minum þótti
nokkuð til um sögu mina af
veizluhöldunum, og vakti tals-
verða undrun þeirra, og jafnvel
Vossverja sjálfra, sérstaklega
vegna þess, að veizlusiðir flestir
voru frá 14. öld.
Þetta innskot i ferðaþáttinn,
um drauma mina á Voss, skrifa
ég hér eftir beiðni nokkurra
ferðafélaga minna, sem fyrr er
getið.
Eftir þessa sögu mina, heyrðust
raddir i salnum: „Drekkum
Guðmundar öl”, það er eftir af
ölinu eftir 50 ár.
Eitt sinn var okkur ferða-
félögunum boðið út i sveitina, að
skoða mörg bændabýli. Við það
kynntumst við enn nánar lifi og
starfi húsfreyja og bænda.
Húsakynni ný og gömul,
gamlar vinnuvélar og tækni for-
tiðar og nútiðar lágu ljóst fyrir.
Sérstæð fannst mér kynning
okkar ólafs A. ólafs á Valda-
stöðum, við Sigurð á Palmefossen
og frú.
Hvar og hvenær, sem við
minntumst á Islenzk skáld var
bóndinn heima. Þekkti hann verk
eldri skálda okkar vel.
Hann tók fram bók mikla og las
sér til um Hallgrim Pétursson og
fleiri.
Sigurður var { frelsishreyfingu
Norðmanna, og tók vopn þau til
handargagns, sem kastað var úr
brezkum flugvélum i' hans eigin
skóg.
Fór ég oft um skóginn, sagði
hann, og helzt ekki aftur á sama
staö, svo ekki myndaðist slóð.
Árið 1923 var kristnitöku Voss-
verja minnzt.
Ólafur konungur Haraldsson
hafði látið reisa steinkross i Voss
á sinum tima i minningu
kristninnar. Seinna var byggð
trékirkja, en árið 1271 þakkaði
Magnús lagabætir i bréfi til
sóknarmanna fyrir áhuga þeirra
að byggja kirkju úr steini.
Sú kirkja var vi'gð árið 1277 og
stendur enn. Þak hennar
skemmdist, en turninn litið er
sprengjur sprungu i námunda við
hana.
Þess má og geta, að veggir
hennar eru frá 1.60 til 2.25
þykkir.
Ég hafði heyrt sögu kirkjunnar
árið 1923 sem gestur þar, og ég
hafði einnig unnið við að fegra
kringum kirkjuna fyrir hátiðina.
Ekki þótti okkur öllum fýsilegt
að fara með fjallalyftu upp til
Hangurstofu, þar sem sýslunefnd
Hörðalandssýslu bauð til mikils
fagnaðar.
Hæð fjallsins er um 1100
metrar, og ógnarhátt að horfa
niður.
1 Hangurstofu var mikið dansað
og spilað og hlegið dátt. Þar var
spilað á Harðangursfirðlu og Per
Berg las kvæði og fleira.
Kveðjuhófið var haldið i Falke
högskola i Voss. Þar var fram
borinn ósvikinn Vossmatur,
haldnar voru ræður og „Hljóm-
leikafélag Voss”, með Per Berg I
fararbroddi, efldi til hljómleika
og Leikfélagið I Voss sýndi
leikþátt af brúðkaupi, dans
brúðhjóna, brúðarsveina og
meyja.
Allir voru leikendur klæddir
hinum fögru þjóðbúningum, eða
héraðsbúningum, réttara sagt.
Þetta fannst okkur tilkomu-
mikill fagnaður, og minnti mig á
Veizluna I Voss, árið 1923
Nokkuð var um almennan dans,
og komu þar fram konur er sögð-
ust muna eftir islenzkum strák,
hjá Per Lydvo, þegar þærvoru 11-
12 ára gamlar, og sagðist ég vel
kannst við hann.
Nú sögðust þær vera frúr
kennara skólans og annarra
merkismanna.
1 lok frændafagnaðarins,
skiptust menn á gjöfum, ýmsum
þjóðlegum minjagripum. Hlutu
margir góða gjöf.
Meðal gjafanna var hestur
einn, fagurlega útskorinn I tré, er
hleypti á skeið alla leið til Skaga-
fjarðar, og tók sér stöðu á skrif-
borði Ólafs hreppstjóra á Skarði
við Sauðárkrók.
Ásamt fararstjóra okkar,
Agnari Guðnasyni, mælti Per
Berg siðustu kveðjuorðin, og voru
þau þrungin velvild og kærleika
til islenzku þjóðarinnar.
Var hann kvaddur með virkt-
um, af mörgum með handabandi,
og ósk um að hann mætti sjá Is-
land með gróandi þjóðlif, eins og
hann las fyrir okkur.
Per Berg, Ásbjörn Oye og
Harald Hope, eru mér minnis-
stæðastir allra þeirra
Norðmanna, er ég kynntist á ..
ferðalagi minu um Noreg árið
1972.
Tvisvar lá leiðin til Ulvik,
ferjustaðar yfir Harðangurs-
fjörðinn. Fyrst til að skoða ný-
uppbyggt myndarbýli.
Nýjung þar var að kúnum var
gefið inni, mestallan mjólkur-
timann og heygjöfin mest vothey.
Mér fannst mikið til koma um
hjálp rikis og lánastofnana, til
allr- framkvæmda á býlinu,
ræktunar, sem byggingar.
Minnir mig að 1/5 hluti væri
styrkur, sem ekki á að greiðast,
og 4/5 hlutar af byggingar-
kostnaðinum lán.
Þannig vinna og hugsa
Norðmenn fyrir byggðamálum
þjóðarinnar.
Þá var skógræktarstöð s&oðuð.
En það skemmtilegasta af öllu
þar, var að 10 Islenzkar stúlkur
tóku á móti okkur.
Komu þær glaðar og reifar
beint frá starfi.
Að mæta slikum friðleikshópi á
erlendri grund fyllti mig gleði og
aðdáun, svo sómdu þær sér vel
þarna á hlaði skógræktarstöðvar-
innar, brosandi út að eyrum.
Við ferðafélagarnir þyrptumst
utan um stúlkurnar, óskuðum
þeim alls hins bezta,,en umfram
allt að koma heim, og unna þar
öllu vel er unna má.
Og sjá, þar kemur stór bilferja
yfir Brákarnesið, og stefndi hún
til Grimness, hins vegar við
Harðangursfjörðinn.
Áfram var siglt inn til Eiðs-
fjarðar, en frá Eiðsfirði skyldi
halda yfir Harðangursheiði, til
Hallingdals og óslóar.
Einnhrikalegasti vegur.sem til
er^ i Noregi, liggur um
Mabödalinn. Mörg okkar kipptust
við i sætum okkar, þegar við
komum úrdimmum jarðgöngum,
fram á svimháa klettabrún.
1 Mabödal er hæsti foss Noregs,
Vöringfossinn, 182 metrar á hæð.
Vatnsúðinn rýkur langt inn á
bergbrúnimar við fossinn, sem
hefur þvegið, holað og klofið
sprungur i bergið.
Norðan við Vöringfoss er
Harðangursjökull, 1876 metrar á
hæð. Austan við fossinn er
Harðangursheiði, með veg til
austurlandsins, og mætir Björg-
vinjarbrautinni við Haugastöl.
Siðan hallar niður Hallingdalinn.
Eftir 14 stunda ökuferð, birtist
höfuðborg Noregs. Þar skiptust
leiðir. Ég fór til dóttur minnar i
Drammen og undi mér vel hjá
henni, en ferðafélagarnir urðu
eftir i Osló, og skoðuðu söfn,
fornminjar og Vigelandsgarðinn,
og heimsóttu landbúnaðar-
skólann að Asi.
Farið var með næturferju
daginn eftir til Danmerkur. Ekki
heillaði Danmörk mig svo mjög á
móts við Noreg, að mig langi til
að fara þangað aftur. Bændabýlin
eru hvert öðru lik.
Kirkjur, konungahallir og graf-
hvelfingar danskra kónga, eru
fögur verk og tilkomumikil.
Margir aðrir merkisstaðir, eins
og söfn, Sivaliturn, Dýra-
garðurinn og Tivoli. eru allir
frábærir.
Heimsókn til sendiherra-
hjónanna islenzku var ánægjuleg,
Qg prúð böm hjónanna báru
okkur ýmsar veitingar, þar sem
við sátum á við og dreif um húsa-
garðinn.
Þá var gist þrjár nætur á Hótel
Absalon, og farið þaðan i ýmsar
ferðir um höfuðborgina, Sjáland
og Fjón.
29. júni var haldið heim, flug-
leiðis. Allir voru i sólskinsskapi,
þó sól skini aðeins ofar skýjum,
þvi þoka grúfði yfir Islandi.
Gott var að koma heim til Is-
lands. Allir virtust vera ánægðir
eftir velheppnað ferðalag.
Kvöddust allir með virktum, og
hélt hver til sins heima, glaður
vegna góðra kynna.
Bifreiðaskoðun
í Kópavogi
Bif reiðaeigendur i Kópavogi eru minntir á
að bifreiðaskoðun lýkur um næstu mán-
aðamót. Byrjað er að stöðva óskoðaðar
bifreiðir og eftir 1. júli verða allar óskoð-
aðar bifreiðir teknar úr umferð.
Bæjarfógetinn i Kópavogi.
Rafmagnsveitur
ríkisins
óska að ráða nú þegar eða frá næstu
mánaðamótum
eftirlitsmann með byggingu steyptra
undirstaða.
Skilyrði er að viðkomandi kunni að
meðhöndla mælitæki.
Rafmagnsveitur ríkisins
Laugavegi 116
Reykjavik.
Vandaðar vélar
borga
sig
HEUmRHBL bezt
Hin góökunna
hefur 6 tindahjól, hæöi snýr og rakar.

Við rakstur treður traktorinn
ekki i heyinu.
Vinnslubreidd 2.8 m.
HFHAMAR
VÉLADEILD SIMI 2-21-23
TRYGGVAGOTU REYKJAVIK