Tíminn - 27.07.1975, Blaðsíða 20

TÍMINN
i óbyggöum. P'eröafólkiö rekur hesta sina yfir Tjarná.
20
Undir
beru
lofti
AGCSTA BJÖRNSDÓTTIR, sú
hin sama,sem er ungu kynslóðinni
i landinu og öðrum hlustendum
barnatima útvarpsins að góöu
kunn, ætlar i dag aö spjalla við
lesendur Timans i þætti okkar um
útiveru. Agústa hefur, eins og
ýmsir aðrir, lengi feröazt um land
okkar, bæði i byggð og óbyggð, og
er viða kunnug. bað er þvi ekki
ástæðulaust, þótt byrjað sé á aö
spyrja:
— Er einhver ferð, Agústa, sem
þér er minnisstæö, öðrum feröa-
lögum fremur?
— Satt að segja eru mér mörg
ferðalög ákaflega minnisstæð, þvi
að það er rétt, sem þú sagðir
áðan, að ég hef ferðazt lengi og
komið nokkuð viða. Þó held ég,að
ég ýki ekki, þegar ég segi, að ein
ferð sé mér ofar i hug en aðrar,
jafnvel að hún taki öllum öðrum
ferðum fram.
— Hver var hún?
— Hún var farin sumarið 1939.
Svo var mál með vexti, að ég og
vinkona min ákváðum að fara
saman noröur i Skagafjörð, en við
höfðum þá þegar ferðazt talsvert
mikið saman. Við höfðum reið-
hjólin okkar með, þvi við ætluðum
að ferðast á þeim, þegar norður
kæmi. Hvort tveggja var, að ekki
var ýkjamikið um bilakost á þeim
árum og svo var skotsilfur okkar
heldur af skornum skammti.
Ferðinni var fyrst heitið norður
i Varmahlið, þaðan til Sauðár-
króks og að Hólum, en siðan var
ætlunin að kanna leiðina um Fljót
til ölafsfjarðar og reyna svo að
komast þaðan til Akureyrar.
Það kostaði nokkurt þref aö fá
hjólin okkar flutt með áætlunar-
bilnum, en tókst þó að lokum, og
svo var lagt af stað og ekið sem
leið lá norður.
Gisting á Mælifelli
— nýjar ráðagerðir
Fyrsta kvöldið fyrir norðan
hjóluðum við að Mælifelli, þvi
ætlunin var að ganga á Mælifells-
hnjúk. útbúnaður okkar var eng-
an veginn fullkominn, hvorki
hvað snerti mat né viðlegubúnað.
Að visu höföum við með okkur
nokkurt nesti, brauö og annað, en
hins vegar gengum við út frá þvi
að þurfa að gista á bæjum.
— Þið hafið þá hugsaö ykkur að
gista á Mælifelli fyrstu nóttina?
— Já, við báðumst gistingar
þar, og það var ekki aö sökum að
spyrja, okkur var ágætlega tekið.
Þá var prestur þar séra Tryggvi
Kvaran. Hann og kona hans, frú
Anna Thorarensen tóku frábær-
lega vel á móti okkur og gerðu vel
til okkar að öllu leyti.
Um kvöldið fór prestur að ræöa
viö okkur og spyrja, hvernig
standi á ferðum okkar, en viö
sögðum auðvitað sem var. Hann
sagði þá strax, eins og þaö væri
nærri sjálfsagður hlutur, hvort
okkur langi ekki aö fara riðandi
suður Kjöl. Við vissum ekki
hvaðan á okkur stóð veðrið, tók-
um þessu eins og hverju öðru
gamni, og þar með féll málið
niður að sinni.
Þegar við höfðum sofið af á
Mælifelli um nóttina, borðaði
prestur með okkur morgunverð,
og fór þá aftur að tala um þetta,
hvort viðvildum ekki fara riðandi
suður Kjöl. Og nú sagði hann okk-
ur, hvernig á þvi stæði að hann
væri að tala um þetta við okkur.
bannig var þá I pottinn búið, að
hann ætlaði sjálfur að fara að
fylgja enskum hjónum, sem
ætluöu á hestum suður yfir Kjöl,
og honum leizt vist einhvern veg-
inn þannig á okkur, að vel gæti
komið til mála, aö við hefðum hug
á aö slást i slika för. Og I rauninni
held ég lika, að þessi glöggi og
Agústa Björnsdóttir.
góði maður hafi séð þarna gullið
tækifæri fyrir okkur, tækifæri,
sem óvist væri hvort okkur byöist
siðar.
— Þið hafið þá farið að hugsa
ykkur um?
— Við fundum strax, að prests-
frúin hafði lika mikinn áhuga á
þvi.aö þetta mætti takast, en viö
töldum auðvitað öll tormerki á
þvi, enda var sannleikurinn sá, að
viö vorum ekki á neinn hátt undir
þess háttar ferð búnar. Og þar að
auki mátti búast við þvi, að
kostnaðarhliðin yrði okkur ger-
samlega ofviöa. Við spurðum þó
hversu dýrt þetta myndi verða,
prestur fór að reikna i huganum
og svaraði siðan, að það yrði lik-
lega ekki undir hundrað krónum.
Við litum hvor á aðra, þvi að við
áttum ekki neinar hundrað krón-
ur, hvor um sig, til þess að eyða i
slikan „óþarfa.”
Prestur gekk nú út úr stofunni,
skildi okkur eftir og ætlaðist
sjálfsagt til þess að við bærum
saman bækur okkar i næði. Þegar
hann kom inn aftur og við héldum
áfram að tala um þetta, kom i
ljós, að gjaldið sem hann hafði
nefnt var fyrir okkur báðar,
samanlagt. Þá breyttist viðhorfið
óneitanlega mikiö, og viö fórum

að velta þvi fyrir okkur i alvöru,
hvort þetta væri ekki kleift, þrátt
fyrir allt.
Frú Anna bauðst til þess að
reyna að útvega okkur hesta, en
nú stóð heldur illa á i þeim mál-
um, þótt Skagafjörður væri hest-
margur þá, eins og bæði áður og
siöar, þvi að þetta var alveg um
Jónsmessuna, bændur voru sem
óöast að rýja fé sitt og flestir
tamdir hestar voru tepptir i
smalamennskum. Við ákváöum
þvi aö slá ekki hendinni á móti
þessu kostaboði. Nú var komið
mánudagsmorgun en ferðin átti
að hefjast að morgni næsta
fimmtudags, svo að við höfðum
þrjá daga til þess að ferðast um
Skagafjörð.
Á slóðum Grettissögu
Upp úr hádegi á mánudag
hjóluöum við til Sauðárkróks og
siöan heim aö Hólum, þar sem við
gistum. Viö gengum upp i Hóla-
byrðu, að Gvendaraltari, i af-
bragösveðri og nutum vel hins
fagra útsýnis. Þar næst var fariö
til Hofsóss. Við höföum mikinn
hug á þvi aö komast út i Drangey,
en viö vorum heldur auralitlar og
óttuöumst, að bátsferð kynni að
verða okkur of dýr. Þó tókst okk-
ur að fá leigðan bát við vægu
verði, og auk þess bættist
þriðji. maðurinn við, Reykviking-
ur, og það létti að sjálfsögðu á
kostnaðinum.
— Hvernig var svo að koma i
D’rangey?
— Það var ákaflega gaman. Að
visu var uppgangan erfið, þvi að
þá var ekki önnur hjálp en járn-
keðja sem hékk útyfir bjargbrún-
ina og eftir henni urðu allir að
handstyrkja sig upp.
— Sáuð þið nokkur ummerki
eftir Gretti sáiuga?
— Ég veit ekki, hvað ég á að
segja um það. Það er þarna
brekka, sem Kofabrekka heitir,
og þar skilst mér. að einhvern
tima hafi sézt einhverjar rústir,
hvort sem þær eru frá þeim tima,
sem talið er, að Grettir hafi verið
uppi, — þaö er annað mál.
En þarna I eyjunni er annars
staður, þar sem mér þótti næsta
fróðlegt að koma. Sá heitir
Grettisbrunnur. Þeir, sem með
okkur voru, sögðu að þarna héti
Brunntorfa, austan á eyjunni, en
þangað var heldur glæfralegt aö
fara, þvi að við þurftum aö
klöngrast um kletta og einstigi,
þar sem fyrir fótum okkar var
hengiflug i sjó fram.
— Hvernig litur Grettisbrunnur
út?
— Þetta er hellisgjögri, og ef ég
man rétt, þá vætlar þar vatn úr
bergi og hefur gert holu I stein,
sem svo er jafnan full af vatni.
— Hvert var svo haidið, eftir að
liafa heimsótt þessar slóðir
'Grettissögui?
— Næsta mál á dagskrá var að
ganga á Tindastól, þvi að þangað
höfðum við alltaf ætlað að kom-
ast. Þetta tókst okkur daginn eftir
Drangeyjarferðina, og þar uppi
hrepptum við slik afbragðsveður,
að dagurinn mun mér seint úr
minni liða. Ganga á Tindastól er
auðveld, þegar farið er úr Göngu-
sköröum, afliðandi halli alla leið,
og okkur var sagt, að menn hefðu
farið með hesta þar upp undir
brún,
Búizt til ferðar
suður Kjöl
— Nú hcfur hápunktur ferða-
lagsins verið skammt undan:
hestaferðin suður Kjöl?
— Já, rétt er það. Við eigum
eftir aö bragða á rúsinunni i
Sunnudagur 27. júli 1975.
pylsuendanum! Með talsverðri
fyrirhöfn tókst að útvega það,sem
til ferðarinnar þurfti. Prestshjón-
in á Mælifelli höfðu pantað mat
frá Akureyri, en sá pakki mis-
fórst á leiðinni. Þá útbjó frú Anna
nesti handa hópnum úr sinu eigin
búri, og þurftum við sannarlega
ekki undan þvi að kvarta. Klyf -
töskur pöntuðum við sunnan ur
Reykjavik, en þær komu ekki á
tilsettum tima. Þó rættist svo úr
þvi máli, að töskurnar biðu okkar
á vegamótum, þar sem við áttum
leið hjá, morguninn sem við lögð-
um upp.
— Þið hafið auðvitað lagt beint
á öræfin úr Skagafirði?
— Svo hafði verið ráð fyrir gert,
en nú stóð svo á, að hitar
höfðu gengið og ár voru i foráttu
vexti. Það varð þvi úr, að við rið-
um byggðir fyrsta daginn. Við
fórum þjóðveginn yfir Vatns-
skarð til Bólstaðarhliðar, og svo
yfir Blöndu, skammt frá þeim
stað, þar sem brúin er núna. Þar
var ferja á ánni, sem knúin var
áfram með handafli og vindu.
Ferjan var stór, gat tekið bæði
menn og hesta, þótt auövitaö
þyrfti að fara margar feröir.
Siðan var haldið að Guölaugs-
stöðum i Blöndudal og gist þar
fyrstu nóttina.
— Og þar hefur auðvitað verið
gott að koma?
— Já, hvort þaö nú var. Þá
bjuggu þar Páll Hannesson og
Guðrún Björnsdóttir foreldrar
Halldórs Pálssonar, núverandi
búnaðarmálastjóra, þá bæöi
nokkuð við aldur. Halldór var
heima staddur, þegar við komum
þar, og ensku hjónunum þótti
mikill fengur i þvl að geta rætt við
hann, þvi að hann gat spjallað við
þau um alla heima og geima. —
Mér er enn i minni, hve margar .
matartegundir voru bornar fyrir
okkur á Guðlaugsstöðum. Ég
minnist þess varla að hafa séö svo
höföinglega borið á borð á sveita-
bæ.
Skuggarnir á Kili
Þeir Páll á Guðlaugsstööum og
séra Tryggvi voru miklir vinir og
nú bauðstgamli maöurinn til þess
að riöa með okkur suöur á fjöllin.
Aö þvi var auðvitaö hinn mesti
fengur fyrir okkur, þvi aö þar
þekkti hann svo aö segja hverja
þúfu og hvern stein.
— Hver var svo fyrsti áfanga-
staðurinn I óbyggðum?