Atuagagdliutit - 15.12.1955, Qupperneq 6

puissit amitik pivdlugit piniagaussartut
(agdl. Peter Freuchen)
luarput nagdliutorsiorpalårtumik ag-
diagkanut nunanut avdlanukartunut
alortagagssamik.
nunap nangmineK iluane jutdliler-
ncrane atortartumik naKitsiseKaralu-
arpugut, alutornartuliåungivigsumig-
dle. iluaKutaussumingme pissuseKa-
runaraluarpoK inungnigdle jutdlimut
Kilanålersitsingivigdlune agdlagag-
ssatik jutdle patdlerKajartinago isu-
magerKuvdlugit kajumigsarutaunane
— asulume åssiliartå orpiliagssap
avaleKutipalångua kisimiuvdlune, a-
sule kångunåinarunavigsoK.
jutdle ulcioK tamåt.
■— å, nalungiliungme Nordpole (Ka-
laserssuaK) agdlagkeriveKarmat nang-
minerissaminigdlo naKitsiseKardlu-
ne? uvanga uivssumilåvigsimavunga
„North Pole“mingånit agdlagarsiga-
ma —- asulo Amerikamingånérnera
nalunaersimavdlunisaoK. påsiniaria-
ravkule påsilerpara amerikamiut-åsit
iluanårniarumatussusiata ersserneri-
gå, ilisimaneKarpatdlånginguatsiar-
tordlo.
angutit-uko inardluk Lake Placidi-
miut — nålagauvfingme New York-
ime — ukiut 20-t raatuma sujornagut
isumersimassut decemberime jutdli-
mut KilanårtarneK jutdlerpalårtarner-
dlo uvdloK atausinaussariaKångitsut.
pingårtumik jutdlip inuata — Santa
Clausip — unuaK atausinaK pivdlugo
taimarssuaK ulapårtitaussarnera unu-
ardlo tåuna Kångiukångat jutdlip pi-
nut Kuerssuarminut jutdlerKingnig-
ssåta tungånut ilaginagaussarnera
nuånaringilåt. tauva sok jutdlip
inuata sånavia inungnit tamanit tiki-
neKarsinaussungortineKåsångila? —-
soruname ornigissut akilisitardlugit
•— akiliumik mikissungitsumik.
julip Kåumatigigaluarpagulunit
inuit aggiåsarKårput, isumaliuminar-
put — inersimassutdlo akerdlioriåsa-
galuarpata mérKat angajorKåtik aku-
erssitserdlugit uteriserfigingitsugag-
ssaringilait. taimaileriarpatdlo iner-
simassutaoK akilivdlutik iserumagdli-
såput mérKat tipaitsuglut takujumav-
dlugit — takuniaissutdlo pingussanik
tunitsivigineK ajornartåsagunångit-
dlat.
Kalaserssuan nuglnanåt.
jutdlip inua KalaserssuarmiuvoK, si-
larssuarmime tulugtut OKauseKarfiu-
ssume mérKat taima oKalugtuneKar-
tarput. K’alaserssuarmutdle erKortu-
mut inuit ornigukumangårnaviångit-
dlat — soruname K’alaserssuaic tikx-
kuminarnerussumut nugtariaKarpoK,
angutitdlo tåuko mardluk taimailior-
put. igdloKarfingup Wilmingtonip si-
latåne KåKap sivingarnane igdloitar-
fingualiorput OKalugtualiarpasigsu-
mik KåKarssuit Wliiteface Mountains
nalerKutivigsumik ungaleKutsiutdlu-
git. jutdlip inuanik inulerKårpåt, er-
Kamingne KåKarmio utorKaK KaKortu-
nik umikårssuaK inugtaliutdlugo. tau-
va aluarfingnit erKamingnitunit ili-
niarnertut arnat Wilmingtonimiutdlo
ingiléraussatut sapigaKångitsuarea-
tutdlo avdlatutdlume oicalugtualiane
alutorinenartartutut atissalersordlugit
pigssarsiarait akigssarsiaisa saniati-
gut nerissaKartitaralugit ineKartitara-
lugitdlo. tugtussat, savat savaussatdlo
nujuitsut ilånguteriaramik taima na-
leKångilaK.
igdloKarfiup Keraane napassorujug-
ssuarmik nåpaput, tåssagoK „Nord-
pole" (KalaserssuaK), åssingussussår-
tikumanermitdlo ingnåtdlagissap sar-
få atordlugo Kerititsivilerpåt napa-
ssok aussaringme kiagtorssugaluartit-
dlugulunit sermimik Kagdlersimajuar-
tungortitdlugo.
iliarssuit igdloKarfingnit 30-nit pi-
ssut „Nordpol“imut jutdlisio-
riartortitat.
isumagssarsissut pakatsingivigput.
„Jutdlip inuata sånavia" ukiup uv-
dluine 365-ine tamane angmassarpoit,
inuitdlo aggiajuarput. ukiune sujug-
dlerne ukiumut takuniaissartut mil-
lionit KerKe migssiliorpait. måna sule
amerdlanerulersimåput, amerdlane-
ritdlo dollarimik atautsimik akiliv-
dlutik isertardlutik — méreåme
mingnerit kisimik akeKångitsumik
isersinautitaungmata. sananeKarnera-
nut atortut 250,000 dollarsit ukiune
tatdlimåinarne tamarmik taorserne-
Karsimåput ukiut aggersut isumaku-
lungnångitsumik ornigsinångordlu-
git. soKutigineKartuartiniardlugo ta-
korKusårneKartuarpoK, takoriiusåriv-
fiatalo suliaisa ilagissarpåt iliarssung-
nik takornariartitsissarneK. jutdler-
nere tamaisa „Nordpolip tingmissar-
tua“ jutdlip inuanik ingerdlatitsissu-
lik igdloKarfigssuarnut New Yorki-
mut, Bostonimut, Montrealimut, Bal-
timoremut, Clevelandimut igdlOKar-
fingnutdlo avdlanut 30-nut mitarpoK
iliarssuit akeKångitsumik jutdlip ig-
dloKarfianititagssat aivdlugit.
„jutdlip inuata tåussuma iluanåru-
tigisinausorissane tamaisa isseKarfi-
gai. ikiortinilo tuniniagait pinguåi-
nåungitdlat åmale agdlagfigssåtaoic
— saniatigutdlo akiinigtarfeKarpoK
sutorniartarfeKardlunilo ingerdlav-
dluavigsunik. tamåkuale tamarmik
niaKorutigåt Amerikame agdlagkeri-
veKarnermit akuerineKarame nang-
minerissaminik agdlagkeriveKarnig-
ssamik „North Pole“mik tainiling-
mik, agdlagkanutdlo naKitsiså ming-
neriingitsumik takuminåssuseKarpor-
taoK, ingminut åssiliartaliusimavoK
tugtut arfineK-pingasutsiarssuit Ki-
mugtoralugit Kimugserdlune.
suliåtale nunalerutit ukiuvdlo Kåu-
matai erKumikårtungortisimavai.
Ib Eichner-Larsen.
sordlo naluneKångitsoK Manerag-
ssuarme KCKertånguit sisamat St.
Peter åma St. Poul atautsimut Pri-
bilofip KCKertainik taineKartartut
Amerikame nålagauvfeKatigit pigait.
puissit amitik pivdlugit piniagaussar-
tut tusåmassaussut tåukunane ukiu-
mut atausiardlutik katerssutarput er-
niartordlutik ilåtigutdlo piariunerup
kinguninguatigut nuliarumavdlutik.
tiggait inusukåtkinguågssiornermut
atorfeKångikatdlartut ingmikordlutik
katerssutarput pinguarumavdlutik.
atautsimut ungorneKariardlutik tåuko
toKorarneKartarput, tåukuputdlo pui-
ssit aminik tusåmassaussunik akisu-
nigdlo pigssarsiviussartut.
amisa naleKåssusiat pissutauvdlune
Kanga amilårnåinartumik piniapi-
lungneKartarsimåput, Amerikamilo
nålagauvfeKatigit nåkutigdlilernerisa
tungånut ikiliartulertorsimaKaut.
aleutermiut piniartigalugit Washing-
tonime nålagkersuissut kisimik må-
na piniarsinautitåuput. Amerikame
nålagaufeKatigit kingorKutsinatik
1910-me puissinik nungutsailiuinia-
lersimåput. taimanikut KeKertat pui-
ssait 132.000-Inångorsimåput, ike-
Kautdlo Kanga amerdlasorssusimaga-
Juarnerat erKåisagåine. ukiumåna
1.500.000-it angusimavait.
nålagkersuissut atorfiligtait tåssa
måna toicoraissungorsimåput.
anåutat atordlugit toKoraissarput,
ukiumånalo juni-julime åmit 65.638-t
pigssarsiarisimavait. akitsorterivdlu-
ne tuniniainerme kingugdlerme åmit
24.746-t 2.296.757 dollarsilersitdlugit
tunineKarput — aningaussarpagssuit
sumiginagagssåungitsut. puissit tamå-
kua amé 1910-mingånit USA-p 17
mill. dollarsinik aningaussarsissuti-
gisimavai.
alianardle silarssuarme måne
akornutigssat ardlalioKaut. Amerika-
me nålagauvfeKatigit puissinik ta-
måkuninga nungutsailiuinigssartik
tuniniaivdlutigdlo aningaussarsior-
nigssartik påsisimavait, kisiåne tåssa
tåssunga kigdlcKarput. Wasliingtoni-
me amerika'miut sule månamut påsi-
neK sapersimavåt puissit amé tamå-
kua aulajangersimassut KanoK iliv-
dlugit suliarineKåsassut Kitugdlutik
kussanartungorKuvdlugit Kåtarinar-
ssup nalånile silarssuarme tamarme
arnat piumassartagåitut.
ukiune 45-ne misiliuarsimåput,
puissitdle amisa suliarinigssåta isser-
tugartå navssårisimångilåt.
1913 tikitdlugo Londoninarme su-
liarineKartarsimåput, 1913-imingånit-
dle Amerikame sulivfiup atausina-
viup issertugaiv ilisimasimavå, mana-
lume åmit amerdlanerssait sulivfig-
ssuarmut tåssunga Fouke Fur Com-
panymut St. Louisimitumut suliag-
ssissutigineKartarput suliarinigssåt
tåussuma påsisimangmago.
Amerikame nunap iluane pissutsi-
nut ministeriussup sivnissugssåta ta-
måna Kanigtukut atautsiminerme aju-
ssårutigå, månalo kingumut aulisar-
nermut nujuartanigdlo umassoKarner-
mut pissortaKarfik puissilerissussor-
taoK nålagkerneKarsimavoK issertu-
gaK påsiniarKuvdlugo åmit suliarinig-
ssåt pivdlugo isumaKatigissutinik at-
siuineKåsagångat nålagkersuissut
nangminérsinaunerulerKuvdlugit.
Fouke Fur Companymiuna kingu-
mut isumaKatigissumik pigssarseraig-
simassoK Pribilofip Keicertaisa pui-
ssaisa amé kisime suliarissåsavdlu-
git. isumaKatigissume sujugdlerme
nalunaerssuterpagssuaKarpoK kisitsi-
sit nalunartorssuit atordlugit suliau-
ssunik taimalo påsisimangningitsu-
nut maleruagagssat åmivdlo akigssar-
piå nalunartorujugssuångortitdlugit.
isumanatigissut nutåK ukiunut tat-
dlimanut atortugssaK nåpertordlugo
åmerivfiup 15 dollarsit åmimut åme-
rissamut akigssarsiagssarisavai sa-
niatigutdlo åmip tunineKardlune
akiata 17,5 pct.-ia pissagssarisavdlu-
80.
ministerip mr. Orme Lewisip kig-
sautigissarå sulivfit amerdlanerussut
åmerisinaulernigssåt akisunårissångi-
nerulernigssaK tamatumunåkut angu-
jumavdlugo. månale tikitdlugo åme-
rinerme Kalipausersuinermilo (åmi-
nut pingårtorujugssuarne) periautsit
påsineic sapernartivigsimavait. „soru-
name iluarinaraluarpoic nunap nang-
mineK iluane sulivfik aningaussar-
siordluarmat", ministere onarpoK,
„kisiåne-una nålagkersuissunut påsi-
neK ajornavigsoK sulivfiup akigititai
erKortunersut erKorlunginersutdlunit.
taimåitumik påsissaKarusugkaluaKau-
gut!"
ukiupatdlangniardle, K’utdligssane niparslmaviup silatune Kingmit anersfirulugput.
Bare det snart var vinter igen — sukkede hundene udenfor sygehuset i K’utdligssat 1
sommer. Foto: P. Brandt.
6