Atuagagdliutit - 15.12.1955, Page 18

avKUtikut tupingnartiikut jutdlime KaerKUSsat
ukioK 1844 ukiariartulerå uraiat
Nungmit Nordlernit ilungmut kanger-
dlup K’ugssup tungånut autdlarput.
autdlalerneråne nunarKataisa ardlag-
dlit niuvfiorpait, niuvfiortutdlo ta-
marmik nuånårdluångitsutut issiko-
Karput. oKauseKangåratik autdlaler-
sut nagsatagssamingnik umiamingnut
igssoraineråne ikiorpait, niuvfiortut
ilagåt arnaK utorKaK ilaminit nikat-
dlunganerussutut issikoKartoK, tå-
ssauvoK umiat autdlalersut piniartor-
tåta ananå. angut kaujatdlåutunik
uinilik amernik KardleKardlune ting-
mialik umiat autdlalersut Kulane
inungnit avingarusimavdlune Keitar-
poK. kinå mersernartoK umilo kajor-
tut Kérssålersut takugåine påsissaria-
KarpoK kalaliungitsoK. umiat igdlo-
Karfingmik avangnåtungånut nungua-
mut tarrikiartortut nåkutuarpai, ait-
såtdlo tarringmata kigaitdlitdlardlu-
ne Kumut igdlorssup avangnåtungi-
migut napassuliaKartup tungånut aut-
dlardlune. tåssa nordlit Katångutir
gingniat ajoKersuissuata åipå utor-
KauneK Herbrichimik atilik. kalåtdlit
ukiardluinarnera tikitdlugo angalaor-
tuartut nalungitdluarpai, ukule aut-
dlartut avdlatut issigai, pissutålo tu-
såsavarput.
„inuit akorndne jutdlisiåsdngilagut“.
umiat autdlartut tåssåuput Ujuitdli-
kut taimane Nordlerne piniartut pili-
manerit ilåt. autdlarnerat kalåtdlit
piniartut avdlat autdlarneråtut ingi-
laK, piniariardlunime autdlångilaK
kisiåne nunarKatiminit oKalugfing-
mitdlo Kimarnguvdlune. Ujuitdlikut
KitornaKartarsimagaluarput, kisiåne
mikissunguvdlulik toKussarput. må-
nalo paneKarput Anemik ateKartumik
sule atautsimik ukioKalersimångitsu-
mik. paninguartik perKigdluardlunilo
peroriarlordluaraluaK Ujuitdlip nuå-
nålersinåungitsumik issikoKardlune
issigissarpå.
„ila ukiormåna måne ukinigssarput
erKarsautigineK artuleriartuinarpa-
ra,“ unuit ilåne Ujuitdle ilane uneri-
simalersut OKarpoK, „jutdliarKame
mérånguit nanerussartut issiginerat
artuleriartuinarpara mérånguavut na-
nerussaKataussugssaugaluit erKaima-
ssarnermit."
igdloKatainit atautsimigdlunit Kar-
dluatdlagtOKångilaK. igdluvdlo inue
tåssa-tauvånguaK inoKalåKissut nipa-
tångueruput.
sule ilane oKartoKångisarKårtut
Ujuitdle oKalorKilerpoK: „aulajanger-
punga pavunga tatsip atånut ukiar-
torniardlunga.“
„Ujuitdle, mérånguarse taima per-
Kigtigigame nanerussaKataujumår-
poK,“ arnå ÅrssuaK kisame OKarpoK.
„ataguåsit nuånarilerivtinilo toKu-
jumårpoK,“ Ujuitdle sukångåtdlag-
dlune OKarpoK, „någga tamåne jutdli-
siusångilagut."
„Ujuitdle taiinailivdlutit Gutip såi-
måunera Kimarratiginiarpiuk?" arnå-
ta sagdlaitdlitdlardlune aperå.
„tåssa aulajangerpunga, pingitsor-
nata autdlåsaugut,“ Ujuitdlip arname
aperKutå akinago OKarpoK.
unuk tåuna oKaluserineKandngi-
laK, taimanernitdlo Ujuitdle Kajarto-
rérdlunilo autdlarnigssamut tamanik
piarérsauteKartoK takuneKartalerpoK
taimalo nunarKatimine suniartoK na-
luneKarungnaerdlune. tåssalo autdlar-
toK tusarparput.
agdl. palase KarlHeilmann
Ujuitdlikut uvdloK tåuna autdlara-
inik Nup igdloKarfia Kångeriardlugo
sarKånut ikårput nunalo sinerdlugo
ilungmut autdlardlptik. uvdlup åipå-
ne ukivfiginiagartik tikikamiko erni-
naK igdluliornialerput. sivitsoriångit-
sordlo igdlugssartik inerpåt tåssalu-
me iserterdlutik.
taima kiserdliordluinardlutik _ inu-
nertik Ujuitdlikormiut igpingiatutigi-
ngikaluarpåt angalaortuartugamik,
jutdlile Kanigdliartortitdlugo anguti-
tartik autdlarsimatitdlugo atissagssa-
mingnik merssortalerput jutdlimut
piarérsaleramik. angutitartigdle tiki-
simatitdlugo ardlåinånitdlunit jutdle
erKaineKångisåinarpoK sumigdlo mer-
ssugånguamik uvdluinarne atugag-
ssåungitsumik takugssaussoKåsanane.
Ujuitdle sila KanoK ikaluartordlu-
nit uningasinåungilaK. imåkut anga-
långituarune nunåkut autdlararaoK
tåssalume tårsltinago tikisanane. inu-
tigssarsiuiniarnine kisiat taima anga-
laniarnerminut pissutigissångikaluar-
på, tarnimile nalungissusianit naner-
torneKartuardlune misigisimanine.
igdluminut iserångame inoKutinilo
najulerdlugit erKarsautimigut naner-
tugaunermik angisumik misigissaKar-
tuåinarpoK, paninguartigdlo peraig-
dluartOK issigilerångamiuk ilerasute-
Kartutut misigissardlune ilagsiornig-
ssålunit kångusutigilersarålusoK.
taimåituardlutik kisa jutdlimut sa-
påtip akunerinångulerpoK. uvdlutdlo
ilåne uvine K’ornumut Kavdluniartit-
dlugo nuliata inoKutine oicalutilerpai:
„tåssa jutdlimut akunerinångulerpoK,
tåssa atissagssase inerérsimaniarniå-
savase. ila sunerama neriugkungnaer-
neK saperpunga inuit akornåne jut-
dlisiusassugut." inoKutime ardlåinå-
talunit nivdliutinglkåne tugsiatårdlu-
ne agpipoK, soruname inoKutaisa ta-
marmik ilåginarpåt, tugsiut nåvdlu-
gulo avdlalo agpitdlugo. angutitartik
mululerångat Kajarsiortarniardlugo
ardlåinåtalunit erKaimajungnaerpå,
Kutdlitik ikumarigsatdlagtanguaK tug-
serratileramik. nipangimituakasigtut
tarKama iserterpaluleratarpoK. Ujuit-
dle iseratånguarpoK. ék tigumiaKar-
poK.
„nagsatama ilait tigungilåka ainia-
ratdlarsigik,“ ilane siagteriardlugit
OKarpoK.
Ujuitdle taima piuitsoK ånoråmi-
nersiortorsimagame aitsåtdlo panig-
tik ilagsiordlugo ånorågssardlo pisia-
risimassane tigutiniardlugo. unuk
tåuna inoKutai Kanga taima piner-
dlutik Kimasåvigdlutik unugsiuårput
angutitåtdlo K’ornumlnerminik OKa-
luasårdlune tamåssalo paninguartik
ilagsiortarniardlugo. taimåitordle jut-
dlilernera atautsimitdlunit taineKå-
ngilaic.
aKaguane Ujuitdle Kajartorame ki-
same aitsåt taima tikiårtigalune tår-
silinartoK åtånik mardlorårsimavdlu-
ne tikipoK, inoKutine tamarmik pi-
lagkiardlutik aningmata paninguartik
kisiat ilagilerpå. igdlerme nuånåvig-
dlune pinguartoK issiginiardlugo er-
Karsautigssåta tåssångåinardluinaK
tikipå: „tåssa tåunånguaK pinavig-
dlugo inoicångitsume jutdlisiornialer-
putit ilatitdlo sumik pissussuteKå-
ngitsut Kimarngutdlugit. åkingaralå-
nguan inulik ikåruniåkit jutdlisioica-
taujartortitdlugit.“ encarsautime er-
Kigsiungnaertingårmåne nikuipoK.
ornigagssaerutututdlo iligaluardlune
paningme sanianut ingipoK. kisiåne
sumik oKimaitsumik nanertorneKar-
tutut misigilerpoK. anersårulugtar-
dlune igalåt issigilerpai igpagssardlo
inoKutime tugsiarpalungnere silati-
iningnut unigdlune tusarnågkane tu-
sarKulerdlugit. tauva sumik akiuga-
Karniartut itdlune nikuipoK nipitu-
migdlo oKalussaKarlutut OKalulerdlu-
rie, „någga, inulingme jutdlisiusångi-
lagut, ukiume alianartugdlit puigor-
sinåungilåka.“ mersernarsivigdlunilo
akimut ingikame tugtup nagssua ti-
guvå sanarujulerdlugulo. sivitsungit-
sordlo inoKutai inersimavdlutik iså-
put.
iimip pilerissusiata Kimåtitai.
tamatuma nalerpiåne avane niuver-
toruseKarfingme Atangmingme inuit
erKigsisimajungnaersimåput. ukialer-
neranile nunaricatigit niuvertorutsi-
mik Kavdlunaussup tungånut narru-
suteKalerput, tåssa niuvertorutsip nu-
narKatimik niviarsiartaisa ilåt paner-
faliungmago. angutit nunaKarfingme
piniarnikut nuimanerssaussut pissor-
tauvdlutik niuvertorusertik oKaluta-
raluarpåt kuisimångitsutut inunera
ajoralugo, niuvertorusiatale akissa-
rai: „ilivse susa uvanga KavdlunåK,“
sulile ajornerulerpoK niuvertorutsip
ikiortigisså Eliarse åma arnamik ti-
gusivdlune niuvertorutsimingnut nug-
termat.
jutdlimut akunerinångoriarKårtoK
angutit katerssutdlulik kalåleKatertik
Eliarse OKalutilerpåt: „arrå kuisimå-
ngitsut ilereuinut utileKause. aKago
arnartase angerdlartingikuvsigik a-
ngutauserfigaluse persisavavut. 'nag-
dliutorssuit nagdlilersut taimåitunik
inoKateKarniångilagut. uvdlukut or-
nigtåsavåse unukutdle angerdlartåså-
put.“
Eliarse angerdlarame najugkane
oKalugtupå, najugåta nivdliutingit-
dluinardlugo taimagdlåt igdlut tungåt
agssane peKigdlugit mingulerterami-
git, tåssalo agdlagfingme Kåne påpia-
rarujuit tamaisa atautsimut eKitiler-
dlugit. tauva ilane Kiviariardlugit
oKarfigai: „linugo inuit sinilerpata
Nungmut umiatsiåmik autdlåsaugut.
nålagaK Holbøll uvanga ikingutigåra.“
kivfåta saperssartukaluarpå KeKer-
tat akorne tamarmik sikorérsimå-
sangmata. nåme Kavdlunårtåt uteria-
rumångilaK. ajornaKingmat arnartai
pikusinaKaut. ukioningmat åmit oKor-
sautigisinaussatik atautsimut imor-
torpait taKuagssamingnigdlo upalu-
ngaersaivdlutik.
unuarordlune igdlut tamarmik si-
ngutilermata umiatsiaK singeriardlu-
go kujåmut autdlarput, asulo sila er-
ssernerdlugdlune Kåumatdlo kingua-
lersoK KåumarKutaorKaKalune, ka-
ngerdluk ikågartik sule tulariarnago
sikussat nåpitalerpait tåssalo inger-
dlaniarnerat ajornarsiartuinalerdlu-
ne. ilåne umiatsiånguat sikussanit
KarssuneKangajagtarpoK. pivdlutik
pivdlutik kisame nuna anguvåt niui-
nardlutigdlo. tåssa imåtigut ingerdla-
niarKingneK sapilerput, avdlatutdlo
ajornaKingmat Sårdlumut pisuinar-
mik ingerdlaniaraluarnialerput.
nuna ilimagissånit aputeKaKaoK
ingerdlavigiuminaeKalunilo. anguti-
tait pårdlakautdlutik sujugdliussar-
put. ingerdlanerat kigaeKaoK Kasuna-
Kalunilo, sulilo ajornerulerpoK nunap
narssaumanera tikikamiko. tamåne
aputip ivssiissusia åssigiginartoK
maugaliornaKaoK. ingerdlanerme uv-
dlup åipagssåne arnartåta åipå Kav-
dlunåp arnautigisså ingerdlarKigsi-
naujungnaerpoK. Kasunermit nipi-
lingmik anerterilerpoK. ilaisa unig-
dlutik Kasuersertiniarpåt taKuamig-
dlo nungutait nerivdlugit. sivisuat-
siåmik uningavdlutik autdlarKing-
niarput, arnardle tåuna autdlariara-
luardlune ordluvoK tusarKornartu-
migdlo nipeKardlune nivdlerdlune:
„tåssa Gutip pitdlautå, sorme-una
såimåunera Kimarratigigiga." ilaisa
uterfigåt nikuitiniardlugulo, to-
Kungavoi'dle, avdlatut iliorsinåungi-
namik aput agssagpåt åmitdlo oKoru-
tigssamautigalugit nagsarsimassatik
portutigeréramikik apumik matorpåt
Kimagdlugulo autdlarput.
ånilårnerup sujoraneruvdlo piler-
matik kalåtdlit ingerdlaniartorujug-
ssuångorput Kavdlunårtartigdlo utar-
KissariaKartalerdlugo. sumutdlunit
ingerdlanertik soKutigiungnaerdlugo
imaK anguniåinalerpåt avdloriarne-
rime tamaisa aputip toKumik erKai-
situalermatik. kisame Eliarsip suju-
nermingne KernertoK kigdlingiusså-
rigsoK issigilerpå Kulariungnaerdlu-
gulo imaK tikilerigtik. tåssa sigssaK
anguvåt tungmagaK aputeKångitsoK
tikitdlugo. sumutdle autdlåsanerpat?
tuapangnut ingiput imardlo Kerne-
rårtoK issigalugo.
„Susåt,“ Eliarse sajugpalugtumik
nipeKardlune pilerpOK, „ånagtitåusa-
guvta Gutip igdluane katititaujumår-
pugut. Kimåniaraluartugut sule ipe-
rarsimångilåtigut."
„åp,“ åipåta nipaKångingajagtumik
akivdlugulo taliagut tiguvå kangimut-
dlo tikuardlune.
ila ilumornerdlune KauinaneK åju-
naralånguaK, tåssame igdlo inuitdlo,
Kavdlunårtartik nakangaydlune sajug-
jugtuinauvdlunilo igsiassoK tikussor-
påt, magssitdlunilo KaumaneK taku-
lerdlugo oKalungniaraluarpoK niv-
dlersinaunanile, ikiordlugo nikuiti-
påt eKisimårdlugulo igdlup Kauma-
ssup tungånut autdlardlutik.
unuk tåuna Ujuitdlikut neKitute-
rérsimavdlutik igdlumingne kiagtu-
me erKigsisimårdlutik isersimåput,
nipaKångitsumiunermit sumut niper-
palåtdlagtunguamut siussarigsisima-
gamik tumårpalungmik avdlagissaKa-
lerput ingmingnutdlo issikutinaler-
dlutik. taimaitdlune pånguånut arKar-
patdlagpoK sordlule atausiorpaluga-
ne. iserterpalugtut matunguartik issi-
kutinalerpåt OKartuatsiaerutdlutik. i-
sileriatdlartut ila tupingnakasit-uko
angutit mardluk arnardlo isertut-uko
asulo aputerasaKalutik KiåneKalutig-
dlo. iserfitik sule oKartoKariångitsut
angutip åipå OKarpoK: „inugserusu-
litdlardluta inugsilerujugut. avånga
Atangmingmit aggerpugut, sisamau-
galuaravta ilånguarput avicutåne to-
Kugame.“
„isoKdngilsoK KaumassoK..."
Ujuitdlikut tåssane inusåtsagkamik
atissait piardlugit neKiliuniånguar-
dlugitdlo. tåssane nererérdlutigdlo
unagsimålerdlutik Kavdlunårtåt på-
piaramininguarsiordlune agdlagpoK.
agdlarérmat Ujuitdle Nungmut aut-
dlarpoK nålagaK Holbøll (kalåtdlit
nålagånguamik taissagåt) agdlagki-
ssarfigalugo. sule uvdlåralåkasiussoK
Nungmut pigame soruname atautsi-
migdlunit inugsingilaK. avdlamut ma-
juåsånginame uvdlaugaluaKissoK nå-
lagkamut majuåinaitaoK, nålagkap ag-
dlagkat atuaraluardlugit kivfane iter-
sardlugo niuvertumut Kangale agdlag-
kissarterérpå. umiatsiait tamarmik
ukiumut atorneKartugssaunatik inig-
sserérsimassut ilåt piarérsaramiko
uvdlorulåginalersoK ilungmut aut-
dlarput. nålagångup Ujuitdlikut pi-
ngitsoratik Nungmut ilaorituvai. Uju-
itdlilo nangågaluarmat pigissamik Ki-
måinarnigssai pissutiginiardlugit, nå-
lagånguaK OKarpoK ukiorlårérpat piu-
magpata kivfanut kangimukautitiku-
måramiuk. sumik akornutigssarseria-
ratik ornigkatik tikipait aKaguanilo
Nungmut aputdlutik, tåssalume jut-
dleralugtualersoK.
tåssa Ujuitdlikut ilimagingisardlui-
narmingnik nunarKatimik akornåne
jutdlisioKataussugssångorput. Kiinå-
ssututdlo autdlaraluarsimanerat nu-
narKataisa ardlåinåinitdlunit erKar-
torneKångilaK. pisimassoK Ujuitdliku-
tigut tikiutoK kisime erKartorneKar-
poK nalautsornikutdlo ånagtitaunerat
tupigusutigineKardlune. taimågdlåt
Ujuitdle ajoKersuissuisa åipåta oitar-
ligisimavå: „Ujuitdle, tåssa Gutip ta-
lia pitdlaissuvdlunilo ånagtitsissoK.“
jutdliaraK nagdliiipoK isseKalune
kisiåne atdlåreigdlune. seKineK puki-
leitissoK kitåta akutsugssuanut torsso-
Kissumut akiuniartuardlune tarrivfig-
ssaminut ingerdlavoK. ilagit Nordler-
nitut Nungmitutdlo ilerKumigsut nag-
dliutorsiorpalåKalutik åssugkersorsi-
mavdlutigdlo unulernerane tamarmik
ingmikut onalugfingmingnut kater-
ssuput. Ujuitdle nuånårpalugkaluar-
dlune issimigutdle ånilångarpalug-
dlune igsiavingme matumut tunger-
dliuvdlune igsiavoK. Katångutiging-
niat ilagit ilerKuåtut tugsiut agpipåt,
versitdlo ilåt una nagdlermåssuk:
isoKångitsoK KaumassoK
inungnut nuilerpoK...
tauva OKalugfiup matue arnat angu-
titdlo igsiavigissaisa sanianitut ataut-
sikut tamarmik magperput. tåukuna-
tigutdlo iserput inuit Kissungmik na-
neruterpagssuarnik ikumassunik iku-
ssuivfigisimassunik tigumiartut, mér-
Kat tamaisa nanerutinik tåukunånga
tigusiortortipait. Ujuitdlivdlo panig-
tik tigusitineKartoK takugamiuk sikig-
poK Kuvdlilo kulerdlutik, ilanilo tug-
siartitdlugit avdlat tusarsinåungiså-
nik isuvssugpoK: „KujanaK Gutiga
isumåkérfigigangma, såimåunerit Ki-
((Klip. 31-ine nangisaoK).
18