Fréttablaðið - 31.08.2005, Blaðsíða 58

Menn hafa lengi spáð vel fyrir
Burma sem nú er nefnt Mjan-
mar. Fyrir rúmum fjörutíu
árum sögðu bandarískir sér-
fræðingar að landið væri eitt
þriggja landa í Asíu sem fljót-
lega myndu blanda sér í hóp vel
stæðra iðnríkja. Hin voru Íran
og Filippseyjar. Svo vill til að
þetta eru einmitt þau þrjú ríki
Asíu sem á síðustu áratugum
hafa dregist aftur úr öðrum
ríkjum álfunnar. Burma er nú
eitt fátækasta ríki heims. Eftir
að ljóst var að Burma væri ekki
á leiðinni til iðnvæðingar heyrði
ég hollenskan félagsvísinda-
mann lýsa því hvernig landið
væri eitt fárra ríkja í heiminum
sem virtist hafa afl og getu til
þess að marka sér stefnu í sam-
ræmi við sína gömlu og þróuðu
menningu. Hann sagði að stefna
stjórnvalda tæki mið af heima-
tilbúnum sósíalisma og af dýpri
visku úr búddisma. Þetta hljóm-
aði mjög rómantískt í notalegum
fyrirlestrasal í ríkri borg.
Nú er hins vegar svo komið
að Burma er líklega eina landið í
heiminum þar sem almennur
áhugi virðist ríkja á því að eitt-
hvert útlent ríki taki sig til og
ráðist inn í landið. Þetta var sú
tilfinning sem ég fékk af sam-
ræðum við menn í Yangoon, höf-
uðborg Burma. Þar ríkir hrein
ógnarstjórn og samtöl um póli-
tík því ekki beinlínis auðveld.
Úrtakið sem ég hafði var því
víst öllu minna en Gallup tæki
mark á. Nú sé ég hins vegar að
blaðamaður frá Economist, sem
væntanlega talaði við fleira fólk
en ég, komst að þessari sömu
niðurstöðu. Sem segir ekki litla
sögu í ljósi þess að stoltara fólk
finnur maður óvíða á jörðinni.
Nóg er auðvitað til af dæm-
um úr samtímanum um hvernig
vond pólitík stórlega skaðar líf
heilla þjóða. Það er hins vegar
óvíða eins erfitt að finna skilj-
anlegar ástæður fyrir jafn stór-
kostlega vondum stjórnarhátt-
um og þeim sem tíðkaðir eru í
Burma. Ástæðurnar fyrir póli-
tískum skelfingum í Mið-Aust-
urlöndum eru til dæmis yfirleitt
sæmilega skiljanlegar og það
sama má segja með almennum
hætti um ríki Afríku. Svo dæmi
sé tekið þá eru ræturnar að
óöldinni í Írak svo augljósar að
flest sem hefur gerst í landinu
síðustu misseri hefur verið í
fullu samræmi við spár manna
um hvað innrás í landið myndi
hafa för með sér. Ég sat einmitt
við símann í Yangoon í Burma
viku fyrir innrásina í Írak og
ræddi um klofningslínur á milli
ólíkra samfélaga í Írak og þá
hættu sem væri á óöld og upp-
lausn í landinu í kjölfar innrásar
Bandaríkjamanna. Ég fékk hins
vegar ekki botn í það hvers
vegna þetta góða fólk í Yangoon
lenti undir svo vondri stjórn.
Það er svo sem auðvelt að sjá
af hverju Burma hefur orðið fá-
tækara með hverju árinu. Efna-
hagsstefna landsins er ein sú
vitlausasta í heimi. Hagkerfinu
er handstýrt af illa menntuðum
herforingjum sem hagnast sjálf-
ir á alls kyns einokunarkerfum
og leyfisveitingum. Kerfin eru
auðvitað sniðin að pólitískum og
prívat hagsmunum ráðamanna
en sjálfir segjast þeir vera að
verja sjálfstæði landins og
menningu. Embættismaður
stjórnarinnar útskýrði til að
mynda fyrir mér að internetið
hentaði ekki menningu heima-
manna og því væri það lokað al-
menningi. Hann bauðst til þess
að útvega mér heimild til að
senda tölvupóst í gegnum tölvu
hjá ríkinu en það tæki þrjá daga.
Annað var með sama hætti í
borginni. Sumt virtist undarleg
sérviska, annað hrein grimmd
og alls staðar var spilling. Fólk
er farið að svelta þarna í einu
frjósamasta landi veraldar.
Andstæðingar stjórnarinnar eru
hnepptir í þrælahald. Herinn
hefur drepið þúsundir manna
með þrældómi, morðum og af-
tökum. Sagt er að hann byggi
hótel fyrir ferðamenn og vegi að
þeim með skipulagðri nauðung-
arvinnu. Stjórnarandstaðan
hvetur líka ferðamenn til þess
að sniðganga landið.
Til lengri tíma er ástæða til
bjartsýni. Fólkið heldur blíð-
legri virðingu sinni og reisn
hvað sem á dynur. Þótt mennta-
kerfið hafi verið skemmt og
landið einangrað leitar fólk enn
leiða til þess að læra tungumál
og aðra þarfa hluti. Burma er
klassískt dæmi um hvernig lok-
un frá umheiminum skekkir og
afskræmir efnahagslíf, pólitík,
þjóðlíf og menningu. Sagt er að
maðurinn geti lagað sig að öllu
nema því einu að vera einn. Það
sama má segja um þjóðir. ■
Framsóknarflokki og Vinstri grænum þótti Samfylkinghelst til frek þegar hún vildi ekki að efstu sæti hugsan-legs framboðslista flokkanna þriggja skiptust jafnt á
milli flokkanna. Nú hefur verið gerð mæling á stöðu flokk-
anna og ljóst er að mikill munur er á fylgi þeirra, svo mikill
að himinn og haf er á milli. Sama mæling segir að Sjálfstæð-
isflokkur fengi fínan meirihluta í borgarstjórn. Enn sýnir
sama könnun að ef Framsókn og Vinstri grænir hefðu kyngt
þeirri staðreynd að Samfylkingin er langtum stærri en hinir
flokkarnir tveir og gengið til samstarfs með það hugfast
væri alls ekki útilokað að flokkarnir þrír héldu meirihluta í
borginni, Vinstri grænir hefðu borgarfulltrúa og völd um-
fram fylgi og Framsókn langt umfram fylgi.
Svo er allt annað mál hvort ekki sé farsælast fyrir flokk-
ana þrjá og Reykvíkinga að upp úr slitnaði. Sennilega er R-
listinn kominn að endamörkum og hann best geymdur í
minningunni. Hafin er hörð barátta innan flokka um leiðtoga-
sætin, það er innan Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar. Hjá
hinum flokkunum er ekki um nein leiðtogasæti að ræða, þar
verður kannski keppst um efstu sætin, en þeir sem þau skipa
verða aldrei leiðtogar eins né neins, svo veik er staða flokk-
anna sé miðað við skoðanakönnun Fréttablaðsins. Svo er
fyrir komið að Árni Þór Sigurðsson hefur ákveðið að sækjast
eftir baráttusæti Vinstri grænna, það er að skipa annað sæti
listans. Framsókn og Vinstri grænir geta samkvæmt því sem
nú liggur fyrir vænst þess helst að komast í meirihluta með
færri borgarfulltrúa og veikari stöðu en þeir hefðu haft með
R-listanum. Eina spennan hjá minni flokkunum er barátta
Alfreðs Þorsteinssonar við að halda fyrsta sæti síns flokks.
Annað er ekki spennandi.
Átök eru hafin innan stóru flokkanna. Á yfirborðinu segj-
ast allir vera vinir. En um leið og skyggnst er undir það sést
allt önnur hlið og harðari. Innan skamms tíma munu stíflurn-
ar bresta og stóryrði og fullyrðingar flæða út. Það er mikið
undir í baráttu Steinunnar Valdísar Óskarsdóttur og Stefáns
Jóns Hafstein og í baráttu Vilhjálms Þ. Vilhjálmssonar og
Gísla Marteins Baldurssonar. Allt þetta fólk hefur sett mark-
ið á eitt mesta og besta pólitíska starf á Íslandi, allt vill það
verða borgarstjóri í Reykjavík. Til þess að svo stór draumur
rætist og verði að veruleika þarf að kosta miklu til, ekki bara
peningum heldur ekki síður beita öðrum meðulum, sem
munu verða gruggugri eftir því sem nær dregur. Svo mikið
er undir.
Sennilegast er best að flokkarnir bjóði allir fram hver í
sínu nafni. Það þarf að stokka spilin og kjósendur eru best til
þess fallnir. ■
31. ágúst 2005 MIÐVIKUDAGUR
SJÓNARMIÐ
SIGURJÓN M. EGILSSON
Skoðanakannanir sýna sterka stöðu Sjálfstæðisflokks-
ins og veika stöðu Framsóknar og Vinstri grænna.
Jafnræ›isflokkarnir
FRÁ DEGI TIL DAGS
Ímynd, stíll, áferð og áherslur
Furðulegt hve fáir sáu eftir R-lista sam-
starfinu. Rétt eins og ríkt hefði þegj-
andi samkomulag um langt skeið með-
al kjósenda og jafnvel leikenda á póli-
tíska sviðinu í Ráðhúsi Reykjavíkur um
að nú væri nóg komið.
Flokkarnir sem standa að R-listanum
eru nú í þeirri undarlegu stöðu að
þurfa að starfa saman út kjörtímabilið
en hefja um leið kosningabaráttu hver
með sínu móti og sínum mannskap.
Flokkarnir eru vart farnir að taka sér
stöðu í Reykjavík þegar fylgiskönnun
Fréttablaðsins sýnir hátt í 54 prósenta
fylgi Sjálfstæðisflokksins meðal þeirra
sem afstöðu tóku.
Þjark um skiptingu efstu sæta á R-lista
hefur nú breyst í slag keppinauta um
efstu sætin innan hvers flokks. Og með
sigurvegurunum í prófkjörum næstu
vikna og mánaða ræðst ímynd, áferð,
stíll og áherslur hvers framboðslista um
sig. Er ekki allt önnur ímynd sem fylgir
Gísla Marteini en Vilhjálmi Þ.? Stefáni
Jóni eða Steinunni Valdísi? Hvað ætli
sé vænlegast fyrir Framsóknarflokkinn:
Alfreð, Björn Ingi eða Jónína? Og svo
framvegis.
Er þessi samanburður í lagi?
Áherslan á ímyndina og stílinn frekar
en málefnin, silfurpappírinn og slauf-
urnar frekar en innihaldið, er áleitin.
Voru helstu gagnrýnendur R-listans
orðnir þreyttir á umbúðunum? Eða
fannst þeim innihaldið orðið ókræsi-
legt?
Hér er spurt vegna þess að sláandi
samlíkingu er nú að finna í kosninga-
baráttunni í Noregi tólf dögum fyrir
þingkosningarnar þar.
Verkamannaflokkurinn, Sósíalíski
vinstriflokkurinn og Miðflokkurinn hafa
myndað þar eins konar „R-lista“ fyrir
kosningar og segja kjósendum blákalt
að þeir ætli að mynda saman ríkis-
stjórn fái þeir til þess styrk frá kjósend-
um. Gróflega má segja að þessir
norsku flokkar eigi sér samsvörun í
Samfylkingunni, Vinstri grænum og
Framsóknarflokknum.
Þarna er hugað vel að stíl og áferð.
Foringjarnir deila ekki innbyrðis í fjöl-
miðlum, hafa komið sér saman um
forsætisráðherraefni, sem er Jens Stol-
tenberg, og mælast með um 54 pró-
senta fylgi saman-
lagt, líkt og Sjálf-
stæðisflokkurinn
hefur nú í Reykja-
víkurborg.
johannh@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRI: Arndís Þorgeirsdóttir VARAFRÉTTASTJÓRI:
Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550
5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprent-
smiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum
verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
LESTU GREININA Á VISIR.IS
OG SEGÐU SKOÐUN ÞÍNA
Sennilegast er best a› flokkarnir bjó›i allir fram hver í
sínu nafni. fia› flarf a› stokka spilin og kjósendur eru best
til fless fallnir.
Í DAG
BURMA
JÓN ORMUR
HALLDÓRSSON
Hagkerfinu er handst‡rt af illa
menntu›um herforingjum sem
hagnast sjálfir á alls kyns ein-
okunarkerfum og leyfisveiting-
um. Kerfin eru au›vita› sni›in
a› pólitískum og prívat hags-
munum rá›amanna en sjálfir
segjast fleir vera a› verja sjálf-
stæ›i landsins og menningu.
Afskræming lokunar