Tíminn - 31.08.1975, Blaðsíða 29

Sunnudagur 31. ágúst 1975.
TÍMINN
29 <
BEZTA DÆMIÐ UM AÐ MENN
GLATI LÍFSLÖNGUNINNI ER AÐ
FINNA í FRUMSTÆÐUM SAM-
FÉLÖGUM, ÞEGAR TÖFRA-
MAÐURINN BENDIR Á EINN í
HÓPNUM, SEM ÞÁ FER INN
í KOFANN SINN OG DEYR
INNAN FÁRRA DAGA.
VOODOO DAUÐDAGI HEFUR
SVO OFT VERIÐ RANNSAKAÐ-
UR, AÐ EKKI ER LENGUR
HÆGT AÐ GANGA FRAM HJÁ
HONUM.
MANNGERÐ A — HJARTA-
SLAGSMANNGERÐIN, KALLA
LÆKNARNIR HANA. SLÍKT FÓLK
ER SAMKEPPNISHNEIGT,
HUGSAR OG FRAMKVÆMIR
HRATT, ER ÁRÁSARGJARNT
OG SLAKAR NÆSTUM
ALDREI Á.
SEX SINNUM MEIRI HÆTTA ER
Á AÐ MANNGERÐ A DEYI ÚR
HJARTASLAGI EN
MANNGERÐ B.
kemur frá heilanum getur komið
af stað hjartaslagi. Nauðsynlegt
straummagn var mismunandi
eftir þvf hver var hjá dýrunum.
En það sýnir að persónuleiki fólks
getur dregið svo úr streitu að
hundur með veilt hjarta fyrir raf-
magni deyi ekki.
Fólk sem deyr skyndilega úr
hjartasjúkdómum hefur oft átt í
miklum erfiðleikum og siðan
hefur þunglyndi fylgt i kjölfarið.
Dr. William Greene, sem er geð-
læknir við Rochester háskólann i
New York, hefur kynnt sér lifs-
skilyrði 26 manna, sem
unnu við Eastman Kodak
verksmiðjuna i Rochester og
dóu skyndilega af völd-
um hjartasjúkdóma. Dr.
Greene komst að þeirri niður-
stöðu að fólk, sem er piðurdregið
vegna ástvinamissis, sjúkleika,
eða vonbrigða sjálfs sin vegna eða
annarra, er f sérstakri hættu. Það
er t.d. ekki ótitt að dánarafmæli
hafi þau áhrif á fólk að það verði
æst i skapi og fái óreglulegan
kannski banvænan hjartslátt.
Þeir sem deyja skyndilega hafa
oft unnið mikið og siðan orðið fyr-
ir tilfinnanlegu skakkafalli.
Fólk sem þegar hefur sjúkt
hjarta er hættast við streitu. Það
er meirihlutiþeirra sem deyja úr
skyndilegu hjartaslagi. En allt
upp i 10% þeirra sem deyja á
þennan hátt hafa fullkomnar
kransæðar, kransæðar sem ekki
hafa þrengst af völdum sjúk-
dóms. 90% hafa hins vegar krans-
æðar sem eru skemmdar af sjúk-
dómi, sem orsakast af streitu,
reykingum og óheppilegu matar-
æði.
Læknar telja nú að manngerð A
— hjartaslagsfólkið. Það er fólk,
sem hefur keppnisskap og er
fljótt að hugsa og framkvæma.
Það er árásargjarnt og slakar
næstum aldrei á. A manngerðin
hefur tvöfalt kólesterólmagn i
blóöinu móts við B manngerð, og
henni er sex sinnum hættara við
að deyja úrhjartaslagi. Hver sem
dánarorsökin kann að verða, er
sex sinnum liklegra að fólk af
þessari manngerð sé með sjúkar
slagæðar en fólk af manngerðinni
B.
Halogen-ljós
fyrir J-perur -
ótrúlega mikið
Ijósmagn
PERUR í ÚRVALI
NOTIÐ
ÞAÐ BESIA
I3LOSSI
N
F
Skipholti 35 • Símar:
8-13-50 verzlun • 8-13-51 verkstæði • 8-13-52 skrifstofa
Woodrow Wilson lézt a&eins 58
ára gamall eftir að hafa fengið
slag mörgum sinnum, aðeins
þrem árum eftir að hann hætti að
vera forseti.
Nixon er dæmigerður
fyrir þá sem deyja úr
hjartaslagi
A manngerðin er alltaf reiðubú-
in að berjast — eða til að hlaupa
brott, þegar séð er að sigur
verður ekki unninn. Fólk með
þessa skapgerð getur ekki slakað
á. Það berst alltaf til þrautar.
Ótti, reiði, yfirleitt öll æsing
veldur þvi að adrenalin myndast i
blóðinu. Maðurinn fölnar, hjartað
slær hraðar og öndunin verður ör-
ari. Varaforði af sykri og fitu i
likamanum er nýttur til að knýja
vöðvana á flótta eða i bardaga.
Þetta veldur og öðrum efnabreyt-
ingum i likamanum sem — ef
þetta á sér oft stað — orsaka æða-
þrengsli og jafnvel æðastiflur.
Litlar blóðfrumur taka að lim-
ast saman. Fita leysist upp i blóð-
inu og breytist i kólesteról. Það
gengur i samband við frumurnar,
sem klfstrazt hafa saman og setzt
á æðaveggina, sem þykkildi er
þrengir æðarnar. Ef eitthvert af
þessum þykkildum losnar getur
það átt sér stað að hann berist
með blóðinu til heilans og setjist
þar i litla blóðæð og hindri blóð-
streymið til heilans. Þetta veldur
slagi, lömun og oft dauða.
Manngerð A með þröngar
kransæðar vegna streitu er sér-
lega hætt við óreglulegum hjart-
slætti. Liklegt er að hann orsakist
af streitu. En þegar hér er komið
er manngerð A i flestum tilfellum
orðin háð streitunni og getur ekki
lifað án hennar. I raun og veru
eru þeir háðir adrenalini á sama
hátt og eiturlyfjaneytendur eru
háðir ópium, morfini, heróini eða
öðrum lyfjum. Menn með þessa
skapgerð verða að hreyfa sig
hratt, hafa áhyggjur og reiðast til
að geta veitt útrás athafnahneigð
sinni.
Nixon fyrrum forseti leit á
þenna lifsstil sem dyggð. Eftir
ósigurinn i forsetakosningunum
1960 ritaði hann i bók sina ,,Sex
erfið timabil”: „Jafnvel þegar
menn lenda i minniháttar erfið-
leikum,læra þeir að gera sér ekki
áhyggjur af þvi að vöðvarnir
stifni, andardrátturinn verði tið-
ari.maginn valdi óþægindum,
þeir séu uppstökkir og geti ekki
sofið á nóttunni. Menn lita á þessi
einkenni sem eðlilegan vottum að
líkaminn sé tilbúinn til átaka.”
Nixon hefur aldrei hætt að hafa
áhyggjur. Hann hafði þær þegar
hann átti i erfiðleikum, og hann
hafði þær þegar hann var ekki i
erfiðleikum, af þvi að honum
fannst hann ætti að vera að glima
við vandamál. Nixon er dæmi-
gerð manngerð, sem fær hjarta-
slag — spenntur, árásargjarn
leiðtogi. Hann hefur enn ekki
fengið slag, en getur fengið það
hvenær sem er fyrirvaralaust.
Núverandi sjúkdómur Nixons,
blóðtappar I bláæðum stafar
sennilega ekki af streitu, þvi and-
stætt þvi þegar um slagæðar er að
ræða er ekki álitið að streita valdi
blóðtöppum ibláæðum. Blóðtappi
i fótum stafar venjulega af á
verkum eða bólgum og jafnframt
slæmri blóðrás t.d. vegna þess að
menn sitja kyrrir timum saman.
Slæmt högg á fótinn ásamt löng-
um óþægilegum ferðalögum gætu
Kópavogskaupstaður óskar eftir tilboðum
i gatna- og holræsagerð ásamt gerð
steypts stoðmúrs i hluta Álfhólsvegar
milli Meltraðar og Vallartraðar.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu bæj-
arverkfræðings i félagsheimilinu, gegn
5.000,00 skilatryggingu.
Tilboð verða opnuð á sama stað mánudag
15. september kl. 11 f.h.
Bæjarverkfræðingur Kópavogs.
•lúsvarðarstarf
íúsvörður óskast til starfa hjá Blindrafé-
aginu, Hamrahlíð 17, Reykjavik.
Umsóknir óskast sendar til skrifstofu fé-
lagsins, Hamrahlið 17, Rvk., með upplýs-
ingum um aldur, fyrri störf og f jölskyldu-
stærð.
Upplýsingar veittar i sima 38180 frá kl.
9-5, og i sima 12943 eftir kl. 7 á kvöldin.
Blindrafélagið.
skýrt vandamál Nixons vegna
fótleggjanna.
Geðveiki einasta undan-
komuleiðin
Klemman sem fest er við æðina
I fæti Nixons getur hindrað um
skeið að stór blóðtappi berist til
lungnanna og verði honum að
bana. Æðar sem nú eru litlar
vikka út til að geta tekið við blóð-
rásinni. Og þá er hætta á að blóð-
tapparnir taki sig upp að nýju. En
lifsvilji Nixons verður það sem
úrslitum ræður næstu mánuði.
Það er vel hægt að lækna fóta-
méin Nixons, en nú stafar honum
mest hætta af alvarlegu þung-
lyndi, og hjartaslagi sem reiði
eða ótti kæmi af stað.
Nixon getur ekki lengi blekkt
fólk og lifað þó i heimi raunveru-
leikans. Ef hann þorir að horfast i
augu við raunveruleikann, hlýtur
hann að verða mjög þunglyndur.
Þá er aðeins ein undankomuleið
eftir — að flýja raunveruleikann i
heim geðveikinnar. Það kann að
vera eini möguleikinn sem hann á
til að sætta sig við örlög sin og
jafnframt halda við trúnni á að
hann sé hetja, sem áhangendur
hans halda nú ekki lengur við
fyrir hann.
S.J.)
-V:»