Fréttablaðið - 25.11.2005, Blaðsíða 20

25. nóvember 2005 FÖSTUDAGUR20
nær og fjær
„ORÐRÉTT“
Íslensk börn hafa farið með og
sungið klámvísur í áratugi og jafn-
vel lengur, að minnsta kosti frá
fyrri hluta tuttugustu aldar. Una
Margrét Jónsdóttir útvarpskona
hefur safnað leikjasöngvum barna
til að birta í bók. Hún segir að við
rannsókn sína hafi klámvísur barna
rekið á fjörur sínar um leið og hún
safnaði leikjasöngvum og stríðnis-
söngvum.
„Fólk ímyndar sér kannski
að það séu bara hin spilltu börn
nútímans sem fara með klámvís-
ur en málið er ekki svona einfalt.
Ég þekki konu úr sveit á fjórða og
fimmta áratugnum og hún man
vel eftir því þegar vinnumennirn-
ir voru að kenna litlum bræðrum
hennar klámvísur og þeir fóru með
þær fyrir hana. Börn áttu að vera
svo saklaus í sveitum en það eru
einmitt þó nokkuð margar af eldri
klámvísunum hafa komið frá fólki
sem hefur lært þær í sveit og eins í
sumarbúðum. Og þar voru klámvís-
ur aldeilis ekki það sem börnin áttu
að læra,“ segir hún.
Una Margrét segir að flest börn
heyri einhvern tímann klámvísur
hjá jafnöldrum sínum en ekki hafi
öll börn vísurnar eftir. Mörg börn
kæri sig ekki um klámvísurnar og
vilja ekkert af þeim vita en öðrum
finnist þær svolítið fyndnar. „Sum
læra þær og nota óspart og búa
jafnvel til nýjar. Það eru alltaf ein-
hverjir krakkar í hverjum bekk sem
fara með svona vísur,“ segir hún.
Klámvísurnar eru í mörgum
tilfellum komnar frá fullorðnum.
Þetta eru þá textar sem börnin
heyra og þeir lifa góðu lífi hjá börn-
unum af því að þeim finnst þetta
sniðugt. „Margir af þessum textum
eru ekki burðugur skáldskapur en
börn eru ekki að súta það mikið.
Þess vegna lifa sumir þessara texta
betur hjá börnum en fullorðnum.
En sumir verða líka til hjá börnun-
um sjálfum. Suma texta semja þau
sjálf.“
Una Margrét segir að börn, sem
fari með klámvísur, komi frá alls
kyns heimilum, bæði góðum og
slæmum, og flest þeirra verði engir
klámhundar þegar þau eru orðin
stór.ghs@frettabladid.is
Börnin engir klámhundar
Klámvísur barna eru hluti af menningararfi Íslendinga þó að lágt hafi þær farið. Íslensk börn hafa farið
með klámvísur frá því á fyrri hluta tuttugustu aldar. Og gera enn. Una Margrét Jónsdóttir komst að þessu
þegar hún safnaði efni í bók um leikjasöngva barna.
Í seinni tíð eru Íslendingar farnir
að taka upp á því þegar þeir kynna
sig að tilgreina hvaðan þeir ætli
að koma á ótilgreindum tíma í
framtíðinni. Þetta virðist rugl-
ingslegt en lítum aðeins nánar
á málið. Í raunveruleikaþáttum í
sjónvarpinu hefur fólk unnvörpum
kynnt sig með setningum eins og
„Ég heiti Jóna Jónsdóttir og kem
frá Þórshöfn“ eða „Hæ, ég heiti
Þór Freyr Óðinsson og kem frá
Bolungarvík“. Eðlileg viðbrögð við
þessum fullyrðingum hljóta að vera
að spyrja: „Hvenær?“ Þessi tíska er
ein af leiðinlegri birtingarmyndum
áhrifamáttar enskrar tungu á hina
íslensku og stangast á við einfalda
og góða málhefð. Til dæmis heitir
undirritaður Magnús Teitsson og er
frá Akureyri en myndi ekki detta í
hug að segjast koma þaðan nema
til stæði að fara í frí norður og
koma svo aftur á tilteknum degi.
Eðlilegast er að fólk segi hvaðan
það er ef það vill tilgreina uppruna
sinn en láti vera að segja hvaðan
það kemur nema það sé að
útskýra ferðaáætlanir.
magnus@frettabladid.is
ÁSTKÆRA YLHÝRA
Hvænær ætl-
arðu að koma?
KLÁMVÍSUR Í MENNINGARARFINUM Una Margrét Jónsdóttir, rithöfundur og útvarpskona,
var að safna leikjasöngvum barna í bók þegar hún uppgötvaði að íslensk börn hafa farið
með og sungið klámvísur í áratugi. Klámvísur barna eru hluti af menningararfinum þó að
oft sé þetta ekki burðugur skáldskapur. „Börn eru ekki að súta það mikið,“ segir hún.
FRÉTTABLAÐIÐ/HARI
Ef ekki væri fyrir frjósemi og
nákvæmni kennara við Grunn-
skóla Stöðvarfjarðar væri ekkert
barn í fyrsta bekk skólans í vetur.
Svo undarlega vill til að allir fjór-
ir nemendur bekkjarins eru börn
kennara við skólann. Er hann því,
skiljanlega, kallaður kennarabekk-
urinn.
„Þetta er svolítið sérstakt,“
viðurkennir Jónas Ólafsson skóla-
stjóri sem jafnframt er faðir eins
fyrstabekkingsins. Guðrún kona
hans kennir við skólann og segir
að krakkarnir í kennarabekkn-
um séu ekki frábrugðnir öðrum.
„Börn kennara eru alveg eins og
önnur börn,“ segir hún en tekur
þó fram að þau standi öll jafnfæt-
is hvað námsgetu snertir. „Ég veit
hins vegar ekki hvort það er tilvilj-
un eða upplagið sem ræður því.“
Ekki fer sögum af öðrum
dæmum þess að heill árgangur
í bæjarfélagi eigi kennara fyrir
foreldra en sú merkilega stað-
reynd leggst á sveif með annarri
og gerir Grunnskólann á Stöðvar-
firði all sérstakan. Kynjahlutföllin
eru nefnilega í meira lagi bjöguð.
„Yfir áttatíu prósent nemenda
eru strákar,“ segir Jónas skóla-
stjóri. „Fyrir vikið vantar fínheit
í umgengni og það er töluvert um
hnoð og ýtingar eins og tilheyrir
strákum. Stelpur eru sérstaklega
velkomnar til okkar,“ segir hann
og hlær.
Í kennarabekknum er, merki-
legt nokk, hlutfall kynjanna jafnt,
þar eru tvær stelpur og tveir
strákar.
KENNARABEKKURINN Magnea Marín með mömmu sinni Jónu Petru, Eyþór Ármann hjá
foreldrum sínum Gurru og Jónasi, Friðrik Júlíus í fangi Sollu móður sinnar og Jónína Guðný
hjá mömmu sinni Þórönnu.
Allir nemendur í fyrsta bekk grunnskólans á Stöðvarfirði eru börn kennara:
Kennararnir voru klókir og
sáu sjálfum sér fyrir vinnu
Er hann traustsins
verður?
„Undanfarið hefur fátt
annað komist að hjá mér
á tónlistarsviðinu en
klassískir smellir með
Hermanni Gunnarssyni
af plötunni Frískur og
fjörugur frá árinu 1984.“
Borgar Þór Einarsson, formaður
SUS, í Fréttablaðinu um tónlistina
sem er honum að skapi.
Og ekki orð um það
meir.
„Fjárhagsstaða Reykja-
víkurborgar, hvort-
tveggja borgarsjóðs
og fyrirtækja innan
samstæðunnar, er afar
traust.“
Steinunn Valdís Óskarsdóttir borg-
arstjóri í grein í Morgunblaðinu.
SKÓLAGANGARNIR
Áslákur át súrsuð svið,
Sautján tunnur fullar.
Hóstar, ropar, rekur við,
ræskir sig og drullar.
Passaðu á þér penisinn
að pot‘onum ekki í steinvegginn.
Manstu þegar mannfjandinn
mölbraut á sér tittlinginn.
SIGGA LITLA SYSTIR MÍN
Sigga litla systir mín
liggur úti‘í götu,
er að láta ríða sér
fyrir tyggjóplötu.
RINN TINN TINN
Rinn tinn tinn
rektu‘ann út og inn,
pabbi þinn með tíu tonna titt-ling-inn!
„Það sem er helst að frétta í augnablikinu er að
ég er staddur í umferðarteppu á Miklubrautinni
og er að þoka mér til Hafnarfjarðar þar sem við
í Þór erum að fara að keppa við Hauka,“ segir
Hrafn Kristjánsson þjálfari körfuknattleiksliðs
Þórs frá Akureyri.
„Bandaríkjamaðurinn í liði okkar sem meiddist
illa á tá og hefur spilað meiddur undanfarna
daga er allur að koma til og verður með í kvöld,
við ætlum ekki að reka hann þrátt fyrir meiðslin,
frekar ætlum við að gefa honum færi á að jafna
sig, við fáum það eflaust margfalt til baka þegar
hann er orðinn góður.“
Þegar Hrafn er spurður hvernig flugið suður
hafi gengið stendur ekki á svörum. „Flugið
suður var ágætt, reyndar er ég öllu vanur þegar
kemur að flugferðum yfir landið. Ég þjálfaði á
Ísafirði hér áður fyrr, flaug margoft þá leið sem
er ansi skrautleg og eftir það kalla ég ekki allt
ömmu mína.“ Þórsarar kepptu við KR-inga
í deildarkeppninni fyrir rúmri viku og
þegar hann er spurður hvort liðið sé
ennþá í sigurvímu eftir þann sigur, sem
sumum fannst óvæntur, segir Hrafn svo
ekki vera. „Þetta var sigur sem búast
mátti við.“
Besti leikmaður Þórs, Óðinn Ásgeirs-
son, meiddist í upphafi tímabilsins og
Þórsarar sakna hans sárt. Hrafn segir
að að hann sé ekki enn farinn að leita
eftir liðstyrk fyrir átökin sem fylgja seinni
hluta tímabilsins. „Við ætlum að bíða og sjá
þangað til um áramótin, þetta er ekki hlutur
sem maður hleypur að.“
HVAÐ ER AÐ FRÉTTA? HRAFN KRISTJÁNSSON, ÞJÁLFARI KÖRFUKNATTLEIKSLIÐS ÞÓRS FRÁ AKUREYRI
Erum besta liðið á Norðurlandi