Tíminn - 21.05.1977, Page 5

Laugardagur 21. mal 1977
5
Korpúlfsstafiir. Glæsileg bygging sem senn hefur lokiO
sinu upprunalega hlutverki.
Mikiit hluti ibúOahverfa IReykjavik er rofinn úr sambandi
viO strandlengjuna, séreinkenni borgarinnar.
— Er eitthvaO nýtt I þessu skipulagi?
— A6 því leyti, aö þaO er reynt að flétta saman við
byggðina iðnaði og þjúnustu. Sú ráðstöfun gefur fyrirheit
um, að betri nýting fáist i vinnukrafti, og umferðarvanda-
mál verði minni. Nýting vinnukraftsins er reyndar for-
senda fyrir þvi að við getum rekið þetta þjóðfélag, og
verður skipulagið að sjálfsögðu að taka mið af þvi. Við
þurfum ekki annað en lita til nýju hverfanna i Breiðholti
til þess að sannfærast, en þar eru atvinnumöguleikar fáir
og fólksflutningar afar miklir og erfiðir.
— Er stuðzt viO útlendar fyrirmyndir varOandi skipu-
lagið?
— Nei! Okkur Islendingum hættir oft til að gripa ýmsar
erlendar hugmyndir ómeltar á hinum ýmsu sviðum þjóö-
lifsins. En það sem er þýðingarmest fyrir okkur, er að
byggja upp vjð þær aðstæður, sem við búum við, en þær
eru að mörgu leyti mjög frábrugðnar þvi, sem annars
staðar gerist.
— Hvernig var unniö að skipulaginu viö úlfarsfell?
— Svo til ósnortið land eins og Úlfarsfell býður upp á
mjög skemmtilega möguleika. Viö landnámið, þ.e. þegar
landið var numið, var beitt hinni svokölluðu glæruaöferð.
Sú aðf|fð er mjög þekkt við lausn ýmissa vandamála, en
er nú riotuð hér á landi I fyrsta sinn við skipulagningu.
— Niðurstööur urðu þær, að gert er ráð fyrir 5 stórum
Ibúðaklösum, sem hver um sig er klofinn i minni einingar
eða skólasvæði alls 10, meö u.þ.b. 5 þúsund Ibúum hver og
er þvigert ráðfyrir að á svæðinu búi 50þúsund manns.
Að sjálfsögðu eru mörg vandamál, sem fléttast inn i
þessa vinnu, eins og áburðarverksmiðjan, sem er á svæð-
inu. Menn spyrja sig, hvort koma eigi olluhöfn fyrir úti I
Svipmót gamla bæjarins, sem stefnt er aöaö varöveita. Ef
grannt er skoöaö má sjá aö vlöa þarf aö lagfæra og byggja
I húsaskörö.
Geldinganesi og hvað gera skuli við Kerpúlfsstaöi. En
þessi atriði ásamt fjölmörgum öðrum, stórum og smáum,
munu koma til nánari umfjöllunar á deiliskipulagsstigi.
— Hvaðan ætliö þiö aö fá 50 þúsund manns?
— Sannleikurinn er sá, að spá Framkvæmdastofnunar
um fólksfjölgun á skipulagstimabilinu eða fram til 1995 er
ekki nema ca. 15-17 þúsund manns. Með hliðsjón af þvi, aö
byggingarsvæðin i Breiðholti verði fullbyggð, auk Eiðs-
granda, svo og þeir ónýttir byggingarmöguleikar i borg-
inni annars staöar, þyrfti e.t.v. aðeins að byggja litinn
hluta af úlfarsfellslandi.
Að sjálfsögðu er svæðið framtiðarbyggðarland borgar-
innar. Þó kann það að vera skynsamlegt að fara ekki of
geyst I framboð lóða á svæðinu til þess aö hafa nokkra
stjórn á skipulagi borgarinnar i heild.
Gamli bærinn
— Hver veröa örlög gamla bæjarins?
— Samþykkt skipulagsnefndar um endurbyggingu
gamla bæjarins er sú að viðhalda svo sem kostur er svip-
móti hans eins og hann er nú. Ein aðalforsenda fyrir þess-
ari samþykkt er notagildissjónarmið, þ.e. að nýta sem
beztþann húsakost, sem fyrir er, auk þess sem gatnakerf-
ið er notað nánast óbreytt. — En það er ekki nóg, að svip-
mót byggðarinnar haldi sér, heldur verður einnig að
stuðla að þróun skemmtilegs andrúmslofts I bænum.
Þetta getum við gert með þvi að nýta þá möguleika, sem
þar hafa þróazt I atvinnulegu og þjónustulegu tilliti. Einn-
ig er mjög brýnt, að húsnæðismálajöggjöfin verði rýmkuð
á þann hátt, að hærri lán séu veitt við'úppbyggingu og lag-
Þaö er ekki sizt andrúmsloft borgarinnar, sem þarf aö
varöveita.
færingu gamalla húsa. Ungu fólki, sem til þessa hefur orð-
ið aðsækja allt sitt I yngri hverfin, yröi þannig gert kleift
að búa um sig i gamla bænum, og kynslóðabil á milli
hverfa myndu stórum minnka.
— Er stefnan svipuö og áriö 1965?
— Nei. Þessi markmið eru að verulegu leyti i andstöðu
við aðalskipulagiö frá 1965, en þar var gert ráð fyrir meiri
gatnaframkvæmdum, fleiri bifreiðastæðum og almennt
meiri uppbyggingu. Hvað gatnaframkvæmdir varöar, má
t.d. geta þess, að breikkun Grettisgötu er niður felld. Hætt
er viö að láta Suðurgötu ganga I gegnum Grjótaþorp, og
Geirsgötubrú er ekki á dagskrá á skipulagstimabilinu.
Slegið hefur verið af kröfum um bifreiðastæöi, og er gert
ráðfyrirfærri bllum irini á svæðinu. Atvinnu- og þjónustu-
húsnæðier gertað sjá fyrir einu bilastæði á hverja 150 fer-
metra, en var áður eitt stæði á hverja 50 fermetra. Um-
fram bifreiðastæöin verður svo að leysa utan svæðisins.
— Eru menn sammála um þessi markmiö?
— Það kann að vera að einhverjir telji, aö nútimalegri
uppbygging kæmi til greina. Aðrir telja að þessar tillögur
gangi of langt. Þetta eru vissulega allt matsatriöi.
Égheld, aö hin hraða uppbygging nýju hverfanna, biöin
eftir aðlaðandi umhverfi, skortur á félagslegri aðstöðu og
þjónustu af ýmsu tagi, sannfæri fólk um, að það sem eldra
er og rótgrónara, sé nokkurs virði.
— Oftast heyrist, aö uppbyggingin sé of hröö. Hvaö
finnst þér um þaö?
— Til þess að átta sig ögn betur á þessu atriði er rétt aö
hafa tvennt i huga. 1 fyrsta lagi þá úttekt á nýtingu svæðis-
ins, sem gerð var árið 1975 og leiddi i ljós, að fbúöarfer-
metrar voru u.þ.b. 327 þúsund og atvinnu- og þjónustufer-
metrar u.þ.b. 474 þúsund. 1 öðru lagi þá tillögu Þróunar-
stofnunar sem. gerir ráð fyrir um 26% aukningu ibúöar-
húsnæðis og 35% aukningu hvað varðar atvinnu- og þjón-
ustuhúsnæði. Séu auð svæði og skörö i húsaröðum höfö I
huga, er þessi aukning að minu mati ekki f jarri lagi.
Að sjálfsögðu eru þetta aöeins viömiðunartölur. E.t.v.
er hugsanlegt að hlutur ibúöarrýmisins yrði stærri.
— Hver veröur þá ibúaaukningin?
— I dag búa á athugunarsvæöinu u.þ.b. 4000 Ibúar.
Aukningin miðað við tillögur Þróunarstofnunar er u.þ.b.
3000 ibúar eða samtals 7000.
— Hverjir unnu að þessu verkefni?
— Þróunarstofnun Reykjavikur fól Teiknistofunni
Garðastræti að vinna að þessu verki. Hún samdi greinar-
gerðir og áætlanir um tilhögun verksins. Það má til gam-
ans geta þess, að fyrir utan uppmælingu svæðisins á húsa-
kosti eins og áður er getið, var gerö sérstök talning trjáa
með það fyrir augum að friða þau og varöveita.
— 1 hverju er skipulagsstarfið fólgiö?
— Tillaga um landnotkun var lögð fram og gerð svæða-
skiptingu. Þrennt var haft i huga viö skiptinguna, fram-
kvæmdir, endurnýjun og friðun. A framkvæmdasvæðum
eráætluðmikil uppbygging. Þar inn i falla t.d. auðu svæð-
in við Skúlagötuna. A endurnýjunarsvæðunum er gert ráð
fyrir lagfæringu og uppbyggingu húsanna, án þess að
svipmót umhverfisins raskist. Friðunarsvæöi eru þeir
staðir, þar sem umhverfi og byggingar eru friðaðar.
— Er ekki miklu erfiöara aö vinna aö endurskoöun
gamla bæjarins en t.d. Úifarsfellssvæöinu?
— Jú, auk umhverfissjónarmiða koma mörg vandasöm
atriði við sögu, réttur einstaklingsins, samræmingaratriöi
litilla lóða, sem ekki eru nýtanlegar út af fyrir sig og svo
stefnumarkandi þættir, sem málið varðar.
— Hvaöa skipulagsaöili sér um þennan þátt?
— Þetta er góð spurning. Hann er nefnilega ekki til i
dag. En það er alveg nauðsynlegt, að þeir, sem vilja við-
halda húsum eða byggja i gamla bænum, geti snúiö sér til
Sums staðar þarf meiri háttar uppbygging aö eiga sér
stað.
hæfs aðila á vegum skipulagsyfirvalda. Sá ætti að geta
veitt nauðsynlegar upplýsingar og’komíö þeim sjónarmiö
um á framfæri, sem stefnt er að. Hann gæti einnig haft
frumkvæði i málinu og séð um deiliskipulagsvinnu.
— Ef viö minntumst á þróun opinberra stofnana?
—■ Nýlega var samþykkt tillaga i borgarstjórn einmitt
þess efnis, að komið verði á samstarfi milli rikis og borgar
um tilhögun opinberra stofnana i gamla bænum. Þetta
hlýtur að sjálfsögðu að hafa mikil áhrif á skipulagsvinn-
una.
— Hins vegar hefur það lengi verið min skoðun, að rikið
ætti að kanna þann möguleika hvort ekki væri hægt að
koma aðstöðu þess fyrir á skipulegan hátt. T.d. á svæði,
þar sem hægt væri að gera heildaráætlun fyrir stofnanir
þess. Þá hef ég i huga nýja miðbæinn við Kringlumýrar-
braut. Slikt fyrirkomulag myndi m.a. hindra byggingar á
Arnarhólstúni.
— Hvaö með Bernhöftstorfuna?
— Rætt hefur verið um að friða Torfuna og lffga hana
upp með tilhlýðilegri starfsemi. Þá hafa verið kynntar
hugmyndir um stjórnarráöshús á staðnum. Ef valið er á
milliþessara tveggja kosta, tel ég þann fyrrnefnda betri.
Fyrir nokkrum árum var haldin samkeppni um upp-
byggingu Bernhöftstorfu, og komu þá margar athyglis-
verðar tillögur fram. Væri ekki rétt aö kynna almenningi
þær betur?
— En hvaö meö Grjótaþorp?
— Það hlýtur að skipta miklu máli, hvernig staðið verö-
ur að uppbyggingu Grjótaþorps.með tilliti til upplifgunar
Vlöa I gamla bænum er svipmót umhverfisins aölaöandi
og gætt listrænum þokka.
miðbæjarins. Lifið i miðbænum er á undanhaldi vegna
fyrirferðamikilla afgreiðslustofnana, sem þar hafa
hreiðrað um sig. Með hellulagningu Lækjartorgs og
Austurstrætis hefur verið mörkuð stefna um göngu- og úti-
vistarsvæði I miöborginni. Eðlilegt framháld þeirrar
stefnu er að helluleggja Austurstræti allt og torgin beggja
vegna Aðalstrætis. Grjótaþorp er kjörið svæði til þess aö
endurlifga miöbæinn.
— Hvaö þýöir uppbyggingin mikla röskun á Grjóta-
þorpi?
— Frá minum bæjardyrum séð, skiptir ekki höfuðmáli,
hvort um er aö ræða meiri eða minni nýbyggingar á svæð-
inu,efframangreindu markmiði er náð. Það þarf augljós-
lega að vernda nokkur hús, eins og td. Silla og Valda hús-
ið, elzta hús IReykjavIk.en stefna ætti að þvi að friða frek-
ar húsaþyrpingar og húsaraðir heldur en einstök hús.
Góður möguleiki er að friða húsaþyrpinguna vestan viö
Aðalstræti á horni Hafnarstrætis og Vesturgötu, svo og
hús, sem standa að torgunum tveimur við Austurstræti.
Samþykkt á skipulagi Grjótaþorps var frestaö i borgar-
stjórn vegna þess að það eru ekki öll kurl komin til grafar,
m.a. vantar úttekt á verndunar hæfni húsanna.sem unnin
er á vegum Arbæjarsafns.
— Ilverjar helduröu aö framkvæmdirnar veröi nú?
— Ég tel mig hafa ljáð góðu máli lið og treysti á, aö unn-
ið verði að framkvæmdum skipulagsins af jafn miklum
krafti og undirbúningi þess. Standa á að útliti og umhverfi
höfuðborgarinnar svo að fullur sómi sé að, sagði Helgi
Hjálmarsson að lokum.