Tíminn - 21.05.1977, Blaðsíða 17

Laugardagur 21. mai 1977
17
liiiimiiii
útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Auglýs-
ingastjóri: Steingrímur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I
Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur I Aöalstræti 7, sími 26500 — afgreiöslusimi 12323 —
auglýsingasimi 19523. Verö i lausasölu kr. 70.00. Askriftar-
gjald kr. 1.300.00 á mánuöi.
Blaöaprenth.f.
Sáttagrundvöllur
Það er tvimælalaust álit langflestra, sem hafa
fylgzt með viðræðunum um kjaramálin, að stór-
lega hafi þokazt i áttina til sátta á vinnumarkaðin-
um með miðlunartillögu sáttanefndarinnar og til-
lögum rikisstjórnarinnar um viðbótaraðgerðir.
Einn aðilinn að viðræðunum, Vinnumálasamband
samvinnufélaganna, hefur lika lýst yfir þvi, að
hann geti fallizt á þessar tillögur sem sáttagrund-
völl. Hinir aðilarnir, Vinnuveitendasamband ís-
lands og Alþýðusamband íslands, hafa hins vegar
ekki viljað fallast á þær sem sáttagrundvöll,
a.m.k. þegar þetta er ritað. Verði það endanleg
niðurstaða þessara aðila, horfir illa um samkomu-
lag að sinni og ekki annað sjáanlegt en til verkfalla
komi, sem geta þá orðið langvinn, og verða þá ekki
aðeins dýr fyrir þjóðarbúið, heldur einnig atvinnu-
reksturinn og launþega.
Þegar miðlunartillaga sáttanefndar er skoðuð ó-
hlutdrægt, verður ekki annað sagt en að nefndin
hafi farið hyggilega að ráði sinu, miðað við hinar
margvislegu og óliku aðstæður, sem við er að fást.
Samkvæmt tillögum nefndarinnar verða þeir, sem
hafa nú 70 þús.kr. i grunnlaun á mánuði komnir i
91 þús. kr.um áramótin en til viðbótar kemur svo
2-3% kaupmáttaraukning samkvæmt fyrirheitum
rikisstjórnarinnar og 2 1/2% kauphækkun til full-
nægingar á sérkröfum. Þá verður hin nýja dýrtið-
arvisitala mun hagstæðari launþegum en sú, sem
nú gildir, og þvi betri trygging fyrir þvi, að þeir fái
aukna dýrtið bætta. Að sjálfsögðu hefði verið æski-
legt að gera betur, en á tvennt ber að lita i þessum
efnum. Annars vegar er staða atvinnuveganna,
sem hvergi nærri er traust, og almenn kauphækk-
un, sem væri þeim um megn, mun aðeins leiða til
óðaverðbólgu, sem er bröskurunum einum til
hags, en til mesta óhags fyrir láglaunafólk. Hins
vegar er svo sú krafa þeirra, sem betur eru settir,
um að fá a.m.k. sömu grunnkaupshækkun i krónu-
tölu og láglaunafólkið fær og jafnvel helzt meira.
Vitanlega er hægt að skilja hina neikvæðu af-
stöðu, sem hinir stóru aðilar vinnumarkaðarins,
Alþýðusambandið og Vinnuveitendasambandið,
tóku i fyrstu til miðlunartillögu sáttanefndarinnar.
Vissulega myndi láglaunafólkið þurfa meira.
Vissulega verður lika erfitt fyrir atvinnurekstur-
inn að risa undir jafnmiklum hækkunum og miðl-
unartillagan felur i sér. En það þarf lika að at-
huga fleira, eins og tjón, sem getur hlotizt af mikl-
um verkföllum, og óðaverðbólgu, sem gæti farið i
kölfar þeirra, þess gegna væri vel ef allir aðilar
féllust við nánari athugun á tillögu sáttanefndar
sem sáttagrundvöll i deilunni.
Sérkröfurnar
Eins og áður hefur verið vikið að hér i blaðinu,
skapa hinar svonefndu sérkröfur stórfelldan
vanda i sambandi við kjarasamningana. Sátta-
nefndin gerði tillögu um, að 2 1/2% kauphækkun
yrði ráðstafað til að mæta þeim. Þvi hefur verið
hafnað. Margar stærstu sérkröfurnar eru frá fé-
lögum þeirra, sem telja má betur setta. Það væri
illt, ef þessar kröfur yrðu til að torvelda samning-
ana og leiddu til verkfalla. Leiðtogar Alþýðusam-
bandsins þurfa að beita sér fyrir þvi, að frá þess-
um kröfum verði fallið, a.m.k. umfram þá hug-
mynd, sem sáttanefnd hefur gert tillögu um. Ann-
að væri i raun réttri hreint ábyrgðarleysi og i fullri
andstöðu við láglaunafólkið, sem nú ber forgangs-
réttur. Þ.Þ.
!l!(■' !(*
ERLENT YFIRLIT
Barre tókst að
sigra Mitterand
Kommúnistar gerdu Mitterand grikk
FYRRA fimmtudagskvöld fór
fram i franska sjónvarpinu
eins konar kappræöa milli
þeirra Raymond Barre for-
sætisráðherra og Francois
Mitterand sem fulltrúa vinstri
flokkanna, sem eru i stjórnar-
andstööu. Helztu umræöuefni
þeirra voru efnahagsmálin.
Fyrirfram var Mitterand yfir-
leitt spáö sigri, þvi aö staöa
hans þótti mun betri.
Kosningabandalag jafnaöar-
manna og kommúnista haföi
gengið með sigur af hólmi i
nýloknum héraðs- og borgar-
stjórakosningum og skoöana-
kannanir benda til, aö þaö
muni einnig sigra i þingkosn-
ingunum, sem eiga að fara
fram á næsta ári. Þaö á sinn
þátt i þessu, að stjórnarflokk-
arnir eru orönir mjög
sundraðirog þykir engan veg-
inn óllklegt, að sundurlyndi
þeirra geti gert stjórnina ó-
starfhæfa og Giscard forseti
veröi þvi aö efna til þingkosn-
inga fyrr en ætlaö er. Efna-
hagsaögeröir þær, sem Barre
forsætisráöherra hefur beitt
sér fyrir eru m.a. fólgnar i
eins konar kaupbindingu, hafa
heldur dregiö úr veröbólgunni,
en hins vegar hafa þær ekki
dregið úr atvinnuleysinu. Það
hefur þvert á móti haldið á-
fram aö vaxa. Þetta hefur
aukiö óánægju meöal almenn-
ings og hafa þvi nær öll verka-
lýðssamtök ákveöiö að efna til
eins dags mótmælaverkfalls
næstkomandi þriöjudag (24.
máí). Búizt er viö mikilli
þátttöku i þvi, og getur það
oröiö rikisstjórninni óhag-
stætt.
KRINGUMSTÆÐURNAR
voru þvi siður en svo hag-
stæöar Barre, þegar kapp-
ræðufundur þeirra Mitterands
var ákveöinn. En á skammri
stundu skipast veður i lofti.
Tveimur dögum fyrir kapp-
ræðufund þeirra, birti flokks-
stjórn kommúnista eins konar
yfirlit um, hvaða ráöstafanir
hún teldi að bæri að gera sam-
kvæmt stefnuyfirlýsingu
þeirri, sem kommúnistar og
jafnaðarmenn hafa birt um
fyrirætlanir sinar, ef þeir
fengju meirihluta i næstu
þingkosningum. Kommúnist-
ar birtu þetta yfirlit sitt, án
Francois Mitterand.
þéss aö ráðgast neitt um þaö
viö jafnaöarmenn. Til frekari
skýringar létu þeir fylgja þvi
kostnaöaráætlun, sem nam
samanlagt um 100 milljöröum
dollara. Þetta töldu flestir
risavaxna tölu. I kappræöun-
um tefldi Barre mjög fram
þessum útreikningum komm-
únista og nefndi þá sem dæmi
um, hvernig þeir ætluðu sér aö
vera húsbændur á heimilinu,
ef þeir og jafnaöarmenn
mynduöu stjórn saman. Mitt-
erand varö aö svara þvi, aö
hann bæri enga ábyrgö á þess-
ari skýrslu kommúnista. Hún
væri gerö á þeirra eigin á-
byrgð. Jafnaðarmenn og
kommúnistar ættu eftir aö
ræða nánar um útfærsluna á
stefnuyfirlýsingu þeirri, en
þvi færi fjarri, aö jafnaöar-
menn féllust á jafnútgjalda-
frekar ráöstafanir og yfirlit
kommúnista gerði ráð fyrir.
Mikill hluti kappræöunnar
snerist um þetta og lenti Mitt-
erand þar i vörn, sem Barre
notaöisérút i æsar. Jafnframt
vannst Mitterand ekki timi til
sóknar gegn stjórninni og
stjórnarflokkunum. 1 staö
þess, að umræðurnar snerust
að verulegu leyti um ósam-
komulag stjórnarflokkanna,
varö ósamkomulag kommún-
ista og jafnaðarmanna höfuö-
atriöi þeirra, ásamt spádóm-
um Barre um, hvernig sam-
starf þeirra yröi í fram-
kvæmd. Kommúnistar myndu
þá láta Mitterand kenna á
valdi sinu.
ÞESSI framkoma kommún-
ista þykir enn ódrengilegri,
þegar þess er gætt, aö rétt eft-
ir kappræöufundinn áttu aö
hefjast viöræöur milli þeirra
og jafnaöarmanna um nánari
útfærslu hinnar sameiginlegu
stefnuyfirlýsingar. Kommún-
istar munu hafa taliö væn-
legra fyrir sig aö birta áöur
útfærslu sina og láta þannig
koma i ljós, ef vikið yröi frá
henni, hvaö þaö' væri sem
jafnaöarmenn gætu ekki sætt
sig við og bæru ábyrgö á aö
fellt væri niöur. Jafnhliða
þessu hafa þeir svo sett fram
x kröfur um allmiklu meiri
þjóönýtingu en áöurnefnd
stefnuyfirlýsing flokkanna
gerir ráö fyrir. Samkvæmt
henni á aö þjóönýta flugvéla-
iðnaðinn og stærstu fyrirtæki á
sviði tölvugerðar, raf-
tækjaiönaöar og eínaiönaöar.
Kommúnistar vilja nú bæta
við stærsta oliuhringnum, en
rikiö á þegar 35% i honum, og
fjórum stærstu stálverksmiðj-
unum. Jafnaöarmenn hafa
verið mjög tregir til aö fallast
á þetta. Þá er enn mikill á-
greiningur um þaö milli flokk-
anna, hvernig bæta skuli
hlutabréfaeigendum eigna-
tökuna, en framkvæmdinni
verður háttaö þannig, aö rikiö
yfirtekur hlutabréfin i fyrir-
tækjunum. Um mörg fleiri
atriöi er enn ágreiningur um,
hvernig hin sameiginlega
stefnuyfirlýsing skuli útfærö.
Aö undanförnu hafa komm-
únistar látið undan ýmsum
óskum jafnaöarmanna, aöal-
lega þó i sambandi viö utan-
rikismál. Þeir hafa fallizt á aö
fulltrúar á þing Efnahags-
bandalagsins veröi kosnir
beinnikosningu, aö Frakkland
haldi áfram aö vera kjarn-
orkuveldi og aö Sovétrikin
verði gagnrýnd vegna tak-
markaöra mannréttinda þar.
Þeir vilja nú bersýnilega
sýna, aö jafnaöarmenn taki
einnig tillit til þeirra og þykir
heppilegast aö þaö gerist á
sviöi innanlandsmála. Þaö
hefur h'ka sin áhrif á afstööu
kommúnista, aö jafnaöar-
menn hafa aukið fylgi sitt aö
undanförnu meöan kommún-
istarhafa staöiöi staö. Mitter-
and mun hins vegar telja sig
þurfa að sýna, aö hann sé hús-
bóndi á sinu heimili og hafi i
fullu tré viö kommúnista.
Annaö gæti oröiö vatn á myllu
rikisstjórnarinnar, eins og
kappræðufundur þeirra Barre
leiddi i ljós, en blaðadómar
voru yfirleitt á þá leiö, aö
Barre hefði farið meö sigur af
hólmi vegna þess aö kommún-
istar heföu lagt honum gott
vopn i hendur.