Fréttablaðið - 07.05.2006, Blaðsíða 10

10 7. maí 2006 SUNNUDAGUR
Á dögunum hleyptu Austurríkismenn, sem fara með
formennskuna í Evrópusambandinu fyrri helming ársins,
af stað áróðursátaki undir yfirskriftinni „Tálkvendið
Evrópa.“ Átakið hefur að markmiði að vekja athygli Evr-
ópubúa á þeim lífsins lystisemdum sem álfan hefur upp
á að bjóða í menningarlegum margbreytileika sínum.
Átakið er liður í viðleitni forsvarsmanna ESB til að
hleypa nýju lífi í Evrópusamrunann eftir það bakslag
sem hann varð fyrir er franskir og hollenzkir kjósendur
höfnuðu stjórnarskrársáttmála Evrópusambandsins í
fyrra.
„Bezta leiðin til að hlúa að tilfinningu fyrir og áhuga
á Evrópu er að uppgötva upp á eigin spýtur hinar
nautnalegu hliðar hennar og menningarlegan marg-
breytileika,“ hefur AP eftir Hans Winkler, háttsettum embættismanni í
austurríska utanríkisráðuneytinu í Vínarborg. Undir þessum formerkjum
hyggjast Austurríkismenn, sem forsvarsmenn ESB, nýta hátíðarhöld á
„Evrópudeginum“ 9. maí til að hrinda af stað áætlun undir yfirskriftinni
„Café d‘Europe“ upp á frönsku, en hún á að stuðla að umræðu í laus-
beizluðum kaffihúsaspjallstíl um það hvert Evrópa – les: Evrópu-
sambandið – sé og eigi að stefna.
Ýmsir evrópskir menningarvitar – þeirra á meðal Vaclav Havel,
leikskáld og fyrrverandi Tékklandsforseti, brezki sagnfræðingurinn
Timothy Garton Ash og þýzka skáldkonan Eva Demski – munu
taka þátt í að hefja þessa umræðu með því að lesa upp úr sér-
sömdum hugleiðingum þeirra sjálfra um framtíð Evrópu.
Tékkinn Jiri Grusa, forseti alþjóðlegu rithöfundasamtakanna
PEN-klúbbsins, reið á vaðið með ástríðuþrunginni hugvekju undir
yfirskriftinni „Tálkvendið Evrópa.“ Þar skrifar hann: „Við eigum
Evrópu að þakka guðlegri veru frá þeim tíma þegar guðirnir tóku
á sig líkamlegt form til að tæla og eiga ástarleiki með jarðneskum
yngismeyjum. Evrópa er ekkert fórnarlamb, enginn vígvöllur, ekki
fasteign. Hún er gyðja tungumála. Hún skilur hvert og eitt okkar
sem skilur hana.“
Hér kveður við heldur annan tón en flestir eiga að venjast í þeim jarð-
bundnu plöggum sem gefin eru út á vegum Evrópusambandsins að öllu
jöfnu. Hver veit nema þessi nýi tónn geri sambandið meira aðlaðandi
fyrir hina skáldskaparhneigðu eyþjóð úti í ballarhafi?Ísland og Evrópusambandið
Byrjendanámskeið
Vinsælt námskeið á sérlega hagstæðu
verði ætlað byrjendum í tölvunotkun á
öllum aldri. Allar greinar eru kenndar frá
grunni og farið rólega í námsefnið með
miklum endurtekningum.
Á þessu námskeiði er allt tekið fyrir sem
byrjandinn þarf til að komast vel af stað
og öðlast sjálfsöryggi við tölvuna.
Windows tölvugrunnur
Word ritvinnsla
Internetið og tölvupóstur
Hægt að velja um morgun- og kvöldnámskeið. Lengd: 42 std. Kennsla
hefst 15. maí og lýkur 1. júní. Verð kr. 32.900,- (Allt kennsluefni innifalið)
T Ö L V U N Á M
Faxafen 10 • 108 Reykjavík • Sími: 544 2210 • www.tsk.is • skoli@tsk.is
Þegar tíu ný ríki voru tekin inn í
Evrópusambandið fyrir tveimur
árum bættust níu ný opinber
tungumál í sarp þess. Þrjú bætast
við á næsta ári. Þar með verða
opinber tungumál sambandsins
orðin alls 23 að tölu, og vandamál-
in sem fylgja þessum mikla fjölda
tungumála er þegar farinn að segja
verulega til sín.
Reiknað er með að þýðing á
öllum skriflegum gögnum, þar
með talið á 90.000 blaðsíðna laga-
safni sambandsins á tungur nýj-
ustu aðildarríkjanna, muni kosta
sambandið 830 milljónir evra á ári,
andvirði yfir 76 milljarða króna,
eftir að búlgarska, rúmenska og
írska hafa bæst við.
Fastlega er reiknað með því að
Rúmenía og Búlgaría fái aðild að
sambandinu um næstu áramót og
þá gengur líka í gildi samkomulag
um að írska verði eitt opinberra
tungumála sambandsins sem öll
plögg eru þýdd á.
Við þetta bætist túlkunarkostn-
aður á fundum á vegum sambands-
ins, en á bilinu 700-800 túlkar eru
að störfum að staðaldri í fundar-
sölum Brusselborgar. Við fjölgun-
ina á næsta ári er gert ráð fyrir að
túlkunarkostnaðurinn hækki í 238
milljónir evra, andvirði hátt í 22
milljarða króna.
„Auðvitað verður kostnaðurinn
meiri, en það er réttur hvers ESB-
borgara að hafa aðgang að öllum
gögnum á sínu eigin tungumáli,“
hefur AP eftir Frederic Vincent,
talsmanni framkvæmdastjórnar
ESB í Brussel.
Franska var lengi ríkjandi
tungumál ESB-stjórnsýslunnar.
Hún hefur hins vegar að miklu
leyti vikið fyrir ensku á síðustu
árum, í kjölfar stækkunar sam-
bandsins fyrst til Svíþjóðar, Finn-
lands og Austurríkis og síðast til
átta Mið- og Austur-Evrópulanda
auk Kýpur og Möltu.
Samkvæmt nýlegri könnun evr-
ópsku viðhorfskönnunarstofnun-
arinnar Eurobarometer segist hátt
í helmingur borgara ESB, 44 pró-
sent, aðeins kunna sitt eigið móð-
urmál. Og það þrátt fyrir að sam-
bandið hafi sett sér það markmið
að helst allir ESB-borgarar kynnu
að minnsta kosti eitt annað tungu-
mál en sitt eigið fyrir árið 2010.
Þýðingarþjónusta ESB snaraði
um 1,3 milljónum blaðsíðna á 20
tungumál á árinu 2005. - aa
FJÖLTYNGT SAMBAND Rúmenska, búlgarska og írska bætast brátt í hóp opinberra mála ESB.
NORDICPHOTOS/AFP
Fjöltyngi Evrópusambandsins eykst um áramót:
Tungum fjölgar í 23
AF EVRÓPUVETTVANGI: AUÐUNN ARNÓRSSON
Tálkvendið Evrópa
Fátt af því sem sett hefur
verið í gang í lagagerðar-
kerfi Evrópusambandsins á
síðustu árum hefur valdið
eins miklum deilum og svo-
nefnd þjónustutilskipun, en
hún hefur að markmiði að
fækka hömlum á að þjón-
usta sé veitt yfir landamæri
á innri markaði Evrópu.
Tilskipunin mun einnig
taka gildi á Íslandi í gegn-
um EES-samninginn.
Tilskipunardrögin komust í gegn-
um fyrstu umræðu í Evrópuþing-
inu þann 16. febrúar síðastliðinn.
Eftir miklar hitaumræður sam-
þykkti þingið málamiðlunarút-
gáfu af frumvarpinu. Vel á þriðja
tug þúsunda manna, sem verka-
lýðshreyfingar höfðu stefnt til
Strassborgar, héldu mótmæla-
fund fyrir utan þinghúsið á meðan
afgreiðsla frumvarpsins fór
fram.
En hvað veldur því að þessi
lagasmíð ESB er svo mikið hita-
mál að tugþúsundir launafólks
víða að úr Evrópu hafi fyrir því að
fara alla leið til Strassborgar til
að taka þátt í mótmælum og kröfu-
göngum?
Árekstur frjálshyggju og
verndarstefnu
Deilurnar um tilskipunardrögin
hófust eftir að Frits Bolkestein,
sem þá fór með málefni innri
markaðarins í framkvæmdastjórn
ESB, kynnti þau fyrst í janúar
2004. Forsvarsmenn verkalýðsfé-
laga, einkum og sér í lagi starfs-
manna í opinbera geiranum, sáu
fljótt áformunum ýmislegt til for-
áttu og lýstu þeim gjarnan sem
„árás nýfrjálshyggjupostula“ á
réttindi og starfsöryggi launa-
fólks, sérstaklega í opinberri
þjónustu. Andstæðingar tilskip-
unarfrumvarpsins skírðu það
„Bolkestein-áætlunina“ og ein-
settu sér að fá því framgengt að
tilteknir þættir þess yrðu felldir
út eða þeim breytt verulega.
Hagsmunasamtök atvinnurek-
enda í Evrópu litu hins vegar svo
á að þessi atriði sem verkalýðs-
hreyfingin lagði mesta áherslu á
að fá felld út eða breytt væru lyk-
ilatriði í því að raunverulegt frelsi
kæmist á í þjónustuviðskiptum
milli landa á innri markaðnum, en
það myndi stuðla að því að opna
nýja markaði, ýta undir hagvöxt
og gera atvinnulíf í aðildarríkjun-
um samkeppnishæfara.
Um sjötíu prósent alls launa-
fólks í ESB-löndunum 25, um 116
milljónir manna, starfa í þjónustu-
geiranum. Þótt frelsi í viðskiptum,
þar með talið þjónustuviðskiptum,
hafi verið eitt af grundvallarstef-
numiðum Evrópusamrunans frá
upphafi eru enn margvíslegar
hömlur á því að þjónusta sé veitt
yfir landamæri. Tilskipuninni er
ætlað að bæta úr þessu.
Upprunalandsákvæðið
umdeildast
En hver voru þessi umdeildu
atriði?
Umdeildast var svonefnt upp-
runalandsákvæði, sem fól í sér að
sú grunnregla skyldi gilda að
þegar fyrirtæki í einu landi á innri
markaðnum byði þjónustu í öðru
landi skyldu lög og reglur heima-
lands fyrirtækisins gilda um starf-
semi þess í hinu landinu, ekki lög
„gistilandsins.“ Andstaðan við
þetta grundvallaðist fyrst og
fremst á ótta við félagsleg undir-
boð, samkvæmt því hefðu fyrir-
tæki með aðalaðsetur í löndum á
borð við Pólland getað boðið upp á
þjónustu samkvæmt pólskum
lögum í landi eins og Þýskalandi,
þar sem lagaumgjörðin um slíka
starfsemi er mun strangari. Meðal
annarra umdeildra atriða, sem
felld voru út í málamiðlunartillög-
unni sem Evrópuþingið samþykkti,
var að samningsréttur á vinnu-
markaði og vinnuréttur falli ekki
undir tilskipunina. Þá sé almanna-
þjónusta eins og t.d. heilsugæsla
undanþegin gildissviði hennar.
Að mati hagsmunasamtaka
atvinnurekenda, svo sem UNICE
(Evrópusambands vinnuveitenda-
samtaka) og Eurochambres (Evr-
ópusamtaka viðskiptaráða), gerir
niðurfelling upprunalandsákvæð-
isins efnahagslega ávinninginn
sem tilskipunin hefur í för með sér
mun minni en ella. Mestum áhyggj-
um lýstu talsmenn þessara sam-
taka af réttaróvissunni sem mála-
miðlunartillagan gæti orsakað
þegar á hólminn væri komið.
„Breytingin á tilskipuninni
felur í sér hættuna á því að það
verði óljóst lög hvaða lands eiga
við þegar veitt er þjónusta yfir
landamæri. Slík réttaróvissa er
auðvitað mjög slæm fyrir fyrir-
tæki og afturför frá því sem upp-
hafleg tillaga tilskipunarinnar
lagði til, þ.e. að lög landsins sem
fyrirtækið er skráð í gildi. Það sem
er jákvætt er hins vegar það að til-
skipunin byggir áfram á einföldun
á allri stjórnsýsluframkvæmd við
veitingu þjónustu yfir landamæri,“
segir Eva Margrét Ævarsdóttir,
forstöðumaður skrifstofu Samtaka
atvinnulífsins í Brussel, í samtali
við Fréttablaðið. Hún spáir því að
vegna réttaróvissunnar sem í
málamiðlunartexta tilskipunar-
draganna felst sé líklegt að það
muni koma til kasta dómstóls ESB
að skera úr um slík túlkunaratriði
eftir að tilskipunin hefur tekið
gildi.
„Þetta var stórt skref í rétta átt
en nú verður öll áhersla sett á að
undanskilja almannaþjónustu frá
ákvæðum þjónustutilskipunarinn-
ar,“ er haft eftir Carolu Fischbach-
Pyttel, framkvæmdastjóra EPSU,
Evrópusambands starfsfólks í
almannaþjónustu, í frétt af afdrif-
um tilskipunardraganna í Evrópu-
þinginu á vef BSRB.
Málið á borði ráðherraráðsins
Þann 4. apríl lagði framkvæmda-
stjórn ESB fram endurskoðað
frumvarp sitt að tilskipuninni, þar
sem tekið er tillit til breytingartil-
lagnanna sem samþykktar voru í
Evrópuþinginu. Þar er meðal ann-
ars tekið fram, að ákvæði tilskipun-
arinnar nái ekki til fjármálaþjón-
ustu, fjarskipta, samgangna,
heilsugæslu, félagslegrar þjónustu,
skammtímavinnumiðlunar, örygg-
isþjónustu og ljósvakamiðlunar.
Næsta skref í ferlinu er að þessi
uppfærða útgáfa frumvarpsins fer
fyrir ráðherraráðið, nánar tiltekið
kemur hún inn á borð viðskipta-
ráðherra ESB-landanna 25. Núver-
andi formaður þess, austurríski
viðskiptaráðherrann Martin Bart-
enstein, tjáði svissneska blaðinu
Neue Zürcher Zeitung að hann
væri vongóður um að samkomulag
næðist í ráðinu um málið fyrir mitt
þetta ár. Hann vísaði til þess að
leiðtogar ríkisstjórna sambands-
ins hefðu þegar lýst sig sátta við
þá málamiðlun sem náðist í Evr-
ópuþinginu. Finnar taka við for-
mennskunni í ESB 1. júlí og það
fellur því í þeirra verkahring að
fylgja málinu eftir í seinni umræðu
í Evrópuþinginu, sem væntanlega
verður í haust. Gangi það eftir má
gera ráð fyrir að tilskipunin kom-
ist til lokaafgreiðslu í lok árs eða á
formennskumisseri Hollendinga
fyrri helming ársins 2007. Það
myndi þýða að tilskipunin gæti
tekið gildi árið 2008.
audunn@frettabladid.is
SKIPULÖGÐ FJÖLDAMÓTMÆLI Evrópskir verkalýðsforkólfar virkjuðu tugþúsundir liðsmanna
sinna í andstöðu við drögin að Evróputilskipun um aukið frelsi í þjónustuviðskiptum, sem
oft er kennd við Frits Bolkestein sem átti frumkvæðið að henni í framkvæmdastjórn ESB.
NORDICPHOTOS/AFP
Áfanga náð að frelsi
í þjónustuviðskiptum