Fréttablaðið - 22.09.2006, Blaðsíða 80

SÍMANÚMER FRÉTTABLAÐSINS: 550 5000, fax: 550 5099 Ritstjórn: 550 5005, fax: 550 5006, ritstjorn@frettabladid.is
DREIFING: dreifing@posthusid.is Auglýsingadeild: auglysingar@frettabladid.is Veffang: visir.is
VIÐ SEGJUM FRÉTTIR SMÁAUGLÝSINGASÍMINN ER 550 5000
����������
���������������
���������������
Nýtt frumvarp dómsmálaráð-herra um endurskoðun á kyn-
ferðisbrotakaflanum felur í sér tíma-
bærar breytingar. Í núgildandi
kynferðisbrotakafla er að finna
nokkur úrelt lagaákvæði, m.a. um
nauðgun. Nauðgun felur í lagalegri
merkingu í sér að gerandi þröngvar
þolanda til samræðis, eða annarra
kynferðismaka, með ofbeldi eða
hótun um ofbeldi. Ofbeldi er því for-
senda þess að hægt sé að tala um
nauðgun í lagalegri merkingu. Skil-
greiningin gefur til kynna að nauðg-
un sé afbrigði af líkamsárás - líkams-
árás í kynferðislegum tilgangi.
Í almennri umræðu er hugtakið víð-
ara og talað um nauðgun þegar
maður t.d. hefur samræði við áfeng-
isdauða manneskju eða misnotar
andlega vanheila manneskju sem
ekki hefur forsendur til þess að
skilja verknaðinn. Þessi brot flokk-
ast hins vegar sem vægari kynferð-
isbrot en nauðgun samkvæmt núgild-
andi rétti.
ÓEÐLILEGT er að kynferðisbrot
sem í eðli sínu eru fyllilega sambæri-
leg séu flokkuð eftir ólíkum verkn-
aðaraðferðum og það er að sama
skapi óeðlilegt að mismunandi viður-
lög liggi við eðlislíkum brotum. Í
frumvarpinu er enda lagt til að
breyta því, sem er tvímælalaust
breyting til batnaðar.
ÞUNGAMIÐJA kynferðisbrota
felst nefnilega ekki í líkamlegu
ofbeldi, heldur í því að samræði fer
fram gegn vilja þolanda og að brotið
sé gegn kynfrelsi manneskju. Kyn-
frelsi er frelsi hverrar manneskju til
að ákveða hvort hún vill taka þátt í
kynferðislegum athöfnum, það er að
segja kynferðislegur sjálfsákvörð-
unaréttur.
AÐALATRIÐIÐ er að þegar maður
hefur samræði við aðra manneskju
gegn vilja hennar brýtur hann gegn
sjálfsákvörðunarrétti og athafna-
frelsi hennar og virðir kynfrelsi
hennar að vettugi.
ÞVÍ má spyrja þeirrar spurningar
hvort ekki hefði verið eðlilegt að
ganga skrefinu lengra í frumvarpinu
og leggja kynfrelsi alfarið til grund-
vallar við skilgreiningu nauðgunar.
Sjónarhornið væri þá hvort þolandi
var í aðstöðu til að velja og hafna og
hvort hann gat skilið hvað samþykki
hafði í för með sér. Nauðgun myndi
þá ekki lengur snúast eingöngu um
það hvernig gerandi upplifði aðstæð-
ur, heldur einnig um sjálfstæðan rétt
þolanda. Sönnun myndi þá snúast
um hvort samþykki þolanda var
fyrir hendi eða ekki, hvort hann
hafði val í þessum efnum. Þessi leið
ætti að falla vel að því að einfalda
reglur og auka vernd þolenda.
ÞESSI leið er lögfræðilega tæk, og
það sem meira er, hún hefur undan-
farið orðið fyrir valinu á m.a. í Eng-
landi og á Írlandi, en auk þess í
ýmsum fylkjum Bandaríkjanna.
Hvað er kynfrelsi?
BT bæklingur fylgir Fréttablaðinu í dag