Tíminn - 11.02.1979, Page 29

Sunnudagur 11. febrúar 1979
29
gróður og garðar
Tuœr stofujurtir
Ef þú vilt rækta sérkennilega
og endingargóöa stofujurt, get-
uröu t.d. oröiö þér úti um veö-
hlauparann (chlorophytum ela-
tum variegatum), sem er lilju-
ættar. Blööin eru löng og mjö
meö hvitum langrákum aö endi
löngu. Þau sitja þétt, vaxa ögn
upp á viö, en beygja brátt út og
niöur og hylja pottinn aö mestu.
Frá miðju aöaljurtarinnar taka
svoaövaxasmá blaöhvirfingar,
sem sitja á löngum sprotum
(sjá mynd). Þaö eru „veöhlaup-
ararnir”. Litil hvit blóm koma
einnig á renglurnar. Litlublað-
hvirfingarnar á renglunum eru i
raun og veru nýjar jurtir sem
hanga niður og festa auöveld-
lega rætur. Aðaljurtin meö öll
„börnin” verður þá mjög
skemmtileg útlits. Veöhlaupari
er fjölær jurt meö hnúða niöri i
moldinni, safarika, svo aö jurtin
visnar ekki þó gleymst hafi aö
vökva stöku sinnum. Langan
þurrk þolir hún þó ekki, þvi þá
visna endar blaöanna og veröa
brúnleitir. Þetta er sérkenni-
lega fögur hengijurt. Þarf helst
góöa birtu, vanþrifst t.d. fjarri
glugga á vetrum. Jurtin hækkar
smám saman i jurtapottinum
svo erfitt getur oröið að vökva.
Þarf aö hafa gott borö i pottin-
um þegar hún er gróöursett, og
potturinn fremur stór. A sumrin
þarf veðhlauparinn allmikla
vökvun og áburö, ef hún á aö
þrifast vel. En dregið er úr
vökvun undir vetur. Auövelt er
aö fjölga þessari jurt meö skipt-
ingu,eöa einfaldlega meö þvi aö
gróöursetja hinar hangandi,
litlu blaðhvirfingar. Þær festa
fljótt rætur. Til er náskyld teg-
und (chl. comosum) öllu smá-
vaxnari, en svipuö aö ööru leyti.
Veöhlauparar njóta sín best
sem hengijurtir, eða ofan á ein-
hverju svo aö þeir standi hátt I
glugganum. Jurtapottur veö-
hlauparans á myndinni stendur
I tágakörfu og fer vel á þvi. Skál
þarf þá aö vera undir jurtapott-
inum á botni körfunnar. Blómin
eru smá, en hinir greinóttu
stönglar eöa renglur sem bera
þau geta orðiö um metri á
lengd. Villtir vaxa veöhlaupar-
arnir I Suður-Afriku.
Rifblaöka (Monstera deli-
ciosa) er sérkennileg á allt ann-
an hátt. Hún er stórvaxin, öflug
klifurjurt með stór blöð og seig-
an hálftrékenndan stöngul. Hin
stóru leöurkenndu blöö geta
oröiö 50-70 sm löng aö lokum, en
á ungum jurtum eru þau fremur
smá, heil og hartalaga. En þetta
breytist, á blöðin koma smám
saman, er þau stækka og jurtin
eldist, göt og rifur, sbr. nafnið
rifblaöka. Sjá efsta blaöið á
myndinni, þau geta mörg oröiö
þannig. Fleira er undarlegt viö
þessa jurt! Út úr stönglunum
vaxa eins konar seigar, brúnar
tágar, hér og hvar viö blaöstilk-
ana. Þetta eru heftirætur eöa
stoörætur, gerðar til aö halda
jurtinni uppi. Sumar tágarnar
vaxa kannski niður I jörö og
styöja þannig, en aörar
smeygja sér I greinarfléttur
runna og trjáa i sama tilgangi.
Rifblaöka vex villt i skógum I
Mexikó og getur oröiö nokkrir
metrar á hæö ef hún nær i stuön-
ing. Hún ber stór kólflaga hvit
blóm I heimkynnum sinum, en
sjaldan hér á noröurslóöum,
nema i gróðurhúsi. Fullþroskaö
aldinið er etiö I heitum löndum
og er fjólublátt. En fræ á
óþroskuðu aldini eru eitruö. Rif-
blaðka þarf gott pláss, hún
veröur svo stór, og fer vel I
horni þar sem hún getur hallaö
sér aö vegg, eöa úti i gangi, for-
stofu o.s.frv. Mikla birtu þarf
hún ekki. Auka loftrætur má
sniöa af, eöa beina þeim niöur i
jurtapottinn til stuönings. Stór-
ar plöntur má og binda upp viö
grind eða þræöi. Vökvun skal
vera jöfn, en ekki mjög mikil.
Stóran pott þurfa þessar jurtir
vitanlega er þær eldast og
stækka, og vel framræstan. I
góöri birtu veröa blööin stór og
meö mörgum rifum og götum.
„Veðhlaupari” meö renglusprota.
græölingunum 20-25 gr. á
Celsius. Nota má og stöngul-
stykki meö 1 blaði og loftrótum
til fjölgunar. Rifblaöka er vin-
sæl, tilkomumikil blaöjurt, sem
þrifst vanaleg vel, ef ekki er of
dimmt eða kalt á henni. Ef
plastnetpoki, fullur af rökum
mosa eöa mold, er bundinn um
stöngulinn, myndast þar rætur
smám saman og vaxa inn i rak-
an pokann. Þegar hann er fullur
af rótum er stöngulstykkiö og
pokinn meö öllu saman gróöur-
sett. Rifblaðka þrifst best I ofur-
litið súrum moldarjarövegi. Má
blanda mómylsnu saman viö
moldina. Einnig laufmold og
dálitlu af sandi. Látiö möl, eöa
lag af pottbrotum á botn jurta-
pottsins til aö tryggja góöa
framræslu.
Rifblaöka.
Vetrarblöö veröa oft smá og heil
aö mestu. Á þroskuöum jurtum
geta blööin oröið um metri á
lengd og hálfur metri á breidd.
Svo stórar, gamlar jurtir hæfa
helst gróöurskálum. Ef jurtin
veröur of há, má taka ofan af
henni. Sæmilega hlýtt þarf aö
vera á rifblöökum. Til eru smá-
vaxin afbrigöi (var-borsigiana).
Vanalega er rifblöðku fjölgaö i
gróöurhúsum. 1 þurru stofulofti
er erfiöara viö aö eiga, en
stundum tekst þaö þó vel. Er þá
sniöinn af toppsproti meö 2-3
blöö og loftrætur og gróöursett-
ur I fremur stóran, vel fram-
ræstan jurtapott. Er best aö
gera þetta snemma sumars.
Græðlingurinn festir fyrr rætur
en ella ef loftrætur eru neöst á
honum. Hlýtt þarf aö vera á
Húsnæði í boði
Áreiðanleg og reglusöm kona óskast til að
hugsa um eldri konu i ibúð hennar.
Fritt húsnæði og fæði — fri eftir sam-
komulagi. Hringið i sima 32543 kl. 10-12
f.h.
RÍKISSPÍTALARNIR
Lausar stöður
BARNASPÍTALI HRINGSINS
Félagsráðgjafi óskast við Geðdeild
Barnaspitala Hringsins frá og með 1. april
n.k.
Umsóknir, er greini aldur, menntun og
fyrri störf, sendist til yfirfélagsráðgjafa
að Dalbraut 12, R. fyrir 1. mars n.k.
Nánari upplýsingar veitir yfir félagsráð-
gjafi i sima 84611.
LANDSPÍ TALINN
Verkamaður óskast nú þegar i bygginga-
vinnu.
Upplýsingar gefur deildartæknifræðingur
i sima 29000.
Reykjavik, 11.2.1979.
SKRIFSTÖFA
RÍKISSPÍTALANNA
Eiriksgötu 5 — Sími 29000
Faðir okkar, tengdafaðir og afi
Helgi Guðmundsson
áður bóndi Litlu-Strönd, Rangárvöllum,
Æsufelli 2,
verður jarðsettur frá Frikirkjunni Hafnarfiröi mánudag-
inn 12. febrúar kl. 2 e.h.
Erla Pálsdóttir, Hörður Hjartarson,
Jóhann Helgason, Nanna Ragnarsdóttir,
Hrafnhildur Helgadóttir, Jón Bryngeirsson,
Sævar Helgason,
Kristbjörg Helgadóttir,
Már Gunnþórsson.
Dóttir min
Áslaug ólafsdóttir,
Bústaðaveg 69.
veröur jarðsungin frá Fossvogskirkju þriöjudaginn 13.
febrúar kl. 3, eftir hádegi.
Ólafur Arnason.
Innilegar þakkir fyrir samúð og vinarhug við andlát og
jarðarför
Guðrúnar Magnúsdóttur
frá Suður-Nýjabæ
Þykkvabæ
Gisli Gestsson
börn, tengdabörn og barnabörn.
Þökkum innilega auðsýnda samúö og vinarhug viö fráfall
og útför
Bergþóru Pálsdóttur
Stóragerði 28.
Gústaf Kristiansen og dætur,
systkini hinnar látnu
og aðrir vandamenn.
Þökkum öllum þeim sem auösýndu okkur samúö viö and-
lát og útför fööur okkar, tengdafööur afa, og langafa
Kristjáns Vigfússonar
Erla Kristjánsdóttir, Bjarni Steingrimsson,
Sóirún Kristjánsdóttir, Jón Friðsteinsson,