Fréttablaðið - 04.12.2006, Síða 18

4. desember 2006 MÁNUDAGUR18
fréttir og fróðleikur
Á örfáum árum hefur það
magn kókaíns sem yfir-
völd hér á landi haldleggja
margfaldast. Íslenskur
karlmaður á þrítugsaldri
var handtekinn í síðustu
viku með þrjú kíló af efninu
falið í tösku sinni og er það
mesta magn kókaíns sem
fundist hefur við tollaeftir-
lit á Íslandi frá upphafi. Þá
hefur fjöldi þeirra sem leita
sér hjálpar vegna kóka-
ínfíknar tuttugufaldast á
örfáum árum.
Maðurinn, sem handtekinn var í
síðustu viku, var einn á ferð og
flaug til Keflavíkur frá Kaup-
mannahöfn þann 21. nóvember
síðastliðinn. Hann var úrskurðað-
ur í þriggja vikna gæsluvarðhald
daginn eftir handtökuna. Styrk-
leiki efnisins sem hann var með í
tösku sinni liggur enn ekki fyrir
en ef hann er mikill er hægt að
drýgja það tvöfalt eða þrefalt
þannig að hægt væri að ná sex til
níu kílóum af söluefni úr þeim
þremur kílóum sem tekin voru. Ef
miðað er við að götuverð á kókaíni
sé á bilinu 12 til 15.000 krónur þá
gæti söluverðmæti kókaínsins
verið á bilinu 80 til 120 milljónir.
Það sem af er ári hefur toll-
gæslan á Keflavíkurflugvelli lagt
hald á tæp átta og hálft kíló af
kókaíni, en á síðustu árum hefur
um 80 prósent af öllu kókaíni sem
tekið er hérlendis verið haldlagt
þar. Það er nánast jafnmikið
magn af kókaíni og tollgæslan
lagði samanlagt hald á undanfar-
in tuttugu ár á undan því á tíma-
bilinu 1985 til 2005 lagði tollgæsl-
an allt í allt hald á um tíu kíló af
kókaíni.
Erfitt að áætla eftirspurnina
Víða erlendis er miðað við að yfir-
völd nái á bilinu fimm til tíu pró-
sent þeirra efna sem reynt sé að
smygla. Kári Gunnlaugsson, aðal-
deildarstjóri tollgæslunnar á
Keflavíkurflugvelli, segir erfitt
að áætla eftirspurnina eftir þeirri
formúlu. „Mér finnst að minnsta
kosti ólíklegt, miðað við það að við
tókum rúm átta hundruð grömm í
fyrra en meira en tíu sinnum
meira það sem af er ári, að eftir-
spurnin og neyslan hafi tífaldast á
einu ári. Það held ég að geti ekki
staðist.“
Í sama streng tekur Ásgeir
Karlsson, yfirmaður fíkniefna-
deildar lögreglunnar í Reykjavík,
og segir þannig reiknikúnstir ein-
ungis vera leik að tölum sem ekki
sé hægt að staðfesta hvort séu
réttar eða rangar.
Þórarinn Tyrfingsson, yfir-
læknir á Vogi, segir að það magn
sem finnist sé fyrst og fremst
mælikvarði á það að aðilar séu
mjög markvisst að reyna að koma
kókaíni á markað hérlendis. „Það
er eftirsóknarvert að koma kóka-
íni á markað vegna þess að verðið
er mjög hátt og ágóðavonin mikil.
Það er mikið af fólki í þjóðfélag-
inu sem vill kókaín og er tilbúið að
borga mikið til að fá það.“
Ekki að rækta jólarósir
Að sögn Jóhanns R. Benediktsson-
ar, sýslumanns á Keflavíkurflug-
velli, er það vissulega gleðiefni að
fíkniefnaeftirlit tollgæslunnar sé
að skila auknum árangri. Hann
segir það þó mikið áhyggjuefni að
smygltilraunir á fíkniefnum séu
að verða mun stórtækari en áður.
Kári Gunnlaugsson er sammála
því og segir tilraunirnar virðast
vera mun skipulagðari en áður. Þá
sé verið að flytja inn aðrar og dýr-
ari tegundir efna sem gefa fyrir-
heit um mikinn ágóða. „Kannabis-
efnin eru meira og minna ræktuð
á Íslandi í dag, enda minni ágóða-
von í þeim. Við höfum fundið
pressur og annan slíkan búnað til
að búa til hass úr plöntunum. Það
þarf ekki annað en að skoða hversu
mörgum lömpum hefur verið
stolið úr gróðurhúsum til að stað-
festa það. Það stelur enginn þannig
lömpum til að rækta jólarósir.“
Fjöldi fíkla tuttugufaldast
Fjöldi þeirra sem leita sér hjálpar
vegna kókaínfíknar á Íslandi hefur
meira en tuttugufaldast á skömm-
um tíma. Aukningin hófst rétt
fyrir aldamótin síðustu.
Þórarinn segir að á tveggja ára
tímabili frá 1998 til ársins 2000
hafi fjöldi tilfella farið úr því að
vera um tíu á ári í það að vera yfir
150. Í ár er búist við því að tilfellin
verði yfir 200. Langflestir eru á
aldursbilinu 20 til 30 ára.
Jóhann Benediktsson hefur
áhyggjur af því að neysla kókaíns
sé að verða almennari og nái nú til
fleiri þjóðfélagshópa en áður. Þór-
arinn tekur í sama streng og telur
neysluna í dag tengjast meira
skemmtunum og skemmtanaiðn-
aðinum. Hann segir það líka fær-
ast í aukana að fólk noti einvörð-
ungu kókaín. „Þegar vel stendur á
hjá því efnalega þá sækir það í
kókaín en skiptir svo yfir í amfet-
amín þegar það er féminna. Sumir
kvarta yfir því að kókaín sé svo
dýrt, annars myndu þeir taka
meira af því.“
Svona erum við
> Fjöldi varphænsna á Íslandi
Heimild: Hagstofa Íslands
1990
16
4.
40
2
17
8.
09
3
16
6.
11
9
21
4.
93
6
1995
2000
2005
Fréttaskýring
Þórður Snær JúlíuSSon
thordur@frettabladid.is
Ökumenn sem eru yfir 72 ára gamlir
eru 2,5 sinnum líklegri til að látast í
slysi en aðrir ökumenn. Þá eru eldri
ökumenn einnig líklegri til að valda
slysum miðað við yngri ökumenn
að því er fram kemur í rannsókn-
arniðurstöðum guðmundar Freys
Úlfarssonar, prófessors við Wash-
ingtonháskóla. sigurður Helgason er
verkefnastjóri hjá Umferðarstofu.
Hefur eldra fólki í umferðinni
fjölgað?
„Já, virkum ökumönnum sem eru
fæddir á milli 1930-1940 hefur
fjölgað og þeim fjölgar enn.“
Hvers vegna er eldra fólk líklegra
til að valda slysum?
„Það liggur ljóst fyrir að við höldum
ekki akstursgetu okkar alla tíð og
það eru takmörk fyrir því hvað fólk
getur keyrt lengi. til eru dæmi þess
að eldri ökumenn hafi orðið valdir
að því að yngra fólk hefur látið lífið
í bílslysum. ég tek mikilvægt að
eldra fólk láti athuga sig hjá lækni
til að kanna aksturshæfni sína. Þá
þurfa læknar að vera vakandi fyrir
ástandi þessa fólks og gefa þeim
réttu ráðin.“
Er eitthvað sem eldri ökumenn
ættu að hafa í huga?
„Það væri gott ráð fyrir ökumenn
sem komnir eru yfir sjötugt að reyna
að komast hjá því að vera í umferð-
inni þegar hún er hvað mest.“
spURt & svARAð
Eldri ökumönnum HEFur
Fjölgað
Hæfnin könn-
uð reglulega
Sigurður HElgaSon
Verkefnastjóri hjá Umferðarstofu.
Rúm átta kíló af kókaíni
tekin af smyglurum á árinu
ÁSgEir
karlSSon
kÁri
gunnlaugSSon
jóHann r.
BEnEdiktSSon
Bill Clinton, fyrrum forseti Bandaríkjanna,
tilkynnti á fimmtudag að stofnun hans hefði
gert samning við lyfjafyrirtæki
um að lækka verð á alnæm-
islyfjum ætluðum börnum
um heim allan. Munu tvö
indversk lyfjafyrirtæki leggja
til algeng veirulyf á verði sem
er um 45 prósent lægra en
nú þekkist. Var tilkynningunni
tekið fagnandi víða um heim,
en alþjóðadagur alnæmis var
á föstudag.
Hvað eru margir smitaðir?
Á vefsíðu alþjóðaheilbrigð-
ismálastofnunarinnar, WHO,
kemur fram að 40 milljónir
manna eru smitaðir af HiV-
veirunni og í fyrra fórust nærri 3,5 milljónir
vinnufærra manna úr sjúkdómnum. Líkt og
alþjóðavinnumálastofnunin
bendir á hefur sjúkdómurinn
sífellt meiri áhrif á vinnuafl
jarðarinnar, sérstaklega í
fátækari löndum þar sem
fræðsla og forvarnir eru minni
en þær sem við þekkjum hér
á landi.
Mikið var um stór orð á
degi alnæmis á föstudag og
komu ráðamenn margra þjóða
með ýmiskonar loforð. til
dæmis ætla suður-afríkustjórn
að hafa dregið úr smittíðni
þar um helming árið 2011 og
gera veirulyf aðgengilegri fyrir
smitaða landsmenn.
Hins vegar sendu stjórnvöld í norður-
kóreu frá sér tilkynningu þar sem fullyrt var
að ekki eitt einasta tilfelli HiV-smits eða
alnæmis væri að finna í kommúnistaríkinu
og að leiðbeinandi hönd leiðtogans, kim
Jong-il, væri svo fyrir að þakka.
Enn felumál?
Eitt það sem gerir þennan sjúkdóm svo erfið-
an viðureignar er hversu mikið felumál hann
reynist vera, bæði meðal þeirra sem smitaðir
eru sem og stjórnvalda. Á föstudag hvatti
framkvæmdastjóri sameinuðu þjóðanna,
kofi annan, til þess að fólk hætti að laumast
með svo alvarlegt mál sem sjúkdómurinn er,
og sagði að stjórnmálamenn um heim allan
yrðu að fara að taka persónulega ábyrgð á
útbreiðslu sjúkdómsins. Hið sama ætti við
um hverja einustu manneskju í heiminum.
FBl-grEining: HiV-VEiran Og aLnæMi
Sívaxandi vandamál allra þjóða
Ekkert blað?
550 5600
Fyrst þú ert að lesa þetta þá hefurðu
fengið Fréttablaðið. En til vonar
og vara skaltu klippa þetta símanúmer
út og hringja ef blaðið berst ekki.
- mest lesið
kókaín Flæðir til íSlandS gífurleg aukning hefur orðið á haldlagningum á kókaíni hjá íslenskum yfirvöldum á þessu ári. toll-
gæslan á keflavíkurflugvelli hefur tekið nánast sama magn í ár og undanfarin tuttugu ár á undan. Þá hefur fjöldi þeirra sem leita
sér hjálpar vegna kókaínfíknar tuttugufaldast frá árinu 1998.