Fréttablaðið - 21.12.2006, Blaðsíða 62

8
Uppruni þeirrar hefðar Vesturlanda-
búa að skreyta grenitré á jólunum er
nokkuð á reiki. Ýmsir telja að hefðin
sé komin frá norrænum heiðingjum,
samanber ask Yggdrasils. Rómverj-
ar skreyttu líka hús sín með greni
í kringum áramót. Jólatré nútím-
ans kom þó fram í Þýskalandi og
nágrannalöndum á 17. öld. Skreytt
tré tengdust líka ákveðnum hefðum
víða í Evrópa og Lettar stæra sig af
því að í höfuðborg Lettlands, Ríga,
var þegar farið að setja upp skreytt
nýárstré árið 1510. Í byrjun 19.
aldar voru skreytt jólatré orðin að
fastri hefð í hluta Rínarlanda og sú
hefð varð síðan að tískufyrirbrigði
hjá hefðarfólki, bæði í Rússlandi,
Prússlandi og seinna í Bretlandi.
Um 1850 má hins vegar segja að
jólatrén hafi fyrst slegið almenni-
lega í gegn, þá sérstaklega í Banda-
ríkjunum. Bandaríkjamenn eiga
það líka til að ýkja hluti all veru-
lega upp og þar er jólatréð engin
undantekning. Þar í landi er mikil
hefð fyrir því að skreyta jólatré og
helst að hafa þau eins stór og hægt
er. Margar borgir þar í landi vilja
líka eigna sér heiðurinn af fyrsta
eiginlega jólatrénu og þá aðallega
í fylkjum Nýja-Englands.
Víða eru haldnar hátíðir í tengsl-
um við ákveðin bæjarjólatré, líkt og
þegar ljósin eru tendruð á Austur-
velli ár hvert. Það jólatré er gjöf
frá Ósló en Norðmenn gefa fleiri
borgum jólatré. Þeir gefa til dæmis
Lundúnaborg sitt jólatré sem sett
er upp á Trafalgar-torgi. Newcastle
fær einnig sitt jólatré frá Noregi,
nánar tiltekið frá Björgvin.
Ástæðan fyrir því að við skreyt-
um grenitré en ekki einhverja aðra
trjátegund er þó líklegast einfaldari
en margan grunar. Flestir telja að
ástæðan liggi í þeirri einföldu stað-
reynd að grenitré eru græn á þess-
um tíma ársins á meðan lauftré eru
í vetrardvala. Jólatréshefðin hefur
þó breyst mikið í markaðshyggj-
unni undanfarin ár. Alls konar jóla-
tré eru nú fáanleg og í fyrra voru
meira að segja tré á hvolfi vinsæl.
Sögðu kaupmenn að ein af ástæð-
unum fyrir vinsældunum væri
sú að þannig væri hægt að koma
stærri jólagjöfum fyrir. Jólatrés-
hefðin er hins vegar skemmtileg og
alveg einstaklega sjarmerandi og á
örugglega eftir að haldast lengi.
(Heimildir: Vísindavefurinn og
Wikipedia) - sha
Heimur og saga jólatrésins
Jólatré eru ekki bara jólatré eins og allir ættu
reyndar að vita. Hjá Blómavali, einni stærstu
jólatréssölu landsins, eru þrjár tegundir til
sölu, þar af tvær frá Íslandi en hin er frá Dan-
mörku. Dönsku trén eru lang vinsælust en
það er hinn þekkti Normannsþinur en um 80
til 90 prósent af seldum trjám hjá Blómavali
eru af þeirri gerð, að sögn Bjarna Ásgeirsson-
ar, yfirmanns jólatréssölunnar hjá Blómavali.
„Ætli Normannsþinurinn sé ekki vinsæl-
astur af því hann er barrheldinn og þekkt-
ur að gæðum,“ útskýrir Bjarni. „Stafafura
og rauðgreni eru síðan hin íslensku jólatré
sem til sölu eru en framboðið af þeim er því
miður ekki nógu mikið ennþá.“ Bjarni telur
hins vegar að framboðið eigi eftir að aukast
á næstu árum. Hin íslensku jólatré gætu því
tekið við af þeim dönsku ef fram heldur sem
horfir.
Íslensku jólatrén
sækja í sig veðrið Gervijólatré eru til af ýmsum stærðum og gerð-
um. Hjá Garðheimum er
hægt að finna mikið úrval
en Emil Húni Bjarnason,
sölumaður þar á bæ, segir
vissara að velja gæði fram
yfir verð. „Fólk vill fá gott
tré sem endist í nokkur ár
og þau mega heldur ekki
vera of plastpokaleg,“
útskýrir Emil. Fólk er því
hvatt til þess að skoða tré
á nokkrum stöðum áður en
það ákveður sig. Trén eru
öll mismunandi að gæðum
og ef fólk ætlar að fá sér
tré sem það hyggst nota
aftur og aftur er betra að
vanda valið.
Gervitré eru líka tré
{ íslensk jól }
Skreytum hús með
greinum grænum
Nú þegar aðeins örfáir dagar eru til jóla eru margir farnir að huga að jólatrénu
sem prýða á stofuna um hátíðarnar. Flestir halda í hefðir þegar kemur að vali á
þessum góða heimilisgesti og velja þá trjátegund sem er í mestu uppáhaldi. Hins
vegar er ekki úr vegi að kynna fyrir lesendum heim jólatrjánna, sögu þeirra og
uppruna. Kannski verður það til þess að einhverjir taki upp nýja hefð þetta árið og
fái sér splunkunýjan grænan gest í jólastofuna þetta árið.