Fréttablaðið - 18.09.2007, Blaðsíða 42

18. SEPTEMBER 2007 ÞRIÐJUDAGUR6 fréttablaðið gæludýr
Hver kannast ekki við brandarann um
páfagaukinn sem kjaftaði frá framhjáhaldi
eigandans? Sá brandari byggir hæglega á
raunveruleikanum því hægt er að kenna öllum
páfagaukum að tala, þótt í mismiklum mæli sé.
„Flestir páfagaukar geta sagt eitthvað, en gárinn,
þessi litli og algengasti í eigu Íslendinga, er
heimsmethafi í orðaforða og hefur náð valdi á 1.700
orðum. Hann talar í belg og biðu svo orðræðu hans
þarf að taka upp á band og spila hægt til að skilja,“
segir Ingólfur Tjörvi Einarsson, eigandi Furðufugla
og fylgifiska að Borgarholtsbraut 20 í Kópavogi.
„Af stærri fuglum hefur grápáfinn náð mestum
orðaforða þar sem auðveldlega má telja orðin, en
hann getur haft vald á þúsund orðum. Stærri fuglar
eru greindari og sagðir hafa greind á við fjögurra ára
barn en hegðun á við tveggja ára. Grápáfinn getur
talað af skilningi, tjáð sig, beitt orðum af viti og beðið
um hluti,“ segir Ingólfur Tjörvi og minnist grápáfans
Alex sem nýlega varð bráðkvaddur í Bandaríkjunum,
31 árs að aldri.
„Alex var rannsakaður í aldarfjórðung, en hann gat
talið upp í sex og þekkti í sundur liti. Páfagaukar geta
orðið sjötugir og er sá elsti í Blómavali orðinn 45 ára.
Hann talar eitthvað smávegis en hefur ekki fengið
mikla kennslu. Það er mikilvægt að kenna fuglunum
strax að tala því þeir eru í eðli sínu fljótir að grípa
hljóð. Algengast er að byrja á „hæ“ og „bæ“ og nafni
fuglsins en sé ekkert fyrir þeim haft eru þeir snöggir
að grípa símhringingar og önnur rafræn hljóð,“ segir
Ingólfur Tjörvi og leggur áherslu á að vanda orðaval
páfagauksins.
„Þeir eru miklar hermikrákur og því varhugavert
að segja hvað sem er í þeirra eyru. Það er ekkert
gaman að blótandi páfagauk eða fugli sem kjaftar
frá,“ segir Ingólfur Tjörvi og bendir á að páfagaukar
séu mikið fyrir mannleg samskipti.
„Eftir að við komum á íslenska markaðinn urðu
handmataðir fuglar vinsælir. Þá elur manneskja
upp unga frá því hann kemur úr eggi og þar til hann
verður sjálfbjarga, og fuglinn verður mannelskur
í kjölfarið. Áður voru fluttir inn ótamdir fuglar og
með höppum og glöppum hvernig til tókst. Það er
engin skemmtun að skrækjandi, ótömdum fuglum
sem ekki er hægt að hafa samskipti við. Páfagaukar
þurfa að hafa nóg fyrir stafni, nóg að naga og nóg
af leikföngum. Flestir taka sér síestu yfir miðjan
daginn og gera þarf mun á nóttu og degi fyrir þá.
Þeir eru ekki ósvipaðir ungbörnum að því leyti til að
þurfa tólf tíma nætursvefn; annars verða þeir úrillir
og taugaveiklaðir,“ segir Ingólfur Tjörvi og mælir
hiklaust með páfagauk til að auðga heimilislífið; ekki
síst fyrir þá sem eru einmana og fyrir aldraða.
„Páfagaukar eru yndislegur félagsskapur. Þeir
verða bestu vinir manns og hægt að hafa við þá mun
persónulegri samskipti en ketti og hunda, auk þess
sem ekki þarf sérstakt leyfi fyrir þá né sprautur.
Þeim er mun hættara við að ná sér í umgangspestir í
gegnum okkur en að við verðum lasin vegna þeirra.“
thordis@frettabladid.is
Kjafta frá leyndarmálum
Bananafugl er íslenskt heiti yfir túkana frá Kosta Ríka.
Átta vikna Jandaya-páfaungi sem Tjörvi handmatar.
Handmataðir fuglar eru vinsælir en þá elur manneskjan
upp unga frá því hann kemur úr eggi og þar til hann verður
sjálfbjarga og fuglinn verður mannelskur í kjölfarið.
Ingólfur Tjörvi Einarsson bregður á leik með grænvængjuðum ara, en þeir geta náð valdi á um 350 orðum. FRÉTTABLAÐIÐ/HÖRÐUR
Hann er á við meðalmann
á hæð þegar hann rís
upp á afturlappirnar og
dansar við húsfreyjuna á
laugardagskvöldum, sláandi
myndarlegur og glettinn.
Eins og hálfs árs og heitir
Lúkas Logi.
„Lúkas Logi er franskur fjár-
hundur af tegundinni Briard,“
segir Dóra Kjartansdóttir
Welding, lyfjatæknir og eigandi
Lúkasar, sem er einn fárra sinnar
tegundar á Íslandi.
„Ætli hann sé ekki orðinn 50
kíló en mest verða þessir hundar
um 60 kíló þegar þeir hætta að
stækka,“ segir Dóra, sem nýlega
missti öldruðu tíkina Mistý sem
var amerískur Cocker.
„Mig hafði alltaf dreymt um
stóran hund, kynnti mér Briard-
tegundina vel og fannst hann bera
af í stóra hundaflokknum. Hann
er ákaflega heillandi skepna,
bæði í útliti og innræti. Það skiptir
miklu að stórir hundar séu ljúfir
í skapi og Lúkas er yndislega
geðgóður. Hann gerir auðvitað
mikinn mannamun enda mikill
varðhundur sem passar vel upp
á fjölskyldu sína,“ segir Dóra, en
Briard-hundar eru þekktir fyrir
að halda strangan vörð um eigur,
líf og limi húsbónda sinna.
„Það fer enginn pípari hingað
inn nema ég standi við hliðina á
honum og pósturinn þorir varla
með bréfin í lúguna. Lúkas lætur
vita um leið og einhver ókunnur
nálgast húsið, en ég stjórna
honum og hann lúffar fyrir
mínum fyrirskipunum,“ segir
Dóra, sem gengur með Lúkas
í einn og hálfan tíma á degi
hverjum.
„Það þarf að sinna honum vel.
Ef hann er vel hreyfður liggur
hann sáttur á mottunni sinni, en
annars er hann að elta mann og
vesenast. Það bregst ekki að við
erum stoppuð á göngunni því fólki
finnst óneitanlega sérstakt að sjá
svona hálfgildings hestastærð á
hundi. Börn vilja klappa honum
og Lúkas fagnar ungviðinu á
móti, enda barnelskur með
eindæmum. Þess má geta að
leikskólinn Mánabrekka kom
hingað sérstaka ferð til að
skoða Lúkas. Briard-hundar eru
ofsalega kátir og muna margir
eftir stóra hundinum með rauðu
tunguna og síða toppinn sem elti
Denna dæmalausa í samnefndri
bíómynd. Hann er gjarnan skil-
greindur sem góður bangsi með
gullhjarta, en er á sama tíma
óvæginn varðhundur ef honum
er ógnað,“ segir Dóra, sem
skammtar Lúkasi kíló af fóðri í
hvert mál.
„Hann borðar auðvitað mikið.
Stundum fær hann kjúkling
í ólífuolíu sem ég set undir
þurrfóðrið og þá glommar hann
skammtinum í sig af mikilli
nautn. Stórir hundar borða einu
sinni á dag en einstaka sinnum
gauka ég að honum samloku
með kæfu á morgnana. Þetta er
nú einu sinni einkasonurinn, en
svoleiðis dekur kemur í hausinn
á manni með niðurgangi og
möttum feldi,“ segir Dóra, sem
fer mánaðarlega með Lúkas í
bað, blástur og naglasnyrtingu
í Dýrabæ í Hlíðarsmára og
burstar feldinn þrisvar í viku til
að fyrirbyggja hárflækjur, en
Lúkas er sýningarhundur sem
unnið hefur til verðlauna.
„Mín reynsla er að stórir
hundar séu þúsund sinnum
geðprúðari en litlir hundar. Ég
er miklu rólegri með Lúkas á
tjaldstæði en ég var með Mistý
sálugu. Lúkas tekur ekki á móti
nema einhver sé vondur við
hann. Hann er svolítil pissu-
dúkka og gert grín að honum á
hundanámskeiðum vegna þess að
hann þorir ekki að stökkva yfir
girðingar eða upp í bíla. Hann er
hræddur við hesta og flugur og
heilmikil kveif, en mundi láta til
sín taka ef að honum væri vegið,“
segir Dóra um Lúkas.
„Varðhundar verða að vera
góðir á taugum. Meðan þeir eru
hvolpar þarf að kenna þeim á öll
möguleg dagleg áreiti, innanhúss
sem utan, því annars sjá þeir
raðmorðingja alls staðar. Innsæið
virkar svo þannig að þeir skynja
ótta eigandans og illan ásetning
um leið.“ thordis@frettabladid.is
Stór bangsi
með gullhjarta
Dóra Kjartansdóttir Welding og einkasonurinn Lúkas Logi, sem hvarvetna vekur
aðdáun og eftirtekt fyrir stærð sína og glæsileika. FRÉTTABLAÐIÐ/HÖRÐUR