Fréttablaðið - 01.10.2007, Blaðsíða 12

Í upphafi þessa greina-
flokks var greint frá því,
að Íslendingar hefðu færi
á að verða fyrsta þjóðin í
heiminum sem yrði nánast
óháð jarðefnaeldsneyti. Hér
skal því nánar lýst hvernig
hægt er að nálgast þetta
markmið og hvað verið er
að gera í þeim málum nú
þegar.
Árni Mathiesen fjármálaráðherra
lýsti því yfir í ávarpi á ráðstefnunni
Driving Sustainability ´07 fyrr í
mánuðinum að íslenzk stjórnvöld
væru „staðráðin í því að beita hag-
rænum hvötum til að Íslendingar
kaupi og noti umhverfisvæn farar-
tæki og eldsneyti.“ Vinnuhópur
með fulltrúum sex ráðuneyta –
fjármála, samgöngu-, umhverfis-,
iðnaðar-, utanríkis- og landbúnaðar-
og sjávarútvegsmála – ynni nú að
tillögum að heildstæðu regluverki,
sem orðið gæti grundvöllur að
nýrri löggjöf með þessu markmiði.
Tillögurnar eiga að liggja fyrir í
febrúar næstkomandi og stefnt er
að því að ný lög á grundvelli þeirra
geti tekið gildi í árslok 2008, en þá
renna út tímabundnar bráðabirgða-
reglugerðir sem kveða meðal
annars á um afslátt af opinberum
gjöldum af tilteknum gerðum
umhverfisvænna bíla.
Árni sagði þetta væntanlega nýja
skattkerfi til hvatningar umhverfis-
vænni samgangna hafa fimm megin-
markmið: 1) að skapa hvatningu til
notkunar umhverfisvænna farar-
tækja, 2) að draga úr orkunotkun,
3) að draga úr koltvísýringslosun
frá samgöngutækjum, 4) að auka
notkun innlendra orkugjafa í sam-
göngum, 5) að fjármagna uppbygg-
ingu og viðhald vegakerfisins og
verða eftir sem áður almenn tekju-
lind fyrir ríkissjóð.
Árni nefndi að verið væri að
íhuga alvarlega að breyta stofni
skattlagningar af farartækjum
þannig að hann miðaðist við
koltvísýringslosun þeirra í stað
vélarstærðar og þyngdar eins og
nú er. Mikilvægt væri að hinar
nýju gjaldheimtureglur gerðu ekki
upp á milli mismunandi kosta
umhverfisvænnar tækni.
Ágústa Loftsdóttir, sérfræðingur
hjá Orkustofnun, velti í erindi á
ráðstefnunni vöngum yfir því hvað
stjórnvöld gætu gert til að ýta
undir umhverfisvænni samgöngur
hér á landi. Kynnti hún þar hug-
myndir að því að byggja upp kerfi
aðflutningsgjalda og skattheimtu
af farartækjum miðað við kolt-
vísýringslosun þeirra. Mögulegt
væri að miða það kerfi við sjö
þrepa (A til G) skalann sem notaður
er til að flokka raftæki eftir því
hve orkufrek þau eru – margir
þekkja það til dæmis úr ísskápum.
Þannig gætu vörugjöldin (tollur) af
útblástursminnstu bílunum verið
10 prósent, af bílum sem lentu í
næsta útblástursflokki 20 prósent
og þannig koll af kolli upp í allt að
75 prósent fyrir þá bíla sem menga
mest. Kosturinn við þetta kerfi
væri að það næði yfir öll farartæki,
sama hvernig þau eru knúin.
Gallinn væri að það væri tiltölulega
flókið með þessum sjö gjald-
flokkum. Með því ætti að nást það
markmið löggjafans að auka
hlutfall umhverfisvænna farar-
tækja í umferð hér á landi.
Varðandi skattlagningu af
eldsneyti benti Ágústa á að þar
væri einn kosturinn að skattleggja
eftir kolefnisinnihaldi, ekki rúm-
máli (á lítra). Þá mætti veita
skattafslátt af lífrænu eldsneyti,
enda væri koltvísýringslosun af
brennslu slíks eldsneytis undan-
þegin Kyoto-bókuninni. Þá mætti
niðurgreiða framleiðslu lífræns
eldsneytis og gera til dæmis olíu-
félögum skylt að hafa að minnsta
kosti eina dælu með umhverfisvænu
eldsneyti á hverri bensínstöð.
Þórunn Sveinbjarnardóttir um-
hverfisráðherra lýsti því yfir í
ávarpi á sömu ráðstefnu, að Ísland
gæti tvímælalaust orðið forystuþjóð
í nýtingu sjálfbærrar orku í sam-
göngum, ef rétt væri á málum
haldið. „Við getum séð öllum bíla-
flota höfuðborgarsvæðisins fyrir
endurnýjanlegri raforku ef honum
yrði breytt í tengil-tvinnbíla og
hlaðinn á nóttunni – án þess að reisa
ný orkuver,“ sagði ráðherrann.
Þar nefndi ráðherrann eina
tiltekna gerð umhverfisvænni bíla,
sem nú er að ryðja sér æ meira til
rúms í framboði bílaframleiðenda.
Toyota, brautryðjandinn í markaðs-
setningu tvinntækninnar, mun
fljótlega bjóða Prius-tvinnbílinn í
tengilútgáfu; munurinn á henni og
venjulegum tvinnbíl er að hægt er
að hlaða rafhlöðuna í bílnum úr
heimilisinnstungu. Þannig er hægt
að knýja tengil-tvinnbílinn að meira
leyti á rafmagni en venjulegan
tvinnbíl.
Eins og sjá mátti á bílasýningunni
í Frankfurt fyrr í mánuðinum
keppast nú bílaframleiðendur við
að bjóða upp á tvinnútgáfur af
bílum sínum og sumir eru á leiðinni
á markað með tengil-tvinnbíla til að
láta Toyota þann markað ekki eftir.
Þess verður því ekki langt að bíða
að bílkaupendum bjóðist úrval
tengil-tvinnbíla. Þetta eru góð
tíðindi fyrir Íslendinga, þar sem
tengil-tvinntæknin gefur kost á því
að nota hina innlendu, hreinu
raforku til að knýja bíla landsmanna,
án þess að nokkur afsláttur sé
veittur af notagildi bílanna í
samanburði við hefðbundna bensín-
eða díselbíla.
Einn tengil-tvinnbíll er nú þegar
kominn í umferð hér á landi. Það er
Toyota Prius, sem breytt var í
tengilbíl af sérfræðingum Amber-
jac Projects frá Bretlandi á vegum
Orkuseturs Orkustofnunar. Eigandi
bílsins, Guðmundur Árnason, segir
fyrstu reynsluna lofa góðu. Elds-
neytiseyðslan á styttri vegalengdum
(allt að 100 kílómetrum) fari niður
fyrir þrjá lítra á hundraðið. Og það
án sérstaks sparaksturs.
Tengil-tvinnbíl er líka hægt að gera
alveg óháðan jarðolíueldsneyti með
því að brennsluvélin í honum gangi
fyrir öðru eldsneyti, en eins og
nefnd voru dæmi um í síðustu grein
kemur þar margt til greina: vél sem
gengur fyrir etanóli, lífdísel eða
metangasi, eða efnarafall knúinn
vetni. Allar þessar tegundir elds-
neytis er hægt að framleiða á
Íslandi. Hagkvæmara kann þó að
vera að flytja lífrænt eldsneyti
inn.
Íslenska lífmassafélagið hefur í
hyggju að framleiða lífeldsneyti úr
heyi og öðrum lífmassa sem hag-
kvæmt kann að vera að rækta hér á
landi. Eitt sóknarfærið í því sam-
bandi er að nýta heitt affallsvatn
frá jarðvarmavirkjunum landsins
til að hámarka uppskeru lífmassans,
hvort sem þar verður um að ræða
gras eða aðrar jarðvegsplöntur eða
þörunga, sem einnig þykja lofa
góðu til lífmassaræktunar sem ekki
yrði í samkeppni við landbúnað eða
aðra landnýtingu.
Að sögn Björns H. Halldórssonar,
framkvæmdastjóra Sorpu og
Metans hf, getur metangasið, sem
nú er unnið úr hauggasi á land-
fyllingunni í Gufunesi, séð 3.000-
4.000 bílum fyrir eldsneyti fram
yfir árið 2030. Að hans sögn gæti
lífrænn úrgangur sem til fellur á
Íslandi nægt til að gefa af sér
eldsneyti í formi metangass fyrir
10.000-15.000 fólksbíla. Miklir mögu-
leikar gætu legið í nýtingu annars
lífmassa. Hann segir að með
uppskeru af um 190.000 hektörum
lands – sem samsvarar þremur
prósentum af örfoka landi og 8
prósentum af grónu landi hérlendis
– væri hægt að sjá öllum bílaflota
landsmanna fyrir eldsneyti. Og það
miðast við núverandi eldsneytisþörf,
sem yrði miklu minni ef stór hluti
bílaflotans væru tengil-tvinnbílar,
knúnir rafmagni að miklu leyti.
Ljóst er að eldsneyti framleitt úr
íslenzkum lífmassa með þessum
hætti yrði dýrt, en hluti þess kostnað-
ar færi í uppgræðslu lands, sem á
að ráðast í hvort eð er enda er upp-
fok og landeyðing eitt mesta
umhverfisvandamál sem Ísland á
við að glíma. Að geta nýtt uppgrætt
land til eldsneytisframleiðslu er
þannig aukahvatning til að unnið sé
gegn landeyðingu með
landgræðslu.
Eins og áður var rakið í þessum
greinaflokki er sennilegast að
framtíðin felist í fjölorkukerfi,
þar sem engin ein lausn muni taka
við af olíugrundvallaða samgöngu-
kerfinu heldur verði allir fáanlegir
orkugjafar nýttir í blöndu sem fer
eftir aðstæðum í hverju landi. Á
Íslandi verður mikilvægast að
nýta tækni sem gerir kleift að nota
hina innlendu, sjálfbæru raforku
sem mest til að knýja farartæki
landsmanna.
Sú tækni sem að svo stöddu lofar
beztu í þessum tilgangi er tengil-
tvinntæknin. Slíka bíla er hægt að
gera alveg óháða jarðefnaeldsneyti
með því að brennsluvélin í þeim
gangi fyrir lífrænu eldsneyti eða
vetni. Reynslan á eftir að sýna
hvern þeirra eldsneytiskosta
verður hagstæðast að nýta hér á
landi. Framtíðin á síðan eftir að
sýna hvort rafhlöðutæknin nær
nægilegum framförum til að
brennsluvél verði alveg óþörf í
bílum, því langbezta orkunýtnin
næst með hreinræktuðum raf-
bílum.
Með þessu er það fullkomlega
raunhæft að gera landsamgöngur
á Íslandi algerlega óháðar jarðefna-
eldsneyti á tiltölulega skömmum
tíma – það mætti til dæmis stefna
að því að ná þessu markmiði fyrir
árið 2030. Þar sem skipafloti lands-
manna eyðir meira eldsneyti og
losar meiri koltvísýring en allur
bílaflotinn, og flugflotinn er sömu-
leiðis mjög eyðslufrekur, verður
íslenzkt samfélag þó ekki alveg
óháð jarðefnaeldsneyti fyrr en
tekizt hefur að finna arftaka skipa-
olíu og kerósíns. Þar sem stjórnvöld
hafa sett sér það langtímamarkmið
að draga úr losun gróðurhúsa-
lofttegunda um 50-75 prósent fram
til ársins 2050 er mikið undir því
komið að það takist.
Hvernig Ísland getur kvatt olíuna
H2 CO2
O2
Rekstrarvörur
- vinna með þér
Réttarhálsi 2 • 110 Reykjavík
Sími: 520 6666 • Fax: 520 6665
sala@rv.is • www.rv.is
TASKI gólfþvottavélar
á rekstrarleigu
RV
U
N
IQ
U
E
10
07
01
Fáðu nánari upplýsingar hjá
sölumönnum og ráðgjöfum RV
TASKI swingo XP
TASKI swingo 3500 B
TASKI swingo 1250 B
TASKI swingo 750 B
TASKI swingo gólfþvottavélar
- engin útborgun, engin fjárbinding
aðeins mánaðarlegar greiðslur