Fréttablaðið - 13.12.2007, Blaðsíða 80

48 13. desember 2007 FIMMTUDAGUR
Höfundasmiðja Íslenska dans-
flokksins og útvarspsþátturinn
Hlaupanótan á Rás 1 standa fyrir
óvenjulegum gjörningi á morgun
þegar flutningi dansverksins Einn
þáttur mannlegrar hegðunar verð-
ur útvarpað beint.
Við fyrstu sýn kann að virðast
sem útvarpsmiðillinn og danslist-
in geti vart átt samleið á annan
hátt en þegar tekin eru létt spor
heima í eldhúsi við ljúfa tóna ljós-
vakans. Því er flutningur dans-
verks í útvarpi óumdeilanlega
spennandi upplifun, jafnt fyrir
áhugafólk um dans og fjölmiðlun,
og eiga aðstandendur gjörn-
ingsins hrós skilið fyrir frum-
leika og áræði.
Höfundur verks-
ins er hin unga og
efnilega Margrét Bjarnadóttir, en
dansarar í verkinu eru Aðalheiður
Halldórsdóttir, Tanja Friðjóns-
dóttir og Lovísa Ósk Gunnarsdótt-
ir. Hljóðmeistari útvarpsins er
Páll Sveinn Guðmundsson.
Auk þess að hlýða á flutning
verksins í útvarpinu stendur
áhugasömum til boða að vera við-
staddir herlegheitin. Flutningur
verksins fer fram á Markúsar-
torginu í Útvarpshúsinu, Efstaleiti
1, á morgun kl. 16.13 stundvíslega
og er aðgangur ókeypis og allir
velkomnir. - vþ
Mannleg hegðun
Mikil bók að vöxtum, rösklega
sextíu ljóð í sex afmörkuðum
köflum sem bera lýsandi heiti;
Himinn, Vegir, Leiðarstef, Til þín,
Flæði og Heimur – þar sem meg-
inþemu hvers kafla eru þessi í
sömu röð; orð/ljóð/skáld, uppruni/
æska, almætti/trúarjátning/frels-
un, ást/ástvinamissir/aðskilnað-
ur/sorg, tími/tákn, ég um mig.
Þungamiðja bókarinnar er þung-
bær sorg og sú leið sem skáldið
(skáldið=ljóðmælandinn, sem
hvergi fer leynt með að hann er
höfundurinn sjálfur í raunveru-
leikanum) velur til að mæta sorg-
inni og yfirvinna – í tilbeiðslu og
ljóði.
Þar er fólginn bæði áhrifamátt-
ur bókarinnar og afmörkun; ein-
læg persónuleg reynsla með
grimma rót í raunveruleika sem
jafnframt er einstaklingsbundin
og allt að því einkamál þeirra
nafngreindu einstaklinga sem
hlut eiga að máli. Að baki þessar-
ar bókar er raunverulegur harm-
ur sem stendur höfundi hennar
svo nærri að ljóðin sjálf – ekki
aðeins yrkisefni þeirra og erindi
heldur sjálf forsenda þeirra, til-
urð og markmið (sem ljóðin sjálf
fara hvergi leynt með) – eru vís-
vitandi leið hans til að takast á við
sorgina og „sætta sig“ við harm-
inn, einlæg og barnsleg bæn til
himnaföður að „ryðja sorg úr
hjartaborg“ (höfundar), þar sem
ljóðið sjálft er lóðið á vogarskál-
ina. Ljóðin þjóna því mjög per-
sónulegu erindi og afmörkuðum
viðtökum, líkt og flöskuskeyti í
leit að heimahöfn, eru öðrum
þræði hugskeyti til látins ástvin-
ar – „til þín eru ljóðin sveigð að
tónum“ (57) – og eiga þá líf sitt
undir því að lesandinn, ekki
aðeins skynji, heldur upplifi í
eigin kroppi þá útrás (kaþarsis)
sem ljóðin veita skáldi sínu.
En það ræðst, einsog alltaf,
ekki af því hvað ljóðin mæla held-
ur hvernig þau mæla – „fegurð og
yndi skáldskapar er ekki að finna
í viðfangsefninu sem slíku heldur
þeirri meðferð er það hlýtur í
skáldverkinu“ (Kr. Árnason í
orðastað Ara). Og aftur reisa efn-
istökin úrlausninni skorður og
þrengja ráðrúm ljóðanna til
áhrifa; eintal og bæn eru barns-
leg tjáning sem krefur skáldskap-
inn um ytra meinlæti og jafnvel
einskonar sjálfsafneitun sem
óhjákvæmilega slævir bit stíl-
vopnsins og meinar ljóðunum að
njóta eigin ágæta og sýna af sér
mikla sjálfsdáð þótt sjálf orðfórn-
in sefi sál og létti sorg – biðji
drottin dáða. Í Skilningi (72) segir
berum orðum; „yfir öllu lífsundr-
inu vakir eilífur andi meðan þú
og ég getum horft og hlustað án
þess að skilja nokkurn skapaðan
hlut“ – undir þeirri tiltrú er hlut-
skipti ljóðsins æðiþröngt og and-
inn „meðferðinni“ þrándur í
götu.
Vissulega eru þó víða fallegir
ljóðrænir sprettir í þessari engil-
björtu bók og himinlifandi skáld-
skapur. Tærar myndir og frumleg
öguð málbeiting þar sem efni-
skjarninn umfaðmar eigið form
og gerist ósjálfrátt talsmaður
þess, með óskert umboð, að orða
sjálfur framhaldið. Heilsteyptar
líkingar og kenningar með lýta-
lausum nýgervingum og næm
náttúruskynjun sem tónelskt
skáldið fellir áreynslulaust í takt-
fastan sveitarbrag. Einstaka sinn-
um fellur höfundur þó um eigið
kolluprik eða álpast oní stuðla-
gröf og lesandinn fær þá á sinnið
að umgjörðin hafi keflað hann um
hríð og ráði för er hún „mælir
fyrir margfaldri dagsláttu í mýr-
lendi hugans“ (76), sem dæmi.
Hjartahlý bók og hjartnæm en
ákallið of einstaklingsbundið og
játningin of ber til að sigra hjarta
dómarans. Sigurður Hróarsson
Flöskuskeyti í leit að heimahöfn
ÚTVARPSHÚSIÐ Dansi
verður útvarpað úr
Efstaleiti.
MARGRÉT BJARNADÓTTIR Ungur og framtakssamur danshöfundur.
VIGDÍS GRÍMSDÓTTIR Les úr sögunni
um Bíbí Ólafsdóttur á Gljúfrasteini á
sunnudag.
Síðustu upplestrar aðventunnar á Gljúfrasteini
fara fram á sunnudaginn kemur. Höfund-
arnir sem lesa úr bókum sínum að þessu
sinni eru þau Jón Kalmann Stefánsson
sem les úr skáldsögunni Himnaríki og
helvíti, Vigdís Grímsdóttir sem les úr
Sögunni um Bíbí Ólafsdóttur, Pétur
Gunnarsson sem les úr ÞÞ í fátækraland-
inu og Ólafur Ragnarsson sem les úr Til
fundar við skáldið Halldór Laxness. Ólafi til
fulltingis í lestrinum verður leikarinn Guð-
mundur Ólafsson. Lesturinn hefst kl. 16 og er
aðgangur ókeypis og öllum opinn. - vþ
Síðasti upplesturinn
BÓKMENNTIR
Hjartaborg
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson
★★★
Hjartahlý bók en ofljós
BÓKMENNTIR Aðalsteinn Ásberg Sig-
urðsson rithöfundur og útgefandi sendir
frá sér sína sjöundu ljóðabók, auk ljóða-
safns, þýðinga, ljóða í ljósmyndabók og
barnaljóða.
7. og 8. des uppselt
30. des
Gefum góðar stundir
Gjafakort í Þjóðleikhúsið er frábær jólagjöf
fyrir alla fjölskylduna!
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ
www.leikhusid.is
Gjafakort fyrir tvo á
Skilaboðaskjóðuna og
geisladiskur á kr. 5.500
Jólatilboð