Tíminn - 12.07.1981, Blaðsíða 23

Sunnudagur 12. júlí 1981
23
samfélagi þeirra „vegna þess aB
hið raunverulega Dallas er mun
verra.”
Julia Sweeney, dálkahöfundur
við „Times Herald” i Dallas, er
hagvön i samfélagi auðkýfing-
anna þar i borg. Hún telur að
áfengisvandamál þessa fólks og
afbakaðar hugmyndir þeirra um
orðheldni og tryggö séu „ekki
skárri, ef ekki verri en hjá Ew-
ing-fjölskyldunni.” Ennfremur:
„Það er mikið hræsnað hér og
passað uppá að framhliðin sé i
lagi. Til að mynda eru ótal kirkj-
ur hér i Dallas, en varla nein telj-
andi trúhneigð”.
1 Dallas eru flestir á sama máli
um að það sé fremur bakgrunnur
þáttanna en söguþráðurinn sem
eigi sér snertiflöt við raunveru-
leikann og það i vaxandi mæli.
J.R. eigandi Southfork-búgarðs-
ins segir: „A þeim tima sem sjón-
varpsfólkið hefur verið hér i Dall-
as hefur það lært sitthvað um
okkur og fellt það inn i þættina.”
Getum er leitt að þvi að náið
samband Ewing-fjölskyldunnar
sé, þrátt fyrir alla heiftina, gegn-
umgangandi þáttur i mannlifi i
Dallas.
Dallas er á mrga lund ólik
Houston, stóra bróður sinum i
Texas-fylki. Þar rikja ekki
ópersónulegar risasamsteypur,
heldur stórar skyldur at-
hafnamanna, i flestum tilvikum
undir stjórn manna af annarri
eða þriðju kynslóð.
Hunt-fjölskyldan
Langsamlega rikust, litrikust
og dularfyllst er Hunt-fjölskyld-
an, milljarðamæringar og ein af
rikustu fjölskyldum i heiminum.
Margir Dallasbúar standa fastir
á þvi, þar á meðal menn I áhrifa-
stöðum, að hún sé fyrirmynd Ew-
ing-f j ölskyldunnar.
Jack Anderson, viðkunnur
pistlahöfundur i Washington, viil
meina að i samanburði viö fjár-
málaumsvif Hunt-fólksins sé
sápuóperan Dallas hreint barna-
gaman.
Haroldson Lafayette (H.L)
Hunt, sem lagði grunninn að Hunt
veldinu, var sérvitringur sem
tefldi einatt á tæpasta vað með
góðum árangri. Hann er sagður
hafa komist yfir oliusvæði i spil-
um sem siðan lögðu grunninn að
rikidæmi hans. Hann stóð i ára-
raðir i málaferlum við manninn
sem tapaði.
Meðfram þvi að vera giftur
sinni ektakvinnu i Dallas hélt
hann við aðra konu i Flórida á
meðan hann lagði hornstein að
þriðju fjölákyldunni með einka-
ritara sem hann giftist eftir
dauða eiginkonunnar — afrakst-
urinn: 15 börn.
Þegar Jock Ewing, fjölskyldu-
faðirinn i Dallas, neyðist til að
leysa frá skjóðunni um tilvist
gamallrar hjákonu og óskilgetins
sonar var augljóst að þættirnir
visuðu til fjölskyldulifs H.L.
Hunt. Aftur á móti segir Jack
Anderson að viðskipti sona hans
„taki fantasium hvers sjónvarps-
höfundar langt fram”. Reyfara-
kenndar tilraunir þeirra til að ná
itökum á silfurmarkaðnum
bandariska veturinn 1979—80
komu til kasta yfirvalda og höfðu
næstum kippt undan þeim fótun-
um.
Likt og faðir þeirra eru
Hunt-bræðurnir ákafir stuðnings-
menn hægriöfgasamtakanna
„John Birch Society”. Hvað
varðar lestina sem eru málaðir
svo svörtum litum I sjónvarps-
þáttunum eru þeir bræður nánast
saklausir.
Hrossakaup
Likt og aöalpersónur þáttarins
og aðrir ibúar Dallas eiga þeir
það sammerkt að hafa sérstakt
yndi af þvi að komast að hag-
kvæmum samningum — „make a
deal” — slikt þykir sérstök dyggö
i Dallas. Nikolaus Lehmann,
blaðamaöur frá Texas, telur slika
viöskiptahætti vera „séreinkenni
Dallasbúa, sem skilji þá frá öðr-
um auðugum Bandarikjamönn-
um”. Á ferðalögum eru þeir i
stöðugu sambandi við heima-
borgina og leggja á ráðin um nýja
samninga, viö morgunverðar-
borðið ræða þeir samninga, ef
einhver Dallas-milli kaupir sér
nýtt hús þykir það ekki rýra gildi
þess, aö þaö sé fengiö með „good
deal”. Sálfræðingurinn James
Hall sér I öllu þessu samninga-
stússi spegilmynd af viöskipta-
háttum villta vestursins —
hrossakaupin.
Hversu dauðlegt vopn „diliö”
geturverið sýnir skúrkurinn J.R.
i sjónvarpsþáttunum þegar hann
með undirferli eyðileggur gamlan
viðskiptafélaga föður sins og
hrekur hann úr i sjálfsmorð.
í Dallas eru svo hráar aðferðir
opinberlega fordæmdar. Rekstur
þessa peningasamfélags hvilir
miklu frekar á þegjandi sam-
komulagi allra þeirra sem stunda
viöskipti um að allir — negrar,
mexikanar og minnihlutahópar
náttúrulega undanskildir — eigi
að hafa tækifæri til að komast
áfram i viðskiptalifinu. Ennfrem-
ur rikir samstaða um að verka-
lýðsfélögum sé skilyrðislaust
haldið niðri. Texas Instrument i
Dallas er ásamt IBM og Eastman
Kodak þriðja stærsta fyrirtæki i
USA með 45.000 starfsmenn. Þeir
hafa ekki myndað með sér verka-
lýðsfélag. Fréttakona frá „Wall
Street Journal” upplifði hvernig
TI gat haldist þetta uppi með þvi
að ráða sig i vinnu hjá fyrirtæk-
inu. Á byrjendanámskeiði var ný-
ráðnum starfsmönnum sýnd
kvikmynd sem gekk út á það að
verkalýðsfélög væru skaðleg fyrir
viðskiptalifið og stæðu i vegi
fyrir framförum. Likt og verka-
lýðsfélög eru flokkar sem láta sig
sveitarstjórnarmál varða illa
séðir i Dallas, og hafa lítið sem
ekkert að gera með stjórn borg-
arinnar.
Það er litill hópur áhrifamikilla
auðmanna, sem ákveður hver
skuli verða borgarstjóri. Þaö
finnst varla nokkur kosninga-
barátta, eða miklu fremur, hún á
sér stað bak við luktar dyr. Fjár-
aflamennirnir og borgarfeðurnir
telja sjálfsagt að „þaösem sé gott
fyrir viðskiptin sé llka gott fyrir
Dallas.”
*
Osýnilegur negri
1 nýlegu hefti af „Dallas Maga-
zine” gljápappirsriti sem er gefið
út fyrir fina fólkið i borginni, var
heldur óvenjuleg grein á milli
auglýsinga um pelsa, kadiljáka
og stórhýsi, grein um hinii
„ósýnilega” mann — nefnilega
negrann i Dallas.
Meirihluti 266.000 svartra ibúa
Dallas — um 30 prósent ibúanna
— kúldrast á um 15 ferkilómetr-
um i suðurhluta borgarinnar.
Samkvæmt „Dallas Magazine”
berja flestir hvitu ibúanna þessi
borgarhverfi aldrei augum. Hvitu
hverfin eru áberandi rikmannleg,
þar eru herrasetur, súlnagöng,
stóreflis garðar. En i svörtu
hverfunum eru niðurnidd og hálf-
brennd hús, gapandi gluggatóftir,
götur þaktar glerbrotum, bilhræ,
allt hefur þar yfirbragð slömms-
ins. Eðlilega sést ekkert slikt i
Dallasþáttunum.
Þetta stafar ekki eingöngu af
þvi að rika fólkið i Dallas skorti
alla þjóðfélagslega samkennd.
En það kýs miklu fremur að eyöa
peningum i skýrt afmörkuö mál-
efni en almennar umbætur.
Þannig söfnuðust t.d. á „Balli
nautgripabændanna” 500.000 dal-
ir handa ameriska krabbameins-
felaginu sem er metupphæð.
Hvað svo?
Jock Ewing túlkar viöhorf Dall-
asbúa til fátækrahjálpar mæta
vel i einum Dallasþættinum: „Sá
sem festist i skitnum verður lika
að geta komist þaðan aftur, ann-
ars er hann enginn maður”. I
þættinum sýnir Jock að þetta boð-
orð á lika um hann sjálfan. Hann
er á valdi fjárkúgara sem getur
sýnt fram á að Jock hefur eignast
launson með hjúkrunarkonu i sið-
ari heimsstyrjöld. Jock ákveður
að koma til dyranna eins og hann
er klæddur. Hann skýrir konu
sinni frá málavöxtum og kallar
siðan fjölskylduna saman á fund
til að játa fyrir henni feilsporið.
Málið er ekki lengi aö skýrast,
sonurinn er — sjálfur verkstjór-
inn á búgaröinum, nánast eini
sympatiski maðurinn i öllu geng-
inu, öskubuskan i fjölskyldunni,
sem nú er dreginn inni allt bak-
tjaldamakkið og skitmennskuna.
Siðasta skotið I þættinum sýnir
andlit J.R. afbakaö af hatri.
Þarna er kominn enn einn keppi-
nautur, um máttinn, dýrðina og
auðæfin.
Hvaö svo? Það verða áreiðan-
lega nægir til að fylgjast með þvi,
hvort sem þeir velta fyrir sér
sannferðugleik þáttanna eður
ei. e.h.
■ Ewing-hyskið, allir vilja byrla öllum eitur