Fréttablaðið - 24.02.2008, Blaðsíða 12

Fréttablaðið - 24.02.2008, Blaðsíða 12
12 24. febrúar 2008 SUNNUDAGUR greinar@frettabladid.is FRÁ DEGI TIL DAGS ÚTGÁFUFÉLAG: 365 RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA: Páll Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871 Opnunartími: Mánudaga - Föstudaga 10 - 18 - Laugardaga og Sunnudaga 13 - 16 Hobbyhúsið ehf - Dugguvogi 12 - 104 Reykjavík - S: 517 7040 Hinir vinsælu húsbílar frá Hobby Ford T 650 og T 600 Til afgreiðslu í viku 18 og 19. Þ rátt fyrir að fáir hafi dregið í efa frásögn vistmanna á Breiðavíkurheimilinu um ofbeldi og misnotkun sem þar viðgekkst upp úr miðri síðustu öld, var mik- ilvægt að rannsaka málið opinberlega. Skýrsla nefndar forsætisráðuneytisins sem nú liggur fyrir staðfestir það sem sagt hefur verið. Þar kemur fram að meiri líkur en minni séu á að vistmenn hafi verið beittir ofbeldi, ákvörðun um vistun á vegum ríkisins byggði oft á hæpnum forsendum og opinberu eftirliti með stofnun- inni var ábótavant. Þetta eru alvarlegar niðurstöður. Þrátt fyrir að langt sé um liðið er ekki hægt að slá því föstu að einstaklingar séu ekki lengur beittir óréttmætu ofbeldi af hálfu ríkisins. Gleymum því ekki að fjölmargir töldu eðlilegt að fulltrúar yfirvalda tækju börn frá foreldrum sínum af litlu tilefni fyrir rúmum fimmtíu árum. Því sem við teljum eðlilega valdbeitingu ríkisins í dag verður ef til vill lýst sem ósanngjörnu ofbeldi eftir fimmtíu ár. Við verðum því alltaf að efast um heimildir yfirvalda til að ráðskast með líf ein- staklinganna og takmarka verulega valdheimildir ríkisins. Það á við um barnaverndarmál eins og önnur mál. Viðbrögð Geirs H. Haarde forsætisráðherra sýna að hann áttar sig á alvarleika þessa máls. Því hefur hann falið nefnd- inni sem rannsakaði Breiðavíkurmálið að halda starfi sínu áfram. Eiga nefndarmenn að fjalla um önnur vist- og með- ferðarheimili ríkisins sem falla undir lög sem sett voru á síð- asta ári. Stjórnmálamenn brugðust við fréttum af Breiðavíkur- heimilinu á síðasta ári af yfirvegun. Þeir slepptu því að fara í pólitískar skotgrafir. Málið er líka þess eðlis. Búast má við að samstaða náist um framhald málsins á Alþingi svo hægt verði að koma til móts við þá vistmenn sem enn eru á lífi. Forsætisráðherra hefur boðað gerð lagafrumvarps til að gera stjórnvöldum kleift að greiða vistmönnum skaðabætur. Þrátt fyrir að skaðabótaskylda sé fyrnd samkvæmt lögum ber ríkið siðferðislega ábyrgð. Leiðin sem forsætisráðherra boðar losar hvern og einn fyrrverandi vistmann undan því að sækja málið sjálfur fyrir dómstólum. Það hlýtur að vera jákvætt fyrir þessa einstaklinga að þurfa ekki að standa í dýrum málaferlum þar sem lagagrundvöllur er óljós. Auðvitað bæta peningar ekki tjón og missi sem mennirnir hafa orðið fyrir á lífsleiðinni. Því átta sig allir á eftir að hafa lesið um vist þeirra í fjölmiðlum og horft á heimildarmyndina Syndir feðranna, sem sýnd var í kvikmyndahúsum og Ríkis- sjónvarpinu á síðasta ári. Margir voru sviptir barnæsku sinni og samveru með fjölskyldu, barðir, pyntaðir og svívirtir. Þeir fengu hvorki hvatningu né aðstöðu til að stunda nám. Greiðsla skaðabóta er hins vegar táknræn viðurkenning á því að þeir voru beittir miklum órétti af hálfu stjórnvalda. Barátta þeirra minnkar líka líkur á að sama sagan endurtaki sig á öðrum stað á öðrum tíma. Skaðabætur eru viðurkenning á því að enginn dragi frásögn þeirra lengur í efa. Nefnd skilar skýrslu um Breiðavíkurheimilið. Breiðavíkurbætur BJÖRGVIN GUÐMUNDSSON SKRIFAR Hvar eru borgarfulltrúarnir? Erfiðlega hefur gengið ná í Vilhjálm Þ. Vilhjálmsson, tilvonandi borgarstjóra undanfarna daga og vikur eða allt frá því hann hélt frábæran fréttamanna- fund í Valhöll á dögunum. Einhverjir aðrir borgarfull- trúar hafa nú tekið upp á því að nota helst ekki aðalinnganga og velja sér fáfarnari götur til ferðalaga milli lokaðra kontóra hvar þeir liggja undir feldi og íhuga pólitíska framtíð sína. Nýtt spil í undir- búningi Óljósar fréttir berast nú af því að í undirbúningi sé nýtt spil sem komi á markað innan skamms. Vinnuheiti á spilinu er „Borgarstjórnarspilið“. Er það um margt hefðbundið borð- leikjaspil en þar geta þátttakendur „lent í REI-málinu“ með tilheyrandi skömmum, „fengið viku hjá Geir til að íhuga mál sín“ eða „sloppið út um bakdyr frá erfiðum málum“. Höfðareitur- inn Nokkra athygli vakti þegar Jórunn Frí- mannsdóttir mætti í kveðju- hóf Björns Inga í Höfða. Þótti það áhugavert í ljósi ummæla sem Jórunn lét falla við einhver meiri- hlutaskiptin í borginni. Þar vandaði hún Birni Inga ekki kveðjurnar og sagðist „ekki sjá nokkurn skapaðan hlut á eftir honum“. Því mun víst einn reitur Borgarstjórnarspilsins heita „Höfðareitur“ en þar eru haldin pólitísk kveðjuhóf þar sem menn geta átt á hættu að pólitískir and- stæðingar og fyrrverandi samherjar mæti þótt þeir sjái sko ekkert eftir manni. olav@ frettabla- did.is Lífskjör kunna að versna Það besta við kjarasamningana sem voru undirrit-aðir á dögunum er að þeir byggja á þeirri hugsun að reyna að hækka við þá sem lægst hafa launin, án þess að sú hækkun hlaupi upp allan launastigann. Vonandi er að sá vilji gangi eftir. Ríkisstjórnin setti út mikla fjármuni til að liðka fyrir samningunum og nauðsynlegt að hafa í huga að ríkisútgjöld voru einnig aukin mjög vegna ársins 2008. Allir lögðu sig fram um að samningar næðust og vissulega er mikið unnið með því að draga úr óvissu í hagkerfinu og auka jöfnuð. Mismunandi áhrif En það eru nokkur atriði sem munu skipta miklu máli á næstu mánuðum og misserum. Þar ber fyrst að nefna að það er auðvitað hætta á því að launa- hækkunin hlaupi upp launastigann og til þeirra sem samningsaðilar höfðu orðið ásáttir um að ekki ættu að fá hækkun. Ef forsvarsmenn þeirra fyrirtækja sem launahækkanirnar ná ekki til, láta undan kröfum starfsmanna sinna um launahækkanir, mun kostnaðurinn rjúka upp fyrir allt atvinnulífið. Í öðru lagi leggjast þessir kjarasamningar með mismiklum þunga á einstakar atvinnugreinar. Mat manna er að sjávarútvegurinn komi einna verst út úr þessu og hafa tölur um 12% hækkun launakostnaðar verið nefndar. Í ljósi niðurskurðar í þorskveiðum og yfirvofandi loðnubrests má ljóst vera að geta greinarinnar til að greiða hærri laun er vart til staðar. Smásöluverslunin mun einnig þurfa að búa við hækkun umfram aðra, en væntanlega mun sú kostnaðarhækkun velta af nokkrum þunga út í verðlagið. Hvernig dreifist kjararýrnunin? Vandinn er auðvitað sá að hagkerfið er að kólna mjög hratt núna. Líkur eru á því að hagvöxtur verði mjög lítill, jafnvel enginn og ef á versta veg fer gætum við verið á leið inn í kreppu. Við þessar aðstæður munu fyrirtækin gera annað hvort, velta hækkunum út í verðlagið eða, ef það er ekki hægt, segja upp fólki. Ég tel reyndar að þrýstingur á gengi krónunnar muni heldur vaxa á næstunni. Hækkun á allri hrávöru á alþjóðlegum mörkuðum, hækkun á olíu og nú innlendar kostnaðarhækkanir m.a. vegna kjarasamninga, munu setja verulegan þrýsting á öll verðbólguviðmið. Í ljósi þessa alls er valið sem Seðlabankinn stendur frammi fyrir hvort hann reynir að halda genginu uppi með vöxtum og kalla þannig fram atvinnuleysi eða hvort hann leyfir genginu að falla með tilheyrandi verðbólguskoti. Sé fyrri leiðin valin, munu þeir sem missa atvinnuna bera meginþungann af lífskjaraskerðingunni, sé seinni leiðin farin mun hún dreifast á fleiri. Því miður verður þessi lífskjaraskerðing vart umflúin, það er bara spurning hvernig henni verður dreift. Vonandi kemur til skjalanna ný og kröftug innspýt- ing í hagkerfið sem hjálpar okkur í gegnum erfið- asta skaflinn, en það versta sem við gætum gert er að reyna að bæta kjörin með því að greiða hærri laun en atvinnulífið getur staðið undir. Af þeirri hringavitleysu höfum við bitra og slæma reynslu. Gott meginstef Það er gríðarlega mikilvægt við kjarasamninga almennt að stuðla að því að draga úr launamun. Oftast hefur það verið gert með því að einblína á hækkanir lægstu launa og er það vel. Launaskriðið og sérstaklega hjá þeim sem nóg hafa fyrir hefur hins vegar verið svo gríðarlegt að viðfangsefni kjarasamninga með aðkomu ríkisstjórnarinnar ætti fyrst og fremst að fela í sér mjög róttækar aðgerðir til kjarajöfnunar. Þar er átt við sérstakt skattþrep fyrir lægstu laun, verulegar hækkanir elli- og örorkubóta og róttækar aðgerðir í húsnæðismálum, aukna aðkomu ríkisins að húsaleigubótum, vaxtabót- um og hækkanir á barnabótum. En fyrst og fremst var komið að því að setja punkt aftan við þá forsmán að fólki sé boðið upp á að vinna fullan vinnudag fyrir laun sem ekki duga fyrir framfærslu. Það er ástand sem ekki sæmir ríkri þjóð. Og það er ástand sem Jafnaðarmannaflokkur Íslands getur ekki státað af. Meginstefið í samningunum er gott. Það er gott og rétt að reyna eftir megni að hækka lægstu laun og að draga úr misvægi í samfélaginu. Hins vegar verðum við að vera minnug þess að samningar fjölmennra hópa eru enn eftir, þeirra hópa sem tilheyra umönnunar- og uppeldisstéttum og þar þarf að gera mun betur til að koma í veg fyrir aukinn og áframhaldandi flótta úr þeim stéttum sem sjá um að halda hjólum velferðarkerfisins gangandi. Áherslur Sjálfstæðisflokksins Það eru viss vonbrigði að ríkisstjórnin skuli ekki koma til móts við samningana með myndarlegri hætti en raun ber vitni. Raunar er gengið ótrúlega skammt þar í ýmsum greinum. Athygli vekur að ríflegasta framlagið er í þágu fyrirtækjanna þar sem skatturinn lækkar á einu bretti úr 18% í 15%. Þar blasir við að skattapólitík Sjálfstæðisflokksins ræður för en ekki hugsjónir um jöfnuð og réttlæti. Hugmyndir um sérstakt skattþrep á lægstu laun voru jafnframt slegnar út af borðinu. Launaleynd hafnað Það hlýtur að vera mesta áskorun kjarasamninga næstu mánaða og missera að útrýma kynbundnum launamun. Því er brýnt að hafna launaleynd og afnema hana með öllu svo hægt sé að beita beinum aðgerðum til kjarajöfnunar milli kynja þar sem launamunurinn er til staðar. Jafnframt verður að horfast í augu við þá staðreynd að ríkið verður að koma til móts við sveitarfélögin úti um land allt til að þau geti staðið undir eðlilegri og sjálfsagðri velferðarþjónustu og verið samkeppnisfær um starfsfólkið. Stjórnvöld sem sætta sig við ójöfnuð valda ekki sínu mikilvægasta hlutverki sem er að stuðla að sátt og eindrægni í samfélaginu. Voru kjarasamningarnir skynsamlegir? ILLUGI GUNNARSSON SVANDÍS SVAVARSDÓTTIR BITBEIN Svandís Svavarsdóttir spyr:
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.