Fréttablaðið - 24.02.2008, Blaðsíða 74

22 24. febrúar 2008 SUNNUDAGUR
Þ
ó Valdimar sé fæddur
og uppalinn á bænum
Litlu-Heiði í Mýr-
dalnum er miðborg
Reykjavíkur hans
staður. Hlemmur,
Laugavegur, Lækjartorg. Hann fer
rösklega yfir, jafnan með tösku
sem í eru gersemar. Valdimar
setur svip á miðborgina og er einn
þeirra sem glæða hana lífi.
„Ég var alltaf mikill búskussi,“
segir Valdimar um æskuárin á
Litlu-Heiði. „Ég gekk bara sveim-
huga um jörðina, horfði út í áttirn-
ar og taldi fugla himins og strá
jarðar.“
Sextán ára hélt Valdimar til
menntaskólanáms í Reykjavík en
skólagangan varð styttri en ráð-
gert var. Að eigin sögn hraktist
hann úr námi með skömm og nið-
urlægingu. „Það bar mikið á floga-
veiki og lystarstoli svo ég var
þróttlítill og árangurinn í náminu
eftir því,“ segir Valdimar sem
vann í pylsuvagninum í Austur-
stræti meðfram námi. Að vori fór
hann heim í Mýrdalinn og varði
þar sumrinu en kom aftur í bæinn
um haustið og þar hefur hann verið
síðan. Eftir stuttan stans á póst-
húsi tók Valdimar til við pylsusöl-
una á ný. „Ég vann í pylsuvagnin-
um í mörg ár með öðrum störfum
eins og bóksölu, afgreiðslu og ána-
maðkaheildsölu,“ segir Valdimar.
Enn er hægt að fá eina með öllu
hjá honum, nú í sjoppunni í strætó-
stöðinni á Lækjartorgi.
Ljóð eru meðal
Gersemarnar í töskunni − sem
Valdimar kallar skjóðu − eru ljóða-
bækur. Þær ber hann með sér
hvert sem hann fer. „Ég fór að
sveima um fornbókasölurnar og
hændist að þjóðlegum fróðleik,“
svarar Valdimar spurður hvenær
hann fór að kynna sér ljóðlist. „Svo
fjaraði þetta út og ég fór meira
yfir á skáldskaparsviðið og þá
einkanlega ljóðlistina. Hún hentar
vel þessu flöktandi lífi, það er allt-
af hægt að hafa í skjóðu sinni ljóða-
bók og grípa í við hvaða tækifæri
sem er.“
Og tækifærin sem Valdimar
nefnir − þau eru ekki bara dauðar
stundir í amstri dagsins. Þegar
kólgubakkar hrannast upp finnur
hann frið í ljóðunum. „Þau eru
mikil huggun harmi gegn og færa
manni bæði geðró og gleði. Það er
sama hvaða raunir dynja á manni,
hægt er að sefa sig með fallegum
stefjum og hendingum úr ljóðum.
Þetta er mjög vanmetið geðlyf sem
hefur engar aukaverkanir,“ segir
hann.
Í fyrstu var Valdimar ákafur
hatursmaður nútímaljóða og leit á
þau sem sjúk fræði, að eigin sögn.
„Ég reigði nefið hátt á móti þessari
úrkynjun og vildi ekkert af henni
vita en las rímur og hefðbundinn
skáldskap. En svo um nítján ára
aldurinn sá ég að ég gat ekki dæmt
það sem ég þekkti ekki og fór að
viða að mér hinum og þessum höf-
undum, byrjaði líklega á fyrstu
bók Jóns Óskars og las svo atóm-
skáldin hvert af öðru; Hannes Pét-
ursson, Þorstein frá Hamri og Vil-
borgu svona svo ég nefni einhver.
Það var afskaplega ánægjulegt að
sjá á bak þessari heimsku því ver-
öldin stækkaði við þetta.“
Bækurnar hrannast upp
Valdimari nægir ekki að lesa ljóða-
bækur. Hann þarf að eiga þær. Og
með árunum hefur hann komið sér
upp góðu safni um tvö þúsund
ljóðabóka sem þekja veggina á
heimili hans við Rauðarárstíg. „Ég
vil geta gengið að þessu. Ljóð eru
ekki eins og skáldsögur sem maður
les einu sinni og svo kannski ekki
aftur fyrr en áratugum seinna.
Ljóðabækur eru lesnar í pörtum.
Maður tekur mola og mola en
aldrei brauðsneiðina í heilu lagi.“
Sjálfur hefur Valdimar dundað
sér við að yrkja og á síðasta ári
kom út bókin Enn sefur vatnið.
Hann hefur líka þýtt ljóð annarra,
einkum norrænna höfunda, og
Ljóð um dauðann eftir Inger Chris-
tensen kom út í þýðingu hans fyrir
tveimur árum.
Valdimar veit sitthvað um líf
skáldanna sem hann hefur dálæti á
og segir það bábilju að bestu ljóð-
skáldin hafi jafnan verið svöng og
drykkfelld. Sum hafi verið af
góðum ættum og ágætlega stæð.
„Sultarvísindin eru svolítið þreyt-
andi. Maður hefur sjálfur átt tíma-
bil sem voru mögur og ekki varð
ég var við að andagiftin væri
meiri.“ Já, Valdimar veit hvernig
er að vera blankur. Þeir dagar
komu sem hann hafði ekki ráð á að
kaupa sér mat. „Þegar fjárráðin
voru sem naumust var ég svo
heppinn að vera með lystarstol.
Mér var því sama hvort ég borðaði
eða ekki,“ segir hann og bætir við
að líðanin hafi nú ekki verið svo
sérlega slæm þó oft hafi hann
verið máttlítill og vegmóður. „Það
komu tímabil þar sem ég vann en
erfitt var með heimtur. En þá bank-
aði maður upp á hjá góðu fólki og
fékk mjólkurglas og brauðsneið.
Annars hugsaði ég alltaf lítið um
að næra mig, ég var nefnilega upp-
tekinn við að lesa bækur og rabba
við skáld og sérvitringa.“
Ekki öld of seinn
Orðfæri Valdimars er öðruvísi en
flestra annarra 36 ára gamalla
manna. Alveg eins og áhugamálin.
Á stundum virðist hann vera 19.
aldar maður í hugsun og tali. Til
dæmis á hann til að svara mönnum
í bundnu máli. „Ég umgekkst fólk
fætt um og fyrir aldamótin nítján
hundruð, hlustaði á það og mótaðist
af orðafari þess og hugsunarhætti.
Síðan fer ég lesa texta sem er klass-
ískur og fagurfræðilegur. Þetta
hefur mótað mig,“ segir Valdimar
og bætir við að öfugt við það sem
tíðkist í samfélaginu í dag reyni
hann að hugsa áður en hann talar.
„Hraðinn er svo mikill að fólk talar
áður en það hugsar. Svoleiðis skilur
lítið eftir sig.“
Valdimar segist ekkert hafa á
móti samfélaginu eins og það er en
hann sjái ekki ástæðu til að taka
þátt í hlaupunum og hraðanum.
Hann hafnar því hins vegar að hann
sé öld of seint á ferðinni. „Við sjáum
bara það góða sem þá var en höfum
gleymt vesöldinni, hungrinu og
umkomuleysinu. Ég hugsa að fyrir
einni öld hefði ég verið sálsjúkur
bóndasonur og drepist fyrir aldur
fram af vannæringu og vesöld.“
Ljóð eru geðlyf án aukaverkana
HEIMA Valdimar Tóm-
asson á um tvö þúsund
ljóðabækur og gluggar
í þær til að sefa sig.
Hann veit líka sitthvað
um skáldin og segir það
bábilju að þau bestu hafi
ort sín kvæði við sult og í
áfengisvímu.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Í vettling manns
eftir Baldur Óskarsson
Minnisbók
eftir Sigurð Pálsson
Vetrarmyndin
eftir Þorstein frá Hamri
Rómaveldi
eftir Will Durant
Fyrir kvölddyrum
eftir Hannes Pétursson
Fjöllin verða að duga
eftir Þórarin Eldjarn
Ljóðhús
eftir Þorstein Þorsteinssson
Biblían
Sögur Einars H. Kvaran
Minningar
Guðrúnar Borgfjörð
Tíu bækur sem Valdimar er að lesa
eða hefur nýlokið við
Þegar eitthvað bjátar á í lífi Valdimars Tómassonar sækir hann sér
geðró og gleði í ljóð. Í samtali við Björn Þór Sigbjörnsson lýsir hann ferða-
lagi sínu frá túninu heima til óvenju veglegs ljóðasafns við Rauðarárstíg.
Valdimar rifjar meðal annars upp þann kafla í lífi sínu þegar hann var
svo upptekinn við að lesa bækur og rabba við rithöfunda og sérvitringa
að hann gleymdi að borða.
Hraðinn er
svo mikill
að fólk talar
áður en það
hugsar. Svo-
leiðis skilur
lítið eftir sig