Fréttablaðið - 16.03.2008, Blaðsíða 76

MENNING 46
Að lifa með lyginni og láta hana
vagga sér inn í einhvern veruleika
sem verður lyginni sterkari er
meginþema þessa farsa sem leik-
hópurinn Vesturport býður um
þessar mundir upp á í Rýminu á
Akureyri. Á frumsýningunni á
fimmtudagskvöldið skemmtu
áhorfendur sér ákaflega vel.
Leikritið er glænýtt eftir ungan
íslenskan höfund, Björn Hlyn Har-
aldsson, en sagnaminnið eitt það
elsta sem leikskáld hafa tekið sér
fyrir hendur.
Hér skortir ekki safaríka kímni
né návígi við okkar á stundum inni-
haldslausa frístundalíf. Hjón á
fimmtugsaldri koma sér fyrir á
sínum bráðnauðsynlega palli sem
er fullgerður á undan sumarhúsinu
sem þau eru að gera upp. Þar hyggj-
ast þau slappa af yfir helgi líklega
að vori til, með blöðin, kaffið, tíma-
leysið og frekar innihaldslausan
félagsskap hvors annars. Allt í einu
birtist einkasonurinn sprellandi
glaður með spánnýja kærustu. Þá
fara minnismyndirnar að birtast og
með hjálp holdgerðar samvisku
mannsins kemur ýmislegt í ljós
sem á alþjóðlegum tungum er nefnt
hið mesta tabú sem um getur. Það
væri ekki rétt gagnvart verðandi
áhorfendum að rekja þau ósköp
frekar.
Hilmar Jónsson og Harpa Arnar-
dóttir fara með hlutverk hjónanna
og er samspil þeirra bæði í upphafi
og eins gegnum allt verkið trúverð-
ugt. Hilmar Jónsson nær ágætum
tökum á hinum aumkunarverða
föður sem helst af öllu hefði viljað
fela sig en aðstæður buðu ekki upp
á það.
Harpa Arnardóttir í hlutverki
móðurinnar þeyttist eins og býfluga
um sviðið og var á köflum að leys-
ast upp í eigin taugaveiklun og yfir-
gangi um leið og hún var konan með
áhugamálin í leit að sjálfri sér en
samt svo böggandi. Oft hefur Hörpu
tekist að rúlla upp heilum sal með
skondnum leik sínum og þannig var
það einnig hér, þar sem sumir stóðu
hreinlega á öndinni, einkum og sér í
lagi þá er óþægileg mál bar á góma
og hún pússaði og þreif af slíkri
áfergju að manni datt helst í hug
spæta sem væri að brjóta sér leið
inn í þykkan trjástofn.
Davíð Guðbrandsson sem fer
með hlutverk sonarins er sá sem
nýtir best sína eigin líkamlegu
burði á sviðinu öllu. Röddin fyllti út
í hvert horn og sömuleiðis sársauk-
inn og gleðin. Kærustuna leikur
María Heba Þorkelsdóttir, við-
kvæm og ljúf þó að hlutverkið sé
heldur pasturslítið.
Sveinn Ólafur Gunnarsson, sem
útskrifaðist úr Listaháskólanum
2006, fer með erfiðasta hlutverk
leiksins. Hann er samviska manns-
ins, hann er röddin sem talar, hann
er kannski látinn bróðir, hann er
alla vega sá sem aðeins faðirinn
heyrir og sér. Hvernig á slík sam-
viska holdgerð að birtast? Það er
vandasamt að ráða fram úr því en
engu að síður gekk þetta upp þó að
það hefði mátt leyfa karakternum
að fá einhver sterkari einkenni.
Sveinn er með einkar góða fram-
sögn.
Maríanna Clara Lúthersdóttir er
fáguð og flink leikkona. Hér kemur
hún fram á tveimur aldursskeiðum
og eru portrettin bæði skýr í henn-
ar höndum. Það er vandasamt að
leika upp fyrir sig í aldri, en tísku-
meðvituð kaupsýslukonan varð
einkar smart í meðförum Mar-
íönnu.
Leikhópurinn er sjálfur skrifaður
fyrir búningunum. Gervi mömm-
unnar í garðyrkjuskónum með vest-
in sín og kaupsýslukonusláin sögðu
allt sem segja þurfti um fataskáp
þessara kvenna.
Börkur Jónsson og Björn Berg-
steinn Guðmundsson vinna saman
leikmyndina og lýsinguna og var
heildin mjög markviss, lá við að
maður sæi raðgreiðslunótur Býkó
svífa í loftinu. Asnalegir litlir
ljósastaurar og skjólveggir með
kínversku yfirbragði sem orðnir
eru að nýrri nauðsyn við hvert
sumarhús undirstrikuðu fáránleik-
ann þar sem þessir þrír heimar
mættust, það er hjólhýsið sem þau
sváfu í á pallinum og gamla báru-
járnshúsið í bakgrunninn. Leik-
stjórinn, sem jafnframt er höfund-
ur verksins, virðist hafa lagt mesta
áherslu á hið talaða orð þannig að
ef finna á einhverja auma bletti á
sýningunni er það helst að rýmis-
nýting og hreyfingar voru heldur
stirðbusalegar, sem kemur þó ekki
að sök þar sem textinn og sprell-
fjörugur alvarleiki hans komst
mjög vel til skila.
Nú er komið að kveðjustund.
Magnús Geir Þórðarson, sem hefur
verið einkar farsæll leikhússtjóri
norðanlands, er að kveðja merka
menningarstofnun í blóma. Það
hefur verið athyglisvert að fylgj-
ast með hnitmiðuðu og góðu verk-
efnavali hans. Lokastykkið í hans
stjórnartíð var skemmtilegt. Von-
andi tekst Maríu Sigurðardóttur,
sem nú tekur við stjórn Leikfélags
Akureyrar, að nýta sér það táp og
fjör sem einkennt hefur starfsem-
ina á undanförnum árum.
Elísabet Brekkan
Ekki benda á mig! Tvöföld gusa
Saga úr lífi íslenskra fjölskyldu sem hittist á sumarhúsapalli, sefur í hjólhýsi og er að
endurbyggja sumarhúsið. MYND/LEIKFÉLAG AKUREYRAR/GRÍMUR BJARNASON
DUBBELDUSCH
Höfundur og leikstjóri: Björn Hlynur Haraldsson
Leikmynd: Börkur Jónsson
Búningar: Leikhópurinn
Tónlist og hljóð: Frank Hall
Ljósahönnun: Björn Bergsteinn Guðmundsson
Leikfélag Akureyrar í Rýminu
Háskólaútgáfan gefur út fjölbreytt frumsamin og þýdd ritverk er varða rannsóknir og kennslu við Háskóla Íslands og
stofnanir hans. Háskólaútgáfan gefur að jafnaði út um 60 rit á ári hverju
ı Háskólabíó við Hagatorg ı 107 Reykjavík ı Sími 525 4003 ı Fax 525 5255 ı hu@hi.is ı www.haskolautgafan.hi.is ı
www.haskolautgafan.is
Inngangur að miðöldum
Handbók í íslenskir miðaldasögu
Gunnar Karlsson
Inngangsbindi að fræðilegu yfi rlitsriti um íslenska
mið alda sögu.Hér er vísað á leiðir til að fi nna rit um
viðfangsefnið, skrifað yfi rlit um miðaldahugtakið, ásamt
fl eiri hugtökum um tímabil í Íslandssögu miðalda, farið
er yfi r rannsóknarsögu og birt stutt yfi rlit yfi r evrópska
miðaldasögu. Lengsti hluti bókarinnar er svo yfi rlit um
heimildir íslenskrar miðaldasögu - fornleifar, sögur, lög,
skjöl og annála. Loks er gerð grein fyrir mælieiningum og
tímatali miðaldafólks. 386 bls.
Kr. 5.200,-
Fjölmenning á Íslandi
Hanna Ragnarsdóttir, Elsa Sigríður Jónsdóttir, Magnús
Þorkell Bernharðsson
Bókin fjallar á gagnrýninn hátt um ýmsa þætti fjölmenningarsam-
félagsins. Kafl arnir eru tengdir nýlegum rannsóknum í viðkomandi
fræðum, bæði á Íslandi og í öðrum löndum. Meðal efnis eru
þróun fjölmenningarlegs samfélags og skólasamfélags, straumar
og stefnur í fjölmenningarfræðum, tvítyngi og móðurmál, íslenska
sem annað mál, staðalmyndir og fordómar, sjálfsmynd, menning
og trúarbrögð, menningarlæsi og íslenskar rannsóknir, m.a. á
stöðu og reynslu barna og fullorðinna í fjölmenningarsamfélagi.
Enn fremur eru í bókinni svonefndir gluggar um líf innfl ytjenda á Íslandi, svo og valin
ljóð er tengjast viðfangsefninu. 360 bls.
kr. 3.900,-
Heilagra karla sögur
Sverrir Tómasson, Bragi Halldórsson og Einar
Sigurbjörnsson sáu um útgáfuna
Heilagra karla sögur eru sögur 12 dýrlinga frá mið-
öldum, fl estar þýddar eða endursagðar úr latínu eða
lágþýsku, en kirkjulegar bókmenntir af þessu tagi eru
einn gildasti þáttur íslenskra fornbókmennta.
Bókin hefur að geyma lífssögur heilags Nikuláss,
Marteins, Rochusar og Ágústinusar kirkjuföður og
píslarsögur Ólafs helga, Vitusar og Stefáns frumvottar
og auk sögur af einsetumönnunum Páli og Maurusi.
Í bókarlok er svo sagan af frægasta syndara miðalda, Gregoríusi á
klettinum. Þetta er í fyrsta sinn sem helgisögur af þessu tagi eru gefnar út á
Íslandi. 364 bls.
kr. 4.900
Almanak HÍ 2008
Dr. Þorsteinn Sæmundsson
stjörnufræðingur reiknaði og bjó
til prentunar.
Auk dagatals eru margvíslegar upplýs-
ingar, svo sem um sjávarföll og gang
himintungla, yfi rlit um hnetti himingeims-
ins, mælieiningar, veðurfar, stærð og
mannfjölda allra sjálfstæðra ríkja og
tímann í höfuðborgum þeirra. 96 bls.
Kr. 1.285,-
Afburðaárangur
Agnes Hólm Gunnarsdóttir og
Helgi Þór Ingason
Um stjórnunaraðferðir sem grund-
vallast á gæðastjórnun og rann-
sóknir á fyrirtækjum sem náð hafa
afburðaárangri. Hvaða aðgerðir
og aðferðir eru líklegar til að
stuðla að afburðaárangri í rekstri
fyrirtækis eða stofnuna. Í þessari
bók er leitast við að skapa yfi rsýn
yfi r nokkrar vel þekktar rannsóknir á
þessu sviði, sem og nokkrar vinsælar stjórnunaraðferðir. 139 bls.
Kr. 3.990,-
Hegravarpið
Lise Tremblay
Smásagnasafn sem vakið hefur
mikla athygli í heimalandi höf-
undar Kanada fyrir einfaldan
og beinskeyttan stíl. Sögurnar
lýsa lífi íbúa í smábæ í
Québec-fylki, sem byggja
afkomu sína á veiðimönnum,
fuglafræðingum og borgar-
börnum í leit að ró. Fyrir þetta
verk hlaut höfundurinn ein
merkustu bókmenntaverðlaun sem veitt eru í Kanada.
Kr. 2.800,-
Ljóðmæli
Einars Sigurðssonar í
Eydölum
Einar Sigurðsson var höfuðskáld
þjóðarinnar í árdaga lúthersks siðar
hér á landi.Bókin skiptast í þrjá
hluta. Inngangur fjallar um sálma-
kveðskap í lútherskum sið og ævi
Einars í Eydölum. Þá tekur við
kveðskapur Einars, alls 45 sálmar
og kvæði. Í síðasta hluta, Skýringum og athugasemdum, er gerð
rækileg grein fyrir einstökum sálmum og kvæðum og varðveislu
þeirra. Bókinni fylgja heimildaskrá, handritaskrá og nafnaskrá.
Kr. 5.600,-
Villa á öræfum / Allein durch die Einöde
eftir Pálma Hannesson
Tvímála útgáfa á sívinsælum hrakningasögum Pálma
Hannessonar, f.v. rektors MR og alþingismanns. Þær
leika meira að segja hlutverk í glæpasögum Arnaldar
Indriðasonar þar sem söguhetjan Erlendur er sífellt að
lesa þær og má kannski halda því fram að þær gegni
því hlutverki þar að undirstrika íslensk sérkenni þessa
rannsóknalögreglumanns.
Bókin er á tveimur tungumálum, íslensku og þýsku, og er
mikill fengur að þessu verki fyrir áhugamenn um hálendið
og þessar hrakningasögur sem hafa verið ófáanlegar
árum saman.
Kr. 3.300,-
Söngvarnir frá Písa
Ezra Pound
Söngvarnir frá Písa teljast til stórvirkja í ljóðabókmenntum
Vesturlanda og eru að margra mati hápunkturinn í hinu mikla
æviverki Ezra Pound sem hann nefnir Cantos. Ljóðafl okkurinn
er ortur í fangabúðum Bandaríkjahers norðan við Písa á
Ítalíu 1945, en þar sat Pound um nokkurra mánaða skeið,
ákærður fyrir landráð og með dauðadóm vokandi yfi r sér.
Hann gerir upp líf sitt og les brot úr því saman við rústir
Evrópu sem og við leiftur úr liðinni sögu og þá goðsagna-
kjarna sem hann taldi óforgengilega.
Kr. 3.400,-
Leitin lifandi
Líf og störf sextán kvenna
Sextán konur, sem allar hafa lokið doktors-
námi við erlenda háskóla, eiga kafl a í
bókinni. Þær starfa við ýmsa háskóla
landsinss og hafa allar, um lengri eða
skemmri tíma, stundað eigin rannsóknir
og miðlað þeim ríkulega í ræðu, kennslu
og riti. Í bókinni greina konurnar frá eigin
fræða- og rannsóknarsviði, hvernig áhugi
þeirra á því vaknaði og hvernig þeirra
eigin lífssaga og persónuleg reynsla hafði áhrif á starfsval þeirra. Þær
fjalla einnig um hugmyndafræðilega þróun innan síns fræðasviðs og
hvernig hún hefur endurspeglast í lífi þeirra, störfum og rannsóknum.
Kr. 3.500,-