Fréttablaðið - 03.05.2008, Blaðsíða 18

18 3. maí 2008 LAUGARDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
UMRÆÐAN
Jón Gunnarsson skrifar um lög-
gæslu
Umræðan um varalið lögreglu er, hjá mörgum sem um málið tjá sig, á
hreinum villigötum. Á viðbrögðum sumra
alþingismanna sýnist manni helst að þeir
viljandi kjósi að afvegaleiða umræðu um
góða hugmynd. Við heyrum upphrópanir
um hervæðingu, vopnaburð og skrið-
dreka í þessu sambandi. Reynt hefur
verið að gera dómsmálaráðherra tortryggilegan á
sama tíma og þeir sem til þekkja hjá viðbragðsaðil-
um eru sammála þessari leið ráðherrans. Villandi
umræða af þessu tagi er mikið ábyrgðarmál. Hér er
á ferðinni mikilvægt samfélagslegt öryggismál sem
ætti að ræða af alvöru.
Stofnun varaliðs lögreglu er nauðsynleg og
hagkvæm leið til að styrkja löggæslu í landinu. Á
undanförnum árum höfum við oft búið við það að
sjálfboðaliðar björgunarsveita hafa þurft að ganga í
gæslustörf sem ættu að vera á hendi lögreglunnar.
Björgunarsveitir landsins eru varalið lögreglu og
landhelgisgæslu þegar kemur að leit og björgun. Til
þess verkefnis hafa sveitirnar útbúið sig og þjálfað.
Hagkvæmni þessa fyrirkomulags þarf ekki að
vefjast fyrir neinum. Engum sem til
þekkir í þessum málaflokki dettur í hug
að blanda þessu hlutverki saman við
umræðu um varalið lögreglu.
Varalið lögreglu þarf þjálfun í þeim
almennu lögreglustörfum sem lögreglan
sinnir auk einkennisfatnaðar sem hæfir
störfum þeirra. Það þarf að vera í stakk
búið til að sinna grunnþjónustunni þegar
fastaliðið er upptekið í sérhæfðari
störfum. Það þarf lagaramma um
starfsemi þess sem tekur á réttindum og
skyldum þeirra sem kjósa að ganga til
liðs við lögregluna á þessum vettvangi. Líklegt er að
einhverjir af þeim sem í dag starfa í björgunarsveit-
um gangi í varalið lögreglu og af því væri augljós
fengur vegna almennrar þjálfunar þess fólks. En sú
ákvörðun verður tekin af einstaklingum en ekki
björgunarsamtökunum.
Aðrir viðbragðsaðilar mættu taka sér samstarf
lögreglu, landhelgisgæslu og björgunarsveita sér til
fyrirmyndar. Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins hefur
t.d. ekkert til þess þjálfað varalið til að aðstoða við
slökkvistörf þegar mikið liggur við. Þess hefur verið
þörf og slík ráðstöfun gæti eflt liðið og aukið mjög á
hagkvæmni við rekstur þess.
Höfundur er alþingismaður.
Varalið lögreglu
JÓN GUNNARSSON
Framarar fögnuðu 100 ára afmæli sínu hinn 1. maí.
Kökur og kaffi í Safamýri og
Kjartanar tveir úr ráðhúsi mættir
með afmælisgjöf upp á 2,5
milljarða. Félagið flytur senn í
Úlfarsárdal.
Bakvið ræðupúltið hékk
félagsfáninn á slá, ævaforn og
nett upplitaður silkigripur sem
kallaði fram minningar. Ég sá
hann síðast sjö ára gamall í litla
skúrnum sem stóð við hornið á
gamla malarvellinum í Skipholti,
hvar Pítan stendur nú. Klettarnir
undir Sjómannaskólanum gáfu
honum fallega umgjörð. Ef gerði
skúr á miðri æfingu hlupum við
undir hamravegginn og hímdum
þar í vari, sautján litlir dvergar á
bláum peysum með reimuð
hálsmál, sem dreymdi um að
verða Elmar Geirsson eða Jói
Atla. Eftir æfingu var kvik-
myndasýning í skúrnum: Svarta
perlan skoraði undramörk á hvítu
tjaldi. Pele var okkar Laxness.
Nokkrum árum síðar vorum við
orðnir bestir. Fimmti flokkur A
var kominn í úrslitakeppni á
Íslandsmótinu. Með Gumma Bald,
besta markvörð í heimi, Rabba
Rafns á miðjunni og Atla Hilmars
í senternum. Sjálfur var ég lítill
eftir aldri, dreymdi um að verða
hægri innherji en var settur í
fúllbakkinn. Í þá daga máttu
bakverðir aldrei fara fram yfir
miðju, áttu bara að passa
kantmanninn í hinu liðinu.
Undanúrslitaleikurinn gegn
Hugin frá Seyðisfirði var
minnisstæður, einkum vegna
búninga þeirra Austfirðinga.
Svartar stuttbuxur voru greini-
lega ekki seldar í Kaupfélagi
Héraðsbúa og sveinarnir voru
flestir í svörtum terlínbuxum
sem klippt hafði verið neðan af.
Sumar voru jafnvel með belti og
kantmaðurinn sem í minn hlut
kom bar hníf í vasa. Hann beitti
honum þó ekki í leiknum, en tók
fram og sýndi mér þar sem við
eyddum tveimur hálfleikum
saman við miðlínu vallarins.
Leikurinn var einstefna okkar
manna og boltinn barst aldrei til
okkar. Við höfðum því fátt annað
að gera en spjalla.
„Hvernig er veðrið búið að vera
fyrir austan í sumar?“
„Það hefur verið svarta helvítis
þoka.“
„Og getið þið alveg æft í þoku?“
„Já já. Æfum bara stuttar
sendingar.“
Þeir spiluðu svokallaðan
„þokubolta“. Stutt þríhyrninga-
spil sem aldrei komst útúr eigin
vítateig. Við spiluðum hinsvegar
„hitabolta“. Þjálfarinn okkar, hinn
magnaði Sveinn Kristjánsson, var
harður liðsstjóri og stóð jafnan á
miðjum velli, eins og dómari, og
hrópaði á okkur skipanir hægri
vinstri. Eftirlætis setning hans
var: „ER BOLTINN HEITUR?!“
Enn í dag velti ég fyrir mér
merkingu hennar. Var þjálfarinn
að skamma okkur fyrir að halda
boltanum of lengi, þar sem
yfirleitt var fremur kalt á
æfingum, og því gott að orna sér
við knöttinn? Eða var hann að
skamma okkur fyrir að þora ekki
að snerta boltann, líkt og við
héldum að við gætum brennt
okkur á honum?
En Svenni var góður þjálfari.
Og kom okkur alla leið í úrslita-
leikinn gegn KR á Melavellinum.
Leikirnir urðu reyndar þrír. Tveir
fyrstu enduðu 0-0. Sá þriðji var
leikinn í ísköldu norðanroki.
Svenni dró þá leynivopn úr tösku;
flösku fulla af „lærhitandi“ vökva
nefndum „slóans“. (Alltaf í
hitaboltanum.) Við fíluðum okkur
eins og atvinnumenn þegar við
hlupum inn á völlinn með lærin
glansandi af þessum piparmyntul-
íkkjör. Hann dugði þó ekki til.
Vindurinn skoraði 4 mörk fyrir
KR í fyrri hálfleik en í þeim
síðari hafði lægt örlítið og því
urðu rokmörkin okkar aðeins 3.
Fyrsta áfall bernskunnar var
staðreynd. Og ævilangt hatur á
KR hófst.
Þannig ljóma nokkur minninga-
brot úr sögu knattspyrnufélags.
Hver kynslóð á sín mörk og
misnotuð færi. Og svo heldur
sagan áfram.
Í verkalýðsblíðu maídagsins
rölti ég með börnin á milli íþrótta-
húss og Sprengjuhallar, og
heilsaði gömlum fótboltafélögum
sem lífið hafði breytt í banka-
menn. Tveggja ára dóttir mín
fann sér bláan bolta og lék honum
fram völl sem eitt sinn var malar
en er nú þakinn gervigrasi. Þegar
hún nálgaðist markið Miklubraut-
armegin lét hún vaða. Hún hitti í
markið en hróp hennar — „Ve
vann!“ (Ég vann!) — hitti mig í
hjartastað.
Ég mundi allt í einu að sjálfur
hafði ég skorað í þetta sama mark
með þriðja flokki B. Þá var ég
orðinn senter; stalst inn í
sendingu varnarmanns til
markmanns og hamraði knöttinn í
netið. Og hamraði hann svo aftur
í netið. Vegna þess að þetta var
gegn KR. Ég heyri enn bílana
flauta.
Allir eiga sitt félag og lítinn
kafla í sögu þess. Þess vegna eru
öll félög landsins frábær á sinn
hátt. Nema auðvitað KR.
Aftur til FRAMtíðar
HALLGRÍMUR HELGASON
Í DAG | Fótboltasaga
Heima og heiman
Borgarfulltrúarnir Gísli Marteinn
Baldursson, Hanna Birna Kristj-
ánsdóttir og Dagur B. Eggertsson
eru á heimleið eftir að hafa setið
hið árlega skipulagsþing á vegum
American Planning Association,
sem að þessu sinni var haldið í Las
Vegas, fyrr í vikunni. Gísli Marteinn
segir ferðina hafa verið afar gagnlega
og snúa borgarfulltrúarnir heim
drekkhlaðnir af hugmyndum.
Á sama tíma og bandaríska
skipulagsþingið fór fram hélt
Arkitektafélag Íslands málþing
í Norræna húsinu um bygging-
arlist og borgarskipulag. Gísli,
Hanna og Dagur forfölluð-
ust af skiljanlegum
ástæðum en athygli
vakti hins vegar að enginn hinna
borgarfulltrúanna mætti í Norræna
húsið á miðvikudag.
Formaðurinn víðs fjarri
Samtök hernaðarandstæðinga (áður
herstöðvaandstæðinga) fylktu venju
samkvæmt liði í kröfugöngu 1. maí. Í
gönguna vantaði þó sjálfan formann-
inn, ofurróttæklinginn og friðar sinn-
ann Stefán Pálsson, sem hafði
öðrum hnöppum að hneppa
því knattspyrnufélagið Fram
átti hundrað ára afmæli
sama dag. Stefán, sem
er einlægur áhangandi
Fram, lét sig vitaskuld
ekki vanta í
veisluhöld-
in og fékk
sér köku meðan verkalýðurinn gekk
niður Laugaveg og bað um brauð.
Í bál og brand
Siv Friðleifsdóttir, þingmaður Fram-
sóknarflokksins, hefur látið Guðlaug
Þór Þórðarson heyra það fyrir að
hleypa öllu í bál og brand á Land-
spítalanum og hefur bent á deilu
hjúkrunarfræðinga í því sambandi.
Í gær tókust aftur á móti samningar
milli hjartalækna og samn-
inganefndar heilbrigðisráðu-
neytisins. Þetta eru langþráð
tímamót fyrir hjartasjúklinga
því hjartalæknar hafa verið
samningslausir í tvö ár – það
er frá því að Siv Friðleifsdóttir
var heilbrigðisráðherra.
bergsteinn@frettabladid.isÞ
að er örugglega rétt hjá Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur,
utanríkisráðherra og formanni Samfylkingarinnar, að
minnkandi fylgi við ríkisstjórnina tengist erfiðri stöðu
í efnahagsmálum þjóðarinnar. Auðvitað er þyngra að
sækja fram í mótvindi en þegar byrinn er í bakið.
Öllu ótraustara er hins vegar það stöðumat Ingibjargar að ástand
efnahagsins komi frekar niður á Samfylkingunni en samstarfs-
flokknum. Þvert á móti ætti óstöðugleikinn miklu frekar að reynast
Sjálfstæðisflokknum þungur í skauti. Í þeim flokki eru þó þeir ráð-
herrar sem helst geta sýnt frumkvæði og kraft í stöðunni, forsæt-
isráðherra og fjármálaráðherra. Að auki er fyrrverandi formaður
flokksins frekur til fjörsins í Seðlabankanum, sem nýleg skoðana-
könnun Fréttablaðsins sýnir að meirihluti þjóðarinnar hefur á tak-
markað traust.
Framganga þessara helstu forystumanna Sjálfstæðisflokksins
virðist samt ekki hafa teljandi áhrif á fylgi flokksins, eins og það
birtist í nýjustu könnun Capacent. Og að sama skapi virðist Sam-
fylkingin lítið njóta einingar innan sinna raða og staðfestrar stefnu
í Evrópumálum. Möguleg aðild að Evrópusambandinu og upptaka
evru hefur þó verið á hvers manns vörum undanfarna mánuði.
Hafa kannanir sýnt að meirihluti þjóðarinnar deilir þeim áhuga
með Samfylkingunni að rannsaka – að minnsta kosti – hvort ekki
sé að finna meiri stöðugleika og yfirvegun um borð í Evrópusam-
bandinu en ein á báti íslensku flotkrónunnar, minnsta sjálfstæða
gjaldmiðils heims.
En hvað er þá í gangi með Samfylkinguna? Hvað varð til þess að
flokkurinn missti, samkvæmt könnunum Capacent, fimmtung fylg-
is síns á tveimur mánuðum? Ef maður vill vera mjög huggulegur er
hægt að benda á að í mars toppaði Samfylkingin í könnunum. Naut
hún þá góðs á landsvísu af vitleysunni við valdaskiptin í Ráðhúsinu
í Reykjavík. Foringi hennar í höfuðborginni, Dagur B. Eggertsson,
var einhvern veginn sá eini af forystumönnum stjórnmálaflokk-
anna sem slapp beinn í baki frá þeim hildarleik. Hann óx í augum
stórs hluta þjóðarinnar og flokkur hans skoraði vel í kjölfarið.
Það getur hins vegar aldrei orðið annað en skammvinn sæla
þegar fylgi flokka þenst út vegna axarskafta annarra, en ekki eigin
góðra verka. Í því samhengi má til dæmis vinda klukkuna aftur
um fjögur ár og rifja upp þegar Samfylkingin reif sig um tíma yfir
fjörutíu prósenta fylgi í könnunum út á afspyrnuvitlaust frumvarp
Sjálfstæðisflokks um fjölmiðla.
Þegar öllu er á botninn hvolft er langlíklegasta skýringin á fall-
andi fylgi Samfylkingar nú ákveðin vonbrigði með frammistöðu
flokksins í ríkisstjórnarsamstarfinu. Sumir ráðherrar Samfylk-
ingarinnar voru óþægilega fljótir að koma sér makindalega fyrir
í stólum sínum og taka upp vinnubrögð sem höfðu hvorki yfir sér
sérstakan umbóta- né frjálslyndan brag, en undir þessum kjörorð-
um boðaði formaður flokksins að yrði starfað.
Það er rétt hjá Ingibjörgu Sólrúnu þegar hún segir að væntingar
hafi verið gerðar til flokks hennar. Það tengdist þó ekki efnahags-
málunum sérstaklega. Samfylkingin var spræk í stjórnarandstöð-
unni, enda oftast auðveldara að finna að en framkvæma. Nú er
hennar tími kominn og þá reynir á hvort getan til að koma hlutum
í verk sé fyrir hendi.
Fimmtungur stuðningsins er horfinn.
Fallandi fylgi
Samfylkingar
JÓN KALDAL SKRIFAR
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björgvin Guðmundsson og Björn Ingi Hrafnsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871