Fréttablaðið - 29.05.2008, Page 2

2 29. maí 2008 FIMMTUDAGUR
100
80
60
40
20
0
X
10
00
k
r.
´98 ´99 ´00 ´01 ´02 ´03 ´04 ´05 ´06 ´07 ´08
50
40
30
20
10
0
Prósent
Tekjur Olíukostnaður Hlutfall olíukostnaðar
TEKJUR OG OLÍUKOSTNAÐUR ÚTGERÐAR 1998-2008
SJÁVARÚTVEGUR „Þróun olíuverðs að
undanförnu er grafalvarlegt mál.
Þegar olíukostnaður útgerðarinnar
er kominn yfir tuttugu prósent en
ætti að liggja í um átta prósentum
þá hefur það gríðarleg áhrif á
afkomu útgerðarinnar,“ segir Frið-
rik J. Arngrímsson, framkvæmda-
stjóri Landssambands íslenskra
útgerðarmanna. Frekari hækkanir
heimsmarkaðsverðs á olíu gætu
knésett íslensk útgerðarfyrirtæki.
Allt stefnir í að
íslensk útgerðar-
fyrirtæki muni
greiða tæplega 19
milljarða fyrir olíu
á þessu ári. Hlut-
fall olíu í kostnaði
útgerðarinnar er
komið yfir 20 pró-
sent en eðlilegt
telst að sá kostn-
aður sé í kringum
átta prósent.
Kostnaður við kol-
munna- og úthafskarfa er orðinn
rúm þrjátíu prósent af tekjum og
það gæti farið svo að íslensk fyrir-
tæki hætti að sækja í þessar teg-
undir, eins og kom fram í máli
útgerðarmanna sem Fréttablaðið
ræddi við.
„Þetta er einfalt reikningsdæmi.
Þetta fer algjörlega með afkomu
margra útgerða,“ segir Friðrik en
hann tekur ekki undir orð Jans
Ivars Marak hjá samtökum norskra
útgerðarmanna um að ríkið eigi að
létta útgerðarmönnum róðurinn.
„Það verður hins vegar æ furðu-
legra að sérstakur skattur sé lagð-
ur á útgerðina í formi veiðigjalds.“
Svartsýnustu spár um þróun
olíuverðs gera ráð fyrir að tonn af
hráolíu muni kosta 150 dollara
fyrir lok ársins og nái 200 dollara-
markinu á næsta ári. Sveinn Hjört-
ur Hjartarson, hagfræðingur LÍÚ,
segir málið einfalt: þróist verð á
olíu með þessum hætti sé það langt
út fyrir þolmörk útgerðarinnar.
Verð við lok markaða í gær var um
130 dollarar fyrir tonnið.
Eggert B. Guðmundsson, for-
stjóri HB Granda, segir olíuverðs-
hækkanirnar hafa haft skelfilegar
afleiðingar fyrir afkomu fyrirtæk-
isins. „Það sem gerist er að það
verður ekki arðbært að veiða til-
teknar tegundir. Kolmunni er dæmi
um það þar sem vertíðinni er í raun
lokið og hluti kvótans fellur ein-
faldlega niður. Þetta mun eiga við
um aðrar tegundir ef olíuverð
hækkar enn þar sem það er tak-
markað hvað hægt er að hafa sig í
frammi við að ná í tilteknar teg-
undir.“
Eggert segir að útgerðirnar muni
enn frekar en áður einbeita sér að
því að minnka olíueyðslu skipanna.
„Það er alltaf verið að skoða veið-
arfæri sem útheimta minni olíu-
eyðslu. Til dæmis hefur þetta áhrif
á hvort menn nota stór troll eða nót
við uppsjávarveiðar.“
svavar@frettabladid.is
Verðhækkanir á olíu
að sliga útgerðirnar
Hlutfall olíukostnaðar af tekjum útgerðarinnar er yfir tuttugu prósentum. Gangi
spár eftir um frekari hækkanir fer olíukostnaður langt yfir þolmörk útgerðarinn-
ar, að mati hagfræðings LÍÚ. Veiði á einstökum tegundum gæti lagst af.
FRIÐRIK J.
ARNGRÍMSSON
Hrafn, flýgur hrafninn ekki til
Liverpool?
„Í svona veikindum get ég sagt það
eitt að Krummi svaf í Klettagjá.“
Hrafn Gunnlaugsson kvikmyndaleikstjóri
neyddist til að afboða sig í afmælisferð
FTT til Liverpool vegna veikinda.
UTANRÍKISMÁL Condoleezza Rice,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
kemur í fyrramálið í vinnuheim-
sókn hingað til lands. Hún mun
eiga viðræður við starfssystur
sína, Ingibjörgu Sólrúnu Gísla-
dóttur, fyrir hádegið og snæða
síðan hádegisverð í boði Geirs H.
Haarde forsætisráðherra í
Ráðherrabústaðnum við Tjarnar-
götu. Að því loknu hverfur hún
aftur af landi brott.
Rice hefur verið utanríkisráð-
herra í ríkisstjórn George W.
Bush Bandaríkjaforseta síðan
árið 2005. - aa
Utanríkisráðherrafundur:
Condoleezza
Rice í Reykjavík
STARFSSYSTUR Ráðherrarnir heilsast á
síðasta fundi sínum í Washington 11.
apríl síðastliðinn. NORDICPHOTOS/AFP
EFNAHAGSMÁL „Við búumst við
frekari aukningu vanskila, að
minnsta kosti virðist þróunin vera
í þá áttina,“ segir Ragnar
Hafliðason hjá Fjármálaeftirlit-
inu. Vanskil við banka og spari-
sjóði jukust á fyrsta ársfjórðungi,
eftir að dregið hafði úr vanskilum
frá árinu 2002. Þórólfur Matthías-
son, prófessor við Háskóla
Íslands, segir að búast hefði mátt
við auknum vanskilum. „Þá er
einnig við því að búast að vanskil
aukist þegar vaxtakjör verða
lántakendum erfiðari.“ Þá dragi
úr kaupmætti og vanskil kynnu
enn að aukast, verði mikil lækkun
á verði fasteigna. - ikh / sjá síðu 24
Afborganir lána þyngjast:
Búist við aukn-
ingu vanskila
FÓLK Þriðja hvert hjónaband sem
stofnað er til hér á landi endar
með skilnaði. Þetta kemur fram í
tölum Hagstofu Íslands um tíðni
giftinga og skilnaða sem birtar
voru í gær.
Uppsafnað skilnaðarhlutfall
var 33 prósent í fyrra, en mældist
35 prósent árið 2006. Hlutfallið er
lægra á Íslandi en á hinum
Norðurlöndunum. Hæst er það í
Svíþjóð þar sem 55 prósent
hjónabanda enda með skilnaði.
Í fyrra gengu 1.708 pör í
hjónaband hér á landi, auk þess
sem nítján samkynhneigð pör
staðfestu samvist. Skilnaðir voru
515 talsins. - bj
Tíðni giftinga og skilnaða:
Þriðju hver
hjón skilja
KJARAMÁL Það tók æðsta stjórnanda Kaupþings aðeins
66 daga að vinna sér inn fyrir ævilaunum verka-
manns árið 2006, samkvæmt upplýsingum ASÍ. Árs-
laun stjórnanda Kaupþings voru á við árslaun 250
verkamanna árið 2006.
ASÍ fjallar um ofurlaun í vorskýrslu hagdeildar
samtakanna. Þar kemur fram að stjórnendur bank-
anna skeri sig nokkuð frá stjórnendum annarra fyrir-
tækja.
Stjórnendur stærstu fyrirtækja landsins fá marg-
föld árslaun verkamanna í laun, að meðtöldum kaup-
réttarsamningum og öðrum viðlíka fríðindum. Sé til
dæmis miðað við 45 ára starfsævi fékk æðsti stjórn-
andi Kaupþings milli fimm og sex ævilaun verka-
manns í laun árið 2006.
Launin hjá Kaupþingi voru heldur lægri í fyrra, á
við 202 árslaun verkamanns, eða milli fjögur og fimm
árslaun.
Hjá Glitni fékk forstjóri bankans árslaun 151
verkamanns á síðasta ári, og árslaun 63 verkamanna
árið á undan. Forstjóraskipti voru á síðasta ári, og
fékk nýr forstjóri laun á við 99 árslaun verkamanna,
eða ríflega tvenn ævilaun.
„Þau fyrirtæki sem hér eru skoðuð eru í öllum til-
vikum almenningshlutafélög og því má [...] velta því
fyrir sér hvort það sé forsvaranlegt gagnvart hlut-
höfum að greiða launakostnað á borð við þann sem
hér hefur verið sýndur,“ segir í skýrslu ASÍ. - bj
ASÍ birtir samanburð á ofurlaunum stjórnenda og árslaunum verkamanna:
Ævistarfið unnið á 66 dögum
LAUN ÆÐSTU STJÓRNENDA NOKKURRA
FYRIRTÆKJA
Reiknað í fjölda árslauna verkamanna
Fyrirtæki 2006 2007
Glitnir 63 151/99*
Landsbankinn 44 43
Kaupþing banki 250 202
Bakkavör 38 35
Exista 28 53
FL-Group 15 37
Eimskipafélag Íslands 7 15
Marel 14 24
Straumur Burðarás 25/18* 99
Heimild: ASÍ.
*Skástrik skilur á milli forstjóra í fyrirtækjum sem skiptu um stjórnanda á árinu.
ALÞINGI Formenn stjórnmálaflokk-
anna munu í sumar reyna að finna
viðunandi lausn á eftirlaunamál-
inu. Geir H. Haarde forsætisráð-
herra greindi frá því á Alþingi í
gær.
Sagði hann formenn stjórnar-
flokkanna hafa rætt málið ítarlega
upp á síðkastið og að formenn
stjórnarandstöðuflokkanna hafi
tekið vel í málaleitan um samstarf.
Er stefnt að því að leggja fram
þingmál á haustþingi.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
utanríkisráðherra segir mikilvægt
að samstaða náist um að leiðrétta
mistök sem gerð hafi verið við
setningu frumvarpsins árið 2003.
Hún segir líklegt að afnema
þurfi réttindi sem einhverjir hafi
þegar áunnið sér, en ræða þurfi
allar hliðar málsins í sumar.
Um leið og Guðni Ágústsson,
formaður Framsóknarflokksins,
lýsti sig samþykkan þessari til-
högun velti hann fyrir sér hvort
heilladrýgst væri fyrir þingheim
að kjararáð fjallaði um eftirlaun
þingmanna í stað þeirra sjálfra.
Ögmundur Jónasson, þing-
flokksformaður VG, sagði tilhög-
un formanna stjórnarflokkanna
ömurlega tilraun til kattaþvottar.
Fyrir þinginu lægi frumvarp Val-
gerðar Bjarnadóttur sem rétt væri
að greiða atkvæði um. Óttaðist
hann að í sumar yrði reynt að
halda í einhver þau sérréttindi
sem núgildandi eftirlaunalög
tryggi þingmönnum og ráðherr-
um. - bþs / bj
Flokksformenn reyni í sameiningu að finna viðunandi lausn á eftirlaunakjörum:
Eftirlaunamálið rætt í sumar
RÁÐHERRAR Formenn stjórnmálaflokk-
anna munu að líkindum reyna að finna
lausn á eftirlaunamálinu í sumar.
DÓMSMÁL Verjendur tveggja af
fjórum piltum, sem játað hafa á
sig aðild að vopnuðu ráni í
Sunnubúð við Mávahlíð, krefjast
sýknudóms yfir skjólstæðingum
sínum. Hinir tveir krefjast lægstu
mögulegu refsingar.
Við aðalmeðferð málsins í
Héraðsdómi Reykjavíkur í gær
sögðu piltarnir allir að ránið hafi
verið skyndihugdetta. Hvatirnar
að baki ráninu hafi verið heimska
og fíflaskapur.
Þeir voru allir sextán ára þegar
ránið var framið, í nóvember á
síðasta ári. Þrír þeirra réðust inn
í búðina vopnaðir öxi og stálkylfu,
en sá fjórði beið í bílnum. - kg
Segja ránið skyndihugdettu:
Tveir af fjórum
krefjast sýknu
SVEITASTJÓRNARMÁL Tæplega
fjórtán prósent borgarbúa bera
mikið eða mjög mikið traust til
Ólafs F. Magnússonar borgar-
stjóra. Ólafur hefur ekki séð sér
fært að svara spurningum
Fréttablaðsins vegna þessa.
Könnun á trausti borgarbúa til
borgarstjóra var birt í Fréttablað-
inu á þriðjudag. Þrátt fyrir
ítrekaðar tilraunir síðastliðna tvo
daga hefur Ólafur ekki gefið kost
á viðtali vegna niðurstöðunnar.
Könnunin leiddi í ljós að
rúmlega tveir þriðju hlutar
aðspurðra sögðust bera lítið eða
mjög lítið traust til Ólafs. - bj
Könnun á trausti borgarstjóra:
Borgarstjóri
svarar ekki
Fíkniefni fundust við húsleit í fjölbýl-
ishúsi í Reykjavík í fyrrakvöld. Talið
er að um sé að ræða 25 grömm af
kókaíni. Karlmaður á fertugsaldri
var handtekinn vegna rannsóknar
málsins.
LÖGREGLUMÁL
Tekinn með kókaín
SPURNING DAGSINS