Fréttablaðið - 08.11.2008, Blaðsíða 30

30 8. nóvember 2008 LAUGARDAGUR
Erfiðast af
öllu þyk-
ir mér að
koma að
látnum eða
slösuðum
börnum.
Það er alveg
sama hversu
oft mað-
ur lendir í
slíku það
venst aldrei.
Sérstaklega
hefur þetta
djúp áhrif á
mig eftir að
ég eignaðist
börn sjálfur
É
g er ekki vanur að ræða
svona mál við einhvern
sem ég þekki ekki,“ segir
Kristján í upphafi spjalls.
Hann er alvarlegur í bragði
en þó er ekki langt í brosið
þegar svo ber undir. Stundum má þó sjá
að umræðuefnið snertir viðkvæma
strengi og það er eins og augnaráðið
beri með sér að þessi augu hafi séð
fleira en flest önnur.
Sumt venst aldrei
„Mig langaði til að prófa þetta starf svo
ég sló til árið 1996 þegar mér bauðst að
hlaupa í skarðið á Ísafirði í afleysing-
um,“ segir Kristján Helgi. „Ég fann
strax að starfið á vel við mig. Það er
áhugavert, spennandi og fjölbreytt. Nú
er ég búinn að vera í þessu í tólf ár og
mér finnst enn þá skemmtilegt að fara í
vinnuna.“
Hann segir flest viðfangsefni lög-
reglunnar vera skemmtileg en síðan
verði menn að læra að brynja sig gagn-
vart öðrum sem eru átakanlegri. En
aldrei verður skrápurinn þó það þykkur
að mannlegur harmleikur nái þar ekki í
gegn. „Erfiðast af öllu þykir mér að
koma að látnum eða slösuðum börnum.
Það er alveg sama hversu oft maður
lendir í slíku það venst aldrei. Sérstak-
lega hefur þetta djúp áhrif á mig eftir
að ég eignaðist börn sjálfur.
Svo eru það sjálfsvígin,“ segir Kristj-
án og andvarpar. „Það er sorglegt að
horfa á eftir ungu fólki sem hefur tekið
líf sitt kannski vegna vandamáls sem
virtist þeim óyfirstíganlegt en í augum
þeirra eldri er þetta jafnvel léttvægt
vandamál. Þá finn ég vissulega mikið til
með aðstandendum sem sitja eftir.
Og það getur verið afar einkennilegt
að vera kannski nýbúinn að tala við
aðstandendur í slíkum tilfellum og
koma síðan á vettvang þar sem menn
virðast vera tilbúnir til að búa til mikið
vandamál úr einhverju sem litlu máli
skiptir. Það virkar að minnsta kosti lít-
ils háttar þegar þú ert nýbúinn að tala
við fólk sem er virkilega að takast á við
dauðans alvöru. En venjulega gefst
okkur nú tími til að stramma okkur af
þegar við komum úr átakanlegum
aðstæðum.“
Blóðug átök í heimahúsi
En lögreglumenn koma ekki aðeins að
fólki í sárum, hvort sem þau eru líkam-
leg eða andleg. Stundum eru þeir sjálfir
í mikilli hættu. „Ég hef fengið gat á
hausinn, verið bitinn og allur þessi
pakki. Það má segja að það fylgi starf-
inu. Því miður verður það æ algengara
að lögreglumenn verði fyrir einhverj-
um skakkaföllum.“ Blaðamaður spyr
hvort hann hafi einhvern tíma lent í
lífsháska. „Nei, og þó. Við erum nátt-
úrulega oft í nokkurri lífshættu. Til
dæmis bara það að keyra á forgangi eitt
í borginni, auðvitað er það mikil hætta
svo dæmi sé tekið. Og svo lendum við í
einu og öðru. Til dæmis var ég eitt sinn
við hliðina á manni sem var stunginn á
hol. Þá vorum við kallaðir út vegna
ágreinings í heimahúsi og þegar við
erum búnir að skilja deiluaðila að rýkur
annar þeirra að hinum sem þá stóð þétt
upp við mig og rekur hníf í kviðinn á
honum. Sem betur fer varð þetta honum
ekki að aldurtila sem má heita algjör
heppni. Eins má segja að ég hafi verið
heppinn að hann stakk mig ekki.“
En hvernig er síðan að koma af vakt
eftir svona atburði? „Auðvitað sækja að
manni hugsanir um það hvort ég hefði
getað komið í veg fyrir þetta. En það er
líka mikil samkennd meðal lögreglu-
manna þannig að við getum talað um
þessa hluti sem er mjög mikils virði
fyrir okkur.“
Með ofbeldismönnum í ræktinni
Við búum í litlu samfélagi og því hlýtur
Kristján á sínum tólf ára lögregluferli
hafa séð fólk sem hann hafði afskipti af
á lögguvaktinni bregða fyrir í einkalíf-
inu. „Jú, ég hef oft lent í því. Þegar ég
fer í líkamsræktarstöðina kemur það
oft fyrir að ég hitti fyrir menn sem ég
hef haft afskipti af vegna ofbeldis-
mála.“ Blaðamaður spyr hvort ekki sé
óþægilegt að hitta fyrir slíka óvildar-
menn, til dæmis í sturtunum. Kristján
hlær við. „Það hefur ekki verið neitt
Litið undir lögguskrápinn
Lögreglumenn hafa það orð á sér að þeir séu harðir naglar með þykkan skráp. Jón Sigurður Eyjólfsson fékk aðeins að líta undir
skráp Kristjáns Helga Þráinssonar sem segir frá hnífstunguárás, innbrotsþjófi sem fyrrverandi ráðherra stöðvaði, lögguhúmorn-
um, erfiðum viðfangsefnum, samvistum með ofbeldismönnum og mýktinni sem lögreglumenn reyna frekar að nota en hörku.
Á VAKTINNI Hér er Kristján Helgi á vaktinni en þar getur býsna margt komið upp eins og sjá má af frásögn hans um störf lögreglunnar. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
vandamál. Ég er svo sem ekkert að gefa
mig á tal við þá að fyrra bragði, ég leyfi
þeim að hafa frumkvæðið. Hingað til
hefur það allt verið á jákvæðum nótum,
ég hef meira að segja lent á stuttu spjalli
við suma. Þeir virðast alveg hafa skiln-
ing á því að ég hef mínu hlutverki að
gegna í vinnunni en síðan á ég mitt
einkalíf.“
En til eru endurfundir sem Kristjáni
eru kærari. „Vissulega hef ég séð í mínu
starfi fólk sem er milli heims og helju.
Það er sérstaklega gefandi þegar ég sé
svo sama fólk nokkru síðar við hesta-
heilsu og er kannski að kaupa í matinn
með maka sínum. Ég hef mig ekkert í
frammi þá heldur en það er óneitanlega
gaman að fá staðfestingu á því að mál
sem ég hef komið að hafi fengið farsæl-
an endi.“
Af rúntinum á lögregluvettvang
En smæð samfélagsins getur einnig haft
sínar neikvæðu hliðar. Kristján segir
það vissulega afar erfitt þegar lögreglu-
maður þarf að hafa afskipti af ættingj-
um, vinum eða kunningjum í erfiðum
kringumstæðum. „Ég hef lent í slíku og
það er afar erfitt eins og fólk getur
kannski ímyndað sér,“ segir hann. „En
við reynum alltaf að koma málum
þannig fyrir að þessi staða þurfi ekki að
koma upp en stundum er ekki hægt að
komast hjá því.“
Eiginkona Kristjáns, Elín Agnes Krist-
ínardóttir, starfar einnig í lögreglunni
og á heimili þar sem tveir lögreglumenn
búa geta mörkin milli einkalífs og vinnu
orðið býsna óljós. „Eitt sinn vorum við á
rúntinum en þá hringir einn ættingi og
segir að sést hafi til innbrotsþjófs við
stofnun eina í bænum. Við hringdum í
kollega okkar á stöðinni en fórum svo á
vettvang og í stuttu mál sagt endaði
þetta mál með þeim hætti að þjófurinn
klessti á lögreglubíl þegar hann var á
flótta, hljóp svo út úr bílnum en þá varð
fyrrverandi ráðherra á vegi hans og
stöðvaði þjófinn og kom honum í okkar
hendur.“ Lögreglumenn eru bundnir
trúnaði svo ekki fæst Kristján til að
segja frekari deili á ráðherranum fyrr-
verandi.
Lögguhúmorinn
Kristján segir nauðsynlegt fyrir lög-
reglumenn að hafa kímnigáfuna í lagi
því hún geti auðveldað mönnum að tak-
ast á við þungbærar raunir. „Lögreglu-
menn hafa mikinn húmor en hann getur
stundum verið svartur,“ segir Kristján.
„En menn hafa líka húmor fyrir sjálf-
um sér og það getur verið gaman að
heyra menn segja skondnar sögur úr
starfinu.“ Blaðamaður biður hann að
rifja upp eina slíka frásögn.
„Einn félagi var sendur í hús eitt til
að athuga með mann. Forsagan var
þannig að lögreglumaðurinn var alveg
viðbúinn því að koma að líki þar inni.
Þegar hann kemur í íbúðina sér hann
manninn í einu herberginu. Hann lokar
því og er að kalla á lækni til að líta á
líkið sem var þó ekki líflausara en svo
að það kemur aftan að honum, pikkar í
öxlina á honum og spyr hvað sé eigin-
lega í gangi.“
Mýktin frekar en harkan
„Þótt fólk sjái okkur fyrir sér sem ein-
hverja hörkunagla þá er staðreyndin sú
að starf okkar felst að miklu leyti í því
að láta reyna á mýktina með því að
miðla málum og ná ásættanlegum mála-
lokum með því að tala við fólk. Hins
vegar verð ég að segja að ég verð var
við sífellt meira virðingar- og agaleysi í
þjóðfélaginu.“
Fréttablaðið hefur oft fjallað um að
lögreglumönnum á höfuðborgarsvæð-
inu hafi ekki fjölgað síðasta áratug en á
sama tíma hafi íbúum fjölgað um tugi
þúsunda og viðfangsefnin orðið fleiri og
flóknari. „Jú, vissulega finnur maður
stundum fyrir því að við erum of fáir,“
segir Kristján. „Álagið getur oft verið
mikið en enn sem komið er hefur okkur
gengið blessunarlega að höndla það.“
Að því kveðnu verður blaðamaður að
hleypa Kristjáni á vaktina en veltir
ósjálfrátt fyrir sér í hvaða ævintýrum
hann muni lenda í dag.
Samkvæmt 38. grein lögreglulaga skulu lög-
reglumannsefni fullnægja eftirtöldum skilyrðum:
a. vera íslenskir ríkisborgarar, 20-35 ára en þó
má víkja frá aldurshámarkinu við sérstakar
aðstæður, og hafa ekki gerst brotleg við
refsilög; þetta gildir þó ekki ef brot er
smávægilegt eða langt um liðið frá því að
það var framið.
b. vera andlega og líkamlega heilbrigð og
standast læknisskoðun trúnaðarlæknis.
c. hafa lokið að minnsta kosti tveggja ára
almennu framhaldsnámi eða öðru
sambærilegu námi með fullnægj-
andi árangri eða starfsþjálfun sem
jafna má til slíks náms. Þau skulu
hafa gott vald á íslensku, einu
Norðurlandamáli auk ensku eða
þýsku, þau skulu hafa almenn
ökuréttindi til bifreiðaaksturs.
Lögreglumannsefni skulu synd.
d. standast inntökupróf með
áherslu á íslensku og þrek.
➜ HVERJIR MEGA GANGA Í LÖGREGLUNA?