Fréttablaðið - 04.12.2008, Blaðsíða 24

24 4. desember 2008 FIMMTUDAGUR
Umsjón: nánar á visir.is
KAUPHÖLL ÍSLANDS [Hlutabréf]
OMX ÍSLAND 15 Fjöldi viðskipta: 54
639 +0,66% Velta: 36 milljónir
MESTA HÆKKUN
BAKKAVÖR +17,14%
ATORKA +5,0%
ÖSSUR +1,87%
MESTA LÆKKUN
ATLANTIC PET. -5,34%
MAREL -0,13%
HLUTABRÉF Í ÚRVALSVÍSITÖLU: Alfesca 3,80 +0,00% ... Atorka
0,42 +5,00% ... Bakkavör 3,28 +17,14% ... Eimskipafélagið 1,33
+0,76% ... Exista 4,62 +0,00% ... Icelandair Group 13,10 +0,00%
... Kaupþing 0,00 +0,00% ... Marel Food Systems 76,60 -0,13% ...
SPRON 1,90 +0,00% ... Straumur-Burðarás 7,08 +0,00% ... Össur
90,70 +1,87%
GENGISVÍSITALA KRÓNUNNAR: 250,0 +0,16%
Gjörðir Seðlabanka Íslands og
annarra efnahagsyfirvalda und-
anfarna tvo mánuði virðast síður
en svo til þess fallnar að ná þjóð-
inni upp úr því feni skulda og
mannorðsmissis sem hún sígur
nú í. Þetta er niðurstaða Ragnars
Árnasonar, hagfræðiprófessors, í
nýjasta tölublaði Vísbendingar,
vikurits um viðskipti og efna-
hagsmál.
Ragnar fjallar í greininni um
„skömmtunar- og haftakerfi í við-
skiptum með gjaldeyri“. Hann
segir Seðlabankann með gjörðum
sínum hafa sýnt að hann skilji ekki
markaði og hvernig þeir starfi.
Flest ríki heims reyni að byggja
efnahagslífið á leiðsögn frjálsra
markaða, sem hér hafi í orði
kveðnu átt að vera hornsteinn
íslenskrar efnahagsstefnu. „Nú
hefur það hins vegar verið opin-
berað að þeir
sem Seðlabank-
anum ráða eru á
allt annarri
skoðun. Þeir
bera bersýni-
lega lítið traust
til markaða og
markaðsafla.
Þegar mikið
liggur við
hrökkva þeir
bara í gamla farið og telja vænleg-
ast að hverfa til fortíðar og hand-
stýra verðum og viðskiptum.“
Í umhverfi gjaldeyrisskömmt-
unar og hafta segir Ragnar ljóst
að erlend fyrirtæki muni hugsa
sig um tvisvar áður en þau fjár-
festi hér og innlend komi til með
að skoða þann kost vandlega að
færa heimilisfesti og sem mest af
rekstri til útlanda. - óká
RAGNAR ÁRNASON
Hornsteinninn horfinn
Útflutningur dróst saman um fimmtung á milli
október og nóvembermánaðar, reiknað á föstu gengi,
samkvæmt nýjum tölum Hagstofu Íslands. Greining
Glitnis segir breytinguna aðallega til komna vegna
minna útflutningsverðmætis áls og sjávarafurða.
Samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar fyrir
nýliðinn mánuði nam útflutningur 43,2 milljörðum
króna og innflutningur 40,8 milljörðum. Vöruskiptin
voru því samkvæmt þessu hagstæð um 2,4 milljarða
króna.
„Vegna mikilla hreyfinga á gengi krónunnar er
samanburður á breytingum á milli mánaða erfiður,“
segir á vef Hagstofunnar. „Vísbendingar eru um
minna verðmæti útfluttra sjávarafurða og áls en
aukið verðmæti innfluttra hrá- og rekstrarvara
miðað við október 2008,“ segir þar jafnframt.
„Verð á hrávörum hefur farið hríðlækkandi á
heimsmarkaði undanfarna mánuði. Til að mynda er
verð á áli nú komið undir 1.700 bandaríkjadali tonnið,
en var ríflega 3.000 dalir fyrir tonnið um mitt ár. Á
móti kemur raunar að bandaríkjadalur hefur styrkst
verulega gagnvart ýmsum helstu gjaldmiðlum á þessu
tímabili. Verð á sjávarafurðum okkar hefur hins
vegar haldist hátt á heimsmarkaði, sem er nokkur bót
í máli,“ segir Greining Glitnis og kveður í sjálfu sér
ekki koma á óvart að dragi úr vöruskiptaafgangi eftir
metafgang í október. „Allar líkur eru hins vegar á að
afgangur af vöruskiptum verði talsvert meiri en í nóv-
ember að jafnaði á næstu misserum.“ - óká
GRUNDARTANGAÁL Lækkandi heimsmarkaðsverð á áli er
meðal þeirra þátta sem áhrif hafa á tölur um vöruskipti við
útlönd. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Vöruskipti við útlönd voru hagstæð um 2,4 milljarða króna í nóvember:
Veik króna hefur áhrif á vöruskiptin
Nýjar reglur og bankar taka við
í dag taka við nýjar reglur um gjaldeyrismarkað
sem Seðlabanki Íslands hefur samið að höfðu
samráði við fjármálafyrirtæki. Undanfarnar
vikur hefur verið stuðst við bráðabirgðaskipan
gjaldeyrisviðskipta milli fjármálafyrirtækja á
svonefndum tilboðsmarkaði Seðlabankans, sem
nánast hefur verið eini seljandinn á markaðn-
um. Í nýju reglunum er gert ráð fyrir að
fjármálafyrirtæki gerist viðskipta-
vakar með gjaldeyri. Í fyrstu
verða viðskiptavakarnir
þrír NBI (Nýi Landsbank-
inn), Nýi Glitnir og Nýja
Kaupþing. Í tilkynningu
Seðlabankans kemur
fram að æskilegt sé að
fleiri annist viðskiptin
þegar fram líða stundir
og er þess vænst að svo
verði.
Hefði átt að vera augljóst?
„Það er auðvelt að vera vitur eftir á,“ segir Úlf
Níelsson, doktorsnemi í hagfræði við Columbia-
háskóla, í grein sem hann skrifar um stærð og
hlutverk gjaldeyrisforða í nýjasta hefti Vísbend-
ingar. Hann segir þó að ekki hefði þurft mikla
umhugsun á síðustu uppgangstímum til að búa
sig undir niðursveiflu. „Gengi krónunnar hafði
sjaldan verið sterkara en á uppgangstímunum
og kostnaður við að stækka [gjaldeyr-
is]forðann, sem ljóst mátti vera að
væri ískyggilega lítill, hefði verið
afar lágur. Illa skilgreint hlutverk
gjaldeyrisforðans - auk ranghug-
mynda um að not hans væru
orðin takmörkuð með afnámi
fastgengisstefnu og uppgangi
alþjóðlegrar bankastarfsemi -
hefur átt stóran þátt í að skapa
þau vandræði sem þjóðin nú
stendur frammi fyrir.“
Peningaskápurinn …
Erlendir fjárfestar halda
sig fjarri Íslandi á meðan
hringlandaháttur ríkir í
gjaldeyrisviðskiptum. Skað-
inn er skeður, segir fram-
kvæmdastjóri Gogogic.
„Við erum ekki að biðja um ölm-
usu heldur traust bakland,“ segir
Jónas Björgvin Antonsson, fram-
kvæmdastjóri leikjafyrirtækis-
ins Gogogic.
Fyrirtækið var talsvert í frétt-
um í síðustu viku sem framleið-
andi Kreppuspilsins umtalaða. Þá
hefur það unnið í nokkur ár að
þróun nokkurra netleikja, svo
sem fjölspilunarleiksins Boss of
the Bosses, sem kalla má litla
frænda Eve Online frá CCP.
Fjármögnunarviðræður við
bandaríska fjárfesta voru komn-
ar á skrið í síð-
ustu viku þegar
reglur Seðla-
bankans um
gjaldeyrisvið-
skipti voru sam-
þykkt á Alþingi
aðfaranótt
föstudags.
Jónas reiknar
með að þurfa að
gera fjárfestun-
um grein fyrir
stöðu mála hér og svo geti farið
að viðræður taki lengri tíma en
ella.
„Ég vona að lögin hafi ekki
lokað á allt hjá okkur. En það má
fullyrða að höftin komu á við-
kvæmum tíma,“ segir Jónas.
Markaðurinn hefur rætt við
fjölda manns í íslenskum sprota-
geira. Flestir telja reglurnar
skýrar: fjárfesting erlendra aðila
hér á landi er bönnuð og spilli
hringlandaháttur í reglum um
gjaldeyrisviðskipti fyrir.
Þá hefur Markaðurinn heimild-
ir fyrir því að tveir erlendir fjár-
festingasjóðir hafi skoðað kaup á
hlutafé í íslenskum fyrirtækjum.
Þær áætlanir hafi verið slegnar
út af borðinu eftir að reglurnar
voru samþykktar.
Talsverðir hagsmunir eru í húfi
fyrir íslensk sprotafyrirtæki.
Heyrst hefur um upphæðina eina
milljón evra og upp úr. Það gerir
tæpar 200 milljónir króna á gengi
evru gagnvart krónu í gær.
„Lögfræðingur okkar telur að
breyta þurfi reglum Seðlabank-
ans,“ segir Vilhjálmur Þorsteins-
son, stjórnarformaður Verne
Holdings og tölvuleikjaframleið-
andans CCP, en hann gagnrýndi
þær harðlega um síðustu helgi.
Vilhjálmur fundaði um málið í
fyrradag ásamt lögfræðingi
Verne Holdings með fulltrúum
viðskiptaráðuneytis og Seðla-
banka. Þar kom fram að reglur
bankans felli ekki úr gildi gjald-
eyrislög frá 1995, sem leyfi beina
fjárfestingu útlendinga hér og
séu því fyrri lög enn í gildi.
„Niðurstaðan var sú að við
skrifum ráðuneytinu bréf með
spurningum. Við vonumst eftir
svari fyrir stjórnarfund 11.
desember til að gefa fjárfestum
og hluthöfum okkar skýr svör til
að byggja á,“ segir Vilhjálmur.
jonab@markadurinn.is
JÓNAS BJÖRGVIN
ANTONSSON
Ríkið skaðar
sprotastarfið
FUNDAÐ Í VIÐSKIPTARÁÐUNEYTINU Jón
Þór Sturluson, aðstoðarmaður viðskipta-
ráðherra, sem situr við borðsendann,
og hans menn ræddu við Vilhjálm Þor-
steinsson og lögfræðing Verne Holdings.
FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
„Við höfum fylgst með því hvern-
ig farið hefur fyrir Íslandi. Hefð-
um við ákveðið að vera ein á báti
má geta sér til um að svipaðar
aðstæður hefðu komið upp hér,“
segir Michael Martin, utanríkis-
ráðherra Írlands, í samtali við
Associated Press-fréttastofuna í
gær.
Þar er bent á að aðild Íra að
Myntbandalagi Evrópusambands-
ins hafi varið efnahagslíf landsins
frá þeim hremmingum sem riðið
hafi yfir alþjóðleg hagkerfi, ekki
síst í Vestur-Evrópu. Sé nú svo
komið að stjórnvöld margra landa
íhugi alvarlega að kasta myntkerfi
sínu fyrir evrur vegna ástandsins.
- jab
Evruleysingjar
horfa til aðildar
Jólatón
leikar
í Grafa
rvogsk
irkju fö
studag
inn 5.
desem
ber kl.
20.
Spenn
andi d
agskrá
, fjölbr
eytt tó
nlist, e
itthvað
fyrir a
lla!
Umsjó
n og s
tjórnun
tónlei
kanna
er í hö
ndum
Keith R
eed.
Þema
tónleik
anna v
erður
Jól í A
meríku
, “Chri
stmas
in Ame
rica.”
Miðav
erð kr.
2.000
, miða
r eru s
eldir á
Basar
num á
Grens
ásvegi
7 (s. 5
33490
0) í
þjónus
tumiðs
töð KF
UM og
KFUK
á Hol
tavegi
28 og
við in
ngang
inn.
Allur á
góði a
f tónle
ikunum
rennu
r til up
pbygg
ingar f
ramha
ldsskó
la
og hei
mavist
a fyrir
fátæk
a nem
endur
í Póko
thérað
i Keníu
.
Gefum
fleirum
tækifæ
ri til ná
ms og
vonar
íka fra
mtíð.
REGÍN
A ÓSK
• MAT
TI SAX
• LAN
DSVIR
KJUNA
RKÓRI
NN •
HJÖRL
EIFUR
VALSS
ON •
BIG BA
ND •
ÁSLAU
G HÁL
FDÁNA
RDÓTT
IR • SA
MKÓR
REYK
JAVÍKU
R • GI
SSUR P
ÁLL GI
SSURA
RSON
TENÓ
R • OG
FLEIRI
Jólatónleika
r
www.sik.is