Fréttablaðið - 31.12.2008, Blaðsíða 10
10 31. desember 2008 MIÐVIKUDAGUR
UM ÁRAMÓT
Aðstæður á Íslandi eru um margt óvenjulegar um þess-
ar mundir. Margir eiga um sárt
að binda vegna atvinnu- og eigna-
missis, sumir kvíða framtíðinni
og óvissunni sem nú er meiri en
oft áður, aðrir eru reiðir og finnst
ósanngjarnt að bíða tjón af ein-
hverju sem þeir bera enga ábyrgð
á. Ég hef skilning á þessum til-
finningum og mikla samúð með
þeim sem glíma við erfiðleika.
Verkefni okkar stjórnmálamanna
næstu mánuði og misseri er að
draga úr þeim skaða sem orðinn
er, bæði fyrir samfélag og ein-
staklinga, og byggja atvinnulífið
upp á ný.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
haft forystu um að losa um höft
og ítök ríkisins í efnahagslífinu
og er stoltur af þeim verkum
sínum, enda leiddu þau til gífur-
legrar uppbyggingar og aukinnar
velmegunar þjóðarinnar. Nú mun
hann ekki víkja sér undan ábyrgð
í uppbyggingarferlinu sem fram
undan er. Hann hefur áður gegnt
lykilhlutverki á erfiðum tímum
og verið í fararbroddi í því að
brjótast út úr kreppu. Slíku hlut-
verki fylgja óvinsæl verkefni en
við sjálfstæðismenn munum láta
hagsmuni Íslendinga til lengri
tíma ráða ferðinni og þar verður
trúin á einstaklinginn, frelsi hans
og atvinnulífsins okkar leiðar-
ljós.
Aðdragandi og ástæður banka-
hrunsins rannsökuð ofan í
kjölinn
Íslenskt efnahagslíf verður harð-
ar úti vegna hinnar alþjóðlegu
fjármálakreppu sem nú ríkir í
heiminum en efnahagslíf annarra
landa vegna þess að bankarnir
þrír sem hér fóru í þrot voru nán-
ast allt fjármálakerfi landsins og
stærð þeirra margföld lands-
framleiðslan. Einhver sök liggur
eflaust hjá stjórnvöldum og þeim
stofnunum sem eftirlitshlutverk
hafa með fjármálafyrirtækjum.
Það verður allt rannsakað. Sömu-
leiðis hvað gerðist í bönkunum og
hvers vegna, hvort hægt hefði
verði að koma í veg fyrir hrunið
og hverjir bera ábyrgð á því.
Stjórnvöld hafa á síðustu vikum
kynnt ýmsar aðgerðir í þágu
heimila og fyrirtækja. Þær fela
m.a. í sér að auðvelda fólki að
greiða af húsnæðislánum með
breyttum reglum Íbúðalánasjóðs
og tilmælum til annarra lána-
stofnana um frystingu afborgana
og vaxta. Aðgerðir í þágu fyrir-
tækja fela m.a. í sér að bankaráð-
um nýju bankanna er falið að
setja sér viðmiðunarreglur um
fyrirgreiðslu við fyrirtæki með
það að markmiði að vernda störf
og stuðla að áframhaldandi starf-
semi lífvænlegra fyrirtækja.
Alþingi hefur samþykkt áætl-
un stjórnvalda og Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins um efnahagslega
uppbyggingu og fyrstu skrefin
samkvæmt þeirri áætlun hafa
þegar verið tekin og gengið vel.
Frá því í lok nóvember hefur
verði unnið eftir nýjum reglum
um gjaldeyrisviðskipti sem eiga
að tryggja eðlileg vöruviðskipti
en setja fjármagnsflutningum
verulegar hömlur. Markmið
þeirra er að standa vörð um krón-
una með því að koma í veg fyrir
flæði gjaldeyris út úr landinu.
Hömlunum verður aflétt strax og
hægt er.
Uppbygging fram undan
Þær þrengingar sem fram undan
eru verða vonandi ekki langvinn-
ar. Útflutningur er orðinn meiri
en innflutningur og gjaldeyririnn
sem fæst fyrir útflutning mun
duga fyrir vöruviðskiptum. Þegar
tekist hefur að koma nýju jafn-
vægi á gengi krónunnar mun
verðbólga ganga hratt niður og
þá verða skilyrði til að lækka
vexti verulega. Búist er við að
verðbólga verði komin niður í 4-
5% í árslok 2009. Í fjárlögum
þess árs þurfti að bregðast við
gjörbreyttum aðstæðum frá því
sem voru þegar frumvarp til
þeirra kom fyrst fram. Við
afgreiðslu fjárlaga voru gerðar
ráðstafanir til að minnka þann
fjárlagahalla sem annars hefði
orðið um 60 milljarða króna.
Unnið var út frá því grundvallar-
viðmiði að sparnaður kæmi sem
minnst niður á velferðarkerfinu,
menntakerfinu, heilbrigðiskerf-
inu og löggæslu en þess í stað var
meiri áhersla lögð á að hagræða í
rekstri ráðuneyta og stjórnsýslu-
stofnana.
Óhætt er að binda miklar vonir
við íslenskt atvinnulíf. Grund-
vallarstoðir þess eru styrkar og
sveigjanleikinn mikill. Gríðar-
legir möguleikar felast í orku-
auðlindum landsins, ferðaþjón-
ustan hefur nýtt tækifærin sem
felast í lágu gengi krónunnar og
íslensk sjávarútvegsfyrirtæki
eru með þeim fremstu í heimi.
Nú er sólargangur farinn að
lengjast og myrkrið að hopa. Við
horfum til nýs árs með von í
brjósti, þess fullviss að með
hækkandi sól takist okkur að
vinna okkur út úr þeim erfiðleik-
um sem að okkur steðja. Verk-
efnið er eitt það stærsta sem
íslensk þjóð hefur staðið frammi
fyrir en með samstilltu átaki mun
það takast.
Ég óska landsmönnum öllum
gleðilegs árs.
Höfundur er forsætisráðherra og
formaður Sjálfstæðisflokksins.
Samstillt átak til uppbyggingar
GEIR H. HAARDE FORSÆTISRÁÐHERRA
...