Fréttablaðið - 31.12.2008, Blaðsíða 36
32 31. desember 2008 MIÐVIKUDAGUR
timamot@frettabladid.is
Á gamlárskvöld flýt-
ur kampavín í glösum og
margir nota kvöldið sem
átyllu til að lyfta sér aðeins
upp. Þetta kvöld árið 1914
var gleðskapur með mesta
móti í Reykjavík enda vildu
menn grípa síðasta tækifær-
ið til að súpa guðaveigarn-
ar á löglegan hátt áður en
bann við áfengissölu skylli á
um miðnætti.
Efnt var til þjóðaratkvæða-
greiðslu um bannlög fyrir Ís-
land árið 1908 og fóru kosn-
ingarnar fram samhliða
alþingiskosningunum í sept-
ember. Niðurstaða atkvæða-
greiðslunnar varð sú að
rúmlega þrír fimmtu, eða um
sextíu prósent, vildu áfeng-
isbann. Þess ber þó að geta
að konur fengu ekki að kjósa
enda fengu þær ekki kosn-
ingarétt fyrr en síðar. Lögin
voru síðan samþykkt á Al-
þingi og átti aðflutningsbann
að taka gildi 1. janúar 1912
en sölubann 1. janúar 1915.
Bannárin á Íslandi stóðu
yfir í tuttugu ár. Reyndar var
sala léttra vína leyfð aftur
árið 1922 en áfengisbannið
var síðan afnumið árið 1935.
Bjór sem hafði verið leyfður
fyrir 1915 var þó ekki leyfð-
ur aftur á Íslandi fyrr en árið
1989.
ÞETTA GERÐIST: 31. DESEMBER 1914
Ölið teygað áður en bann skall á
DONNA SUMMER ER SEXTUG Í
DAG.
„Guð varð að skapa diskó-
tónlist til að ég gæti fæðst
og notið velgengni.“
Söngkonan og diskódrottning-
in Donna Summer fagnar sex-
tugsafmæli í dag.
MERKISATBURÐIR
1791 Skólapiltar í Hólavalla-
skóla í Reykjavík halda
áramótabrennu, þá fyrstu
sem skráðar sögur fara af
hér á landi.
1879 Uppfinningamaðurinn
Thomas Edison sýnir raf-
magnsljós sitt í Menlo-
garði í New Jersey.
1949 Gamlárskvöld í Reykja-
vík er það rólegasta í tugi
ára. Það er þakkað því að
brennur eru skipulagðar
víða um borgina.
1998 Ellefu Evrópulönd segja
skilið við gamlan gjald-
miðil og taka upp evru.
1999 Boris Jeltsin segir af sér
sem forseti Rússlands og
Putin tekur við.
1999 Bandaríkin eftirláta Pan-
ama yfirráðin yfir Pan-
ama-skurði.
Áramótabrennur eiga fastan sess í ára-
mótahaldi Íslendinga. Jón Bergvins-
son, rekstrarfulltrúi hjá Reykjavík-
urborg, veit það betur en flestir enda
kveikir hann í kvöld í fimmtánda sinn í
brennu í Reykjavík.
Byrjað var að safna í brennurnar
mánudaginn 29. desember en almenn-
ingur og jafnvel verktakar gátu komið
með timbur í bálköstinn. „Í dag má að-
eins koma með hreint timbur,“ segir
Jón og upplýsir að miklar breytingar
hafi orðið á því síðustu ár hvað leyfi-
legt er að brenna. „Fyrst mátti koma
með allt nema hjólbarða,“ segir Jón
glettinn. Inntur eftir eftirminnilegum
eldsmat í gegnum tíðina nefnir hann
kassana utan af brennurunum sem fóru
í álverið á Grundartanga. Einnig minn-
ist hann þess að skip hafi verið brennt
á einni brennunni.
Þótt Jón vilji ekki giska hvernig
timburöflunin gangi í kreppunni er eitt
víst að bálið mun brenna glatt á gaml-
ársdag enda veðurspáin mun betri en
hún var á sama tíma í fyrra. „Þá þurft-
um við að fresta áramótunum fram á
næsta dag,“ minnist Jón, sem kveikir í
brennunni á Ægisíðunni. Þótt það sé ein
af stærri brennunum á höfuðborgar-
svæðinu er hún ekki stærst. „Ég hugsa
að sú á Geirsnefi sé stærst, eða í Guf-
unesi.“
Strangar reglur gilda um brennur og
er samráð haft við slökkviliðið og eld-
varnareftirlitið um íkveikjuna. Fundur
er til að mynda haldinn á gamlársdegi
til að ákvarða hvort kveikt verði í eða
ekki og ræður veður þar miklu.
Nokkur viðhöfn er við íkveikju
brennunnar en olíubíll sprautar olíu á
allar brennurnar fyrir kvöldið svo logi
glatt. „Svo notum við smá olíu í start ið
enda þarf mikinn hita til að kveikja í,“
segir Jón sem hlakkar til kvöldsins.
„Drengurinn blundar alltaf í manni,“
bendir hann á og segist vera skotglað-
ur um áramót.
„Ég hef mest gaman af litla dótinu,“
segir Jón sem vill hafa mikið að gera og
kýs heldur að eiga mikið af smásprengj-
um frekar en fáar stórar bombur.
Hann tekur fram að ekki sé mælt með
að fólk skjóti upp flugeldum á brenn-
unni sjálfri og víki vel frá ef kveikt sé
í tertum.
Jón stússast í brennunni fram yfir
miðnætti og er því oft með seinni skip-
unum með að skjóta upp. Þótt mikið sé
að gera fær hann þó að skreppa örstutt
heim um kvöldmatarleytið til að skella í
sig hátíðarmatnum áður en hann hugar
aftur að brennunni.
Um þessi áramót verða tíu brenn-
ur í Reykjavík. Þar af eru sjö alfar-
ið á vegum borgarinnar. Fjórar brenn-
ur verða vel stórar en þær eru við
Ægi síðu, Geirsnef, í Gufunesi og við
Rauðavatn sem Fylkir sér um.
Kveikt verður í borgarbrennunum
klukkan 20.30 á gamlárskvöld.
solveig@frettabladid.is
JÓN BERGVINSSON: KVEIKIR Í BRENNU Í FIMMTÁNDA SINN
Drengurinn blundar í manni
VÍSIR AÐ BÁLKESTI Jón Bergvinsson við sístækkandi bálköst á Ægisíðu sem hann mun kveikja í í kvöld. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Fæðingum á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Ísafirði hefur
fjölgað mjög í ár. Alls höfðu
72 börn fæðst 30. desember
á þessu ári en á sama tíma
í fyrra voru þau 47. Þetta
er mesti fjöldi barna sem
fæðst hefur á Ísafirði frá
árinu 1998. Alls fæddust 52
börn í bænum árið 2006 og
53 árið 2005 en 61 árið þar
á undan.
Frjósemin hefur einnig
svifið yfir vötnum í Bolung-
arvík en fimmtán bolvískar
konur fæddu börn sín þar í
ár og því ljóst að frjósemis-
gyðjan brosir við Vestfirð-
ingum í nú.
Sjá www.bb.is.
Fæðingum
fjölgar á Ísafirði
Ekki hafa jafnmörg börn fæðst á Ísafirði frá árinu 1998.
80 ára afmæli
Magðalena Hallsdóttir og
Guðlaugur Karlsson
Skálahlíð, Siglufi rði,
senda öllum ætting jum og vinum um land allt innilegar
nýársóskir og hjartans þakkir fyrir g jafi r og kveðjur í tilefni
80 ára afmæla okkar á árinu.
Guð blessi ykkur öll.
Madda og Gulli.
90 ára afmæli
Hjörtur Einarsson,
fyrrum bóndi í Neðri-Hundadal,
Dalasýslu, er 90 ára í dag, gam-
lársdag. Hann og Lilja Sveinsdóttir,
kona hans, bjóða til kaffi samsætis
laugardaginn 10. janúar nk. milli kl.
16.00-19.00 að félagsheimilinu Árbliki,
Dalasýslu. Afmælisbarnið afþakkar
afmælisg jafi r.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
Guðmunda Oddbjörg
Sigurðardóttir
Bræðraborgarstíg 5, Reykjavík,
sem lést á deild B-4 Landspítalanum Fossvogi
laugardaginn 20. desember, verður jarðsungin frá
Dómkirkjunni föstudaginn 2. janúar kl. 13.00.
Halldór S. Aðalsteinsson
Guðmundur Kr. Aðalsteinsson María Eydís Jónsdóttir
Aðalsteinn R. Aðalsteinsson Bergrós Hilmarsdóttir
Sigdóra Jóna Aðalsteinsdóttir Jóhann Guðmundsson
Ingibjörg Guðrún Aðalsteinsdóttir
Kristín Pálína Aðalsteinsdóttir Reynir Baldursson
Halldór Guðjónsson
barnabörn og barnabarnabörn.
Okkar ástkæra móðir, tengdamóðir, amma
og langamma,
Ásta Pálína Baldvinsdóttir
Skarðshlíð 28a, Akureyri,
lést sunnudaginn 14. desember. Útförin hefur farið
fram í kyrrþey að ósk hinnar látnu. Sérstakar þakkir
færum við Friðriki Ingvarssyni og Sigmundi Sigfússyni,
læknum á Fjórðungssjúkrahúsinu Akureyri, ásamt
öðru starfsfólki sem kom að umönnun hinnar látnu.
Þökkum auðsýnda samúð.
Anna Lára Þorsteinsdóttir Ragnar Björn Jósepsson
Margrét Jónína Þorsteinsdóttir
Þorsteinn Baldvin Þorsteinsson Soffía Þórunn
Valdimarsdóttir
Ásta Laufey Egilsdóttir Sigurður Hallmann
Egilsson
Þorsteinn Marinó,
Daníel Ágúst,
Snorri Ágúst,
Inga Valdís,
og langömmubörn.