Fréttablaðið - 17.01.2009, Blaðsíða 68

36 17. janúar 2009 LAUGARDAGUR
var sorgin því nánast hvar sem komið
var hafði fjölskyldan misst einn, tvo
eða jafnvel fleiri meðlimi.“
Hann verður hugsi en mælir svo:
„Nú þegar mér berast fregnirnar frá
Gasa síðustu daga verður ekki hjá
því komist að hugurinn dragi aftur
fram myndir frá þessari óhuggulegu
reynslu.“
Á fundi með leiðtoga Hamas
Á ferðalagi sínu um þessar slóðir síð-
sumars árið 2003 hélt Sveinn Rúnar
á fund Sheikh Ahmed Yassin, andlegs
leiðtoga Hamas-samtakanna en hann
var myrtur í eldflaugaárás ísraelskra
herþyrlna í marsmánuði árið 2004.
„Þessu var stillt upp sem blaða-
mannaviðtali þannig að hann átti
að sitja fyrir svörum en hann snéri
dæminu við hvað eftir annað og fór að
spyrja mig um mína afstöðu. Spurn-
ingarnar voru sumar hverjar af erfið-
ara taginu, mér er til dæmis minnis-
stætt þegar hann sagði: „Alvopnaður
maður kemur inn á heimili þitt og
drepur konu þína og börnin þín. Hvað
gerir þú þá? Ferð þú ekki heim til
hans og hefnir harmanna?“ Ég svar-
aði neitandi en það er nú kannski auð-
veldara að segja nei í svona viðtali en
í veruleikanum. Ég veit satt að segja
ekki hvernig ég myndi bregðast við
ef maður stæði frammi fyrir þessu í
raunveruleikanum. Ég tala nú ekki um
ef umræddur morðingi fer húsa á milli
með þessi ódæði sín.“
Geðsýkin, reglusemin og trúin
Það má heita djarft hjá Sveini Rún-
ari að leggja í hættuferðir til Palest-
ínu ekki síst í ljósi þess að hann hefur
átt við geðröskun að stríða og þurfti
þá oftsinnis að leita aðstoðar. „Ég hef
reynslu af geðhvörfum en hef gæfu-
samlega haldið heilsu í meira en 20
ár. En til þess hef ég líka þurft að
huga að geðheilsunni. Það þýðir að ég
verð að vera reglusamur, ekki aðeins
á áfengi og slík efni, heldur verð ég
einnig að hafa reglur í mínu daglega
lífi og tryggja að ég fái nægan svefn
og slíkt. Ég neita því ekki að eins og
ástandið er núna þá hættir mér til að
vaka yfir Al-Jaseera-sjónvarpsstöð-
inni lengur en hollt er og kannski er
þráðurinn styttri en ella á álagstím-
um sem þessum og það er náttúrlega
ekki gott. Auðvitað hafa vinir og nánir
ættingjar ráðlagt mér frá því, vegna
þessarar forsögu, að fara til Palestínu.
En sem betur fer er kona mín þannig
eðli farin að hún styður mig í því sem
mér þykir mikilvægt að ég geri.“ Kona
hans er Björk Vilhelmsdóttir borgar-
fulltrúi Samfylkingarinnar.
Trúin hefur einnig hjálpað honum
að halda hugarró en jafnvel þótt hann
fari oftar í messu en flestir hverj-
ir segist hann vera lélegur trúmað-
ur. „Ég gleymi oft guði en verð allt-
af jafn feginn þegar hann lætur mig
vita að hann gleymir mér ekki.“ En
flækir það ekki samskiptin við fólkið í
Palestínu sem er annarrar trúar? „Ég
lít svo á að við séum sömu trúar. Við
trúum öll á guðlegt vald sem hefur
skapað þessa tilveru sem við fáum
aldrei skilið til fulls. Svo hef ég líka
séð það, bæði á átakasvæðum og svo
í starfi mínu sem læknir, að þegar
fólk stendur frammi fyrir hörmung-
um þá er því veitt einhver óskiljanleg-
ur styrkur sem hjálpar því að takast
á við hlutina. Það kemur mér allt-
af jafn mikið á óvart að sjá fólk sem
lent hefur í hörmungum en er síðan
svo viðkunnanlegt í viðmóti að það er
engin leið að merkja nokkra beiskju
í fari þess. Þessi styrkur er kominn
frá sama ósi og úr honum geta allir
drukkið sama í hvaða trúarfylkingu
menn standa.“
S
veinn Rúnar er að sjóða
hafragraut þegar blaða-
maður bankar upp á að
heimili hans í Efra-Breið-
holtinu eldsnemma morg-
uns. „Þetta er enginn
venjulegur hafragrautur,“ segir heim-
ilislæknirinn og sýnir ofan í pottinn
þar sem bláber og epli malla í grautn-
um. Því næst kemur hann með flösku
úr geymslunni með bláberjasafti sem
hann lofar í hástert og svo er hellt í
staupin.
Það er nóg að gera og blaðamaður
fylgir Sveini Rúnari þegar hann fer út
í bílskúrinn að hafa til mótmælaskilti
sem hafin verða til lofts á mómæla-
fundinum sem félagið Ísland Palest-
ína stendur fyrir á morgun í Háskóla-
bíói. „Þegar líður að mótmælum lít ég
yfir spjöldin og huga að því hvort það
þurfi að uppfæra þau eitthvað,“ segir
hann meðan hann lítur yfir spjöldin.
„Það er í rauninni afskaplega þægi-
legt en um leið sorglegra en tárum
tekur að meira að segja gömlu spjöld-
in eiga alveg jafn vel við í dag eins og
þegar þau voru skrifuð fyrir nokkr-
um árum. Það er til marks um að það
breytist ekki svo margt; það er alltaf
sama ástandið. Nema hvað það er jafn-
vel með verra móti nú en oft áður.“
Höfðingjabragur í hreysi
Það þarf ekki eðalveigar til að taka
rausnarlega á móti gestum, að sögn
gestgjafans. Hann rifjar upp sína
fyrstu heimsókn til Palestínu en þar
í landi hefur hann mætt mikilli gest-
risni, jafnvel hjá þjáðu fólki í húsa-
kynnum sem seint teldust mannsæm-
andi.
„Ég gleymi því aldrei þegar ég fór í
fyrsta sinn í heimsókn í flóttamanna-
búðunum á Gasa þar sem fólkið hafðist
við í mannabústöðum sem í raun gætu
varla talist húsnæði. Þar voru veggir
gerðir eingöngu úr bárujárnsplötum
og síðan tjaldað yfir. Þarna voru engin
skólpræsi eins og við þekkjum held-
ur rann skólpið þarna í rauf eða fornu
fari meðfram vegum. Þarna voru held-
ur engar vatnslagnir svo vatnið varð
fólkið að sækja í krana sem stóð við
götuna.
Það kom mér því á óvart að þegar
ég kem þarna, vestrænn maðurinn og
heimilisfólki alveg ókunnur, að þá er
mér tekið opnum örmum og mér boðn-
ar veitingar meðan spjallað var. Fólk-
ið var glaðvært, þrátt fyrir allt og
veitti mér ekkert annað en velvild og
vináttu.“
Grafið með berum höndum eftir ætt-
ingjum
Sveinn Rúnar hefur oftsinnis síðan
farið til Palestínu en ferðin sem hann
fór í apríl 2002 rennur honum seint úr
minni. Þá fór hann til flóttamanna-
búðanna í Jenín á Vesturbakkanum
skömmu eftir grimmúðlegar árás-
ir sem skipta má niður í fjórar lotur.
„Þeir byrja þetta með loftárásum á
þéttbýlustu svæðin. Því næst gera
þeir árásir úr þyrlum og þegar þegar
því er lokið koma þeir á jarðýtum og
ryðja öllu sem fyrir verður til þess að
breikka göturnar svo þeir eigi hægar
um vik að athafna sig á skriðdrekun-
um sem síðan koma í kjölfarið. Svo
loks koma hermennirnir að leita uppi
unga menn og handtaka þá en þeir
sem eldri eru fá að þola niðurlægingu
af ýmsum toga.
Þegar ég kom þarna sá ég að heilu
hverfin höfðu verið jöfnuð við jörðu
svo víðast gaf að líta einungis grjót-
hrúgur þar sem áður voru heimili
fólksins. Þar innan um sáust einstaka
leikfang, skór eða fataleifar. Þetta
er ekki stríð heldur aftökur,“ segir
Sveinn Rúnar og það er greinilegt að
þungbærar hugsanir sækja á hann.
„Einnig mátti sjá fólk sem í örvænt-
ingu reyndi að grafa eftir ættingjum
í rústunum, sumir hverjir með berum
höndum.“
Hann fór ásamt palestínskum kol-
lega sínum í læknavitjun á þessum
slóðum. „Ég áttaði mig fljótt á því að
fólkið hafði ekki einungis þörf fyrir
lækni og því var þessi kollegi minn
oftar en ekki í hlutverki prests. Vissu-
lega þurfti að búa um sár og það var
gert en það sem fór verst með fólkið
Styrkurinn kemur frá sama ósi
Fréttir af átökunum á Gasasvæðinu snerta fólk misjafnlega mikið. Sveinn Rúnar Hauksson, formaður félagsins Ísland Palest-
ína, þekkir af reynslu hvað er að gerast. Hann sagði Jóni Sigurði Eyjólfssyni frá reynslunni á átakasvæðum sem flestir myndu
reyna að halda sér frá, sérstaklega ef þeir hefðu glímt við geðsýki.
ENGIN ÞÖRF Á AÐ BREYTA MÓTMÆLASPJÖLDUNUM Sveinn Rúnar Hauksson, formaður félagsins Ísland Palestína, undirbýr mótmælafundinn sem haldinn verður í
Háskólabíói á morgun. Fréttirnar síðustu daga draga fram hrikalegar myndir úr reynsluheimi Sveins Rúnars. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
SHEIKH AHMED YASSIN Sveinn Rúnar fundaði með Yassin, stofnanda og andlegum leiðtoga
Hamas-samtakanna, sem kom honum verulega á óvart með spurningu sem erfitt er að svara.
Einnig mátti
sjá fólk sem
í örvænt-
ingu reyndi
að grafa eft-
ir ættingj-
um í rústun-
um, sumir
hverjir með
berum
höndum.“