Tíminn - 08.04.1993, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 8. apríl 1993
Tíminn 5
Björn S. Stefánsson:
Svar almennings
Á Alþingi er verið að fjalla um lög um hinn raunverulega EES-samning.
Ef þau verða samþykkt, verða þau sem önnur lög að hljóta staðfestingu
forseta íslands eða þjóðarinnar. Vigdís Finnbogadóttir vék sér undan því
hinn 13. janúar s.l. að vísa staðfestingu laganna um fyrrverandi EES-
samning til þjóðarinnar með þeim rökum, að hún óttaðist að þá yrði hún
ekki tákn sameinaðrar þjóðar. Hún vfsaði einnig til þess, að færsla emb-
ættis hennar væri í mótun.
Margir eru sem kunnugt er þeirr-
ar skoðunar, að það styrki ekki
embættið sem tákn sameinaðrar
þjóðar að víkja sér undan því að
vísa EES- málinu til þjóðarinnar til
staðfestingar, og vilja, að embættið
mótist m.a. með tilliti til þeirrar
heimildar, sem 26. grein stjómar-
skrárinnar veitir forseta til að færa
ráðin í tilteknum málum frá ríkis-
stjóm til þjóðarinnar.
Það er ekki nema von, að kapps-
full ríkisstjóm þrýsti fast á forseta,
ef til greina kemur að færa úrslit
mála frá henni til þjóðarinnar.
Skrifstofa forseta og skrifstofa for-
sætisráðherra eru undir sama þaki.
Það má vera táknrænt fyrir að-
stöðu forseta til að halda hlut þjóð-
arinnar gegn ríkisstjórn, ef svo ber
undir.
Eins og víða hefur komið fram,
urðu það mörgum vonbrigði, að
Vigdís skyldi ekki beita heimild
stjórnarskrárinnar í þessu efni í
vetur. Með undirskriftasöfnun er
almenningi um land allt gefinn
kostur á að taka undir yfirlýsingu
um, að ekki megi taka frá þjóðinni
þann rétt, sem felst í því, að forseti
getur vísað staðfestingu laga til
hennar, og þess óskað, að sá réttur
verði nýttur við lok EES- málsins.
Með undirskriftasöfnuninni er
ekki verið að ýfast um orðinn hlut,
heldur horft fram á við til að gæta
stjórnarskrárbundins réttar al-
mennings. Mörgum þykir líklegt,
ætla ég, að Vigdís vilji nema vilja
almennings í málinu og láta for-
setaembættið mótast með tilliti til
hans. Síðan í janúar hafa rökræður
skýrt stöðu forseta í þessu efni; þar
má einkum minnast greinaflokks
Sigurðar Líndals prófessors.
Höfundur er dr. scient
um gengur það upp en stundum þótti
mér þeir gera of mikið út á þessar vís-
anir. En eins og Hugleik er lagið er
þetta á heildina litið skemmtileg sýn-
ing og aldrei dauður punktur. Það var
mikill fjölskyldubragur á frumsýn-
ingunni og nánast hlegið að öllu svo
vel hefði mátt kortleggja salinn með
það fýrir augum að sjá hvar skyld-
menni hvers leikara sátu og svo hver
var ekki í náðinni hjá sínu fólki. Þess
má geta að lokum að Stútungaspilið
sem fýlgir miðanum að leikritinu er
mjög skemmtilegt og enginn leik-
húsgestur ætti að láta hjá líða að
reyna sig í því.
—Gerður Kristný
Gísli Sigurösson, einn ieikenda í
Stútungasögu gefur kinnhest.
Hugleikur:
Stútungasaga
Hugleikur er aftur kominn á kreik og
sýnir nú Stútungasögu í Tjamarbíói.
Leikritið er eftirÁrmann Guðmunds-
son, Hjördísi Heiðrúnu Hjartardótt-
ur, Sævar Sigurgeirsson og Þorgeir
Tryggvason. Sigrún Valbergsdóttir
Ieikstýrir.
Stútungasaga er gamanleikrit sem
gerist á landnámsöld. Margar persón-
ur koma við sögu og meðal þeirra er
hann Atli sem vill aðeins vafra um
tún og heiðar og tína blóm. Hann vill
giftast Jófríði sem á sömu áhugamál
og hann en á að giftast Geir bjúgu
þvert á móti vilja sínum. Við fylgj-
umst með því hvemig Ólöfu konu
Haralds gengur við að skrifa Njálu en
kálfaskortur tefur skriftimar. Svo er
það hann Haki sem gerir fátt annað
en að brenna bæi og drepa fólk. Þess
vegna verður Hugleikur sífellt að
endumýta suma leikarana sem vakna
aftur upp frá dauðum og halda áfram
að leika í dálítinn tíma áður en þeir
eru drepnir aftur. Ásgrímur bóndi
kemur við sögu en honum gengur
illa að koma Jómnni dóttur sinni út
sem er óttalegt skass. Ekki má
LEIKLIST
v_____________________/
gleyma kvensama biskupnum, Klæng
Kortssyni og frillum hans en konum-
ar í Stútungasögu em annað hvort
frillur eða einhvers konar ófreskar
nomir. Noregskonungur birtist svo
stökum sinnum en honum gengur
illa við að sætta sig við ást konu sinn-
ar á íslenskum skáldum.
Hugleikur á yfir mörgum ágætum
leikumm að skipa og í heistu hlut-
verkum em þau Mats Jonsson, Hulda
Hákonardóttir, Þorgeir TVyggvason,
Sævar Sigtryggsson, Rúnar Lund,
Gísli Sigurðsson og Gunnar Gunn-
arsson.
Leikmyndin er fádæma skemmtileg
en einföld. Risastórri bók hefur verið
komið fyrir aftast á miðju sviðinu og
er flett upp á þeirri leikmynd sem á
við hvert atriði. Þar sem einmitt er
verið að segja sögu í leikritinu, passar
þetta einkar vel. Magnús Þorgríms-
son og Ámi Baldvinsson eiga heiður-
inn af þessari hugmynd. Tónlistin er
eftir þá Þorgeir Tryggvason og Ár-
mann Guðmundsson og á hún vel
við. Hrefna Hrólfsdóttir sér um bún-
inga og virtust mér þeir vera héðan
og þaðan. Sumir em ósköp land-
námslegir en til dæmis er ein frillan
klædd eins og frönsk gleðikona frá
síðustu öld. Það fannst mér skjóta
heldur skökku við.
Höfundar Stútungasögu leika sér
mikið með málshætti, ljóð og tilvitn-
anir í íslendingasögumar og stund-
Stúdentaleikhúsið:
B í lakirkj ugarðurinn
Stúdentaleikhúsið sýnir nú Bíla-
kirkjugarðinn eftir Femando Arrabal
á Galdraloftinu í Hafnarstræti í leik-
stjóm Jóns St. Kristjánssonar. Þor-
varður Helgason þýddi verkið.
Þetta er absúrdverk en þau þykja lýsa
firringu mannsins og umkomuleysi í
nútímaheimi. Bílakirkjugarðurinn er
í stíl við önnur verk Arrabals þar sem
persónumar em ýmist böðlar eða
fómarlömb. Hér er píslarsaga Krists
látin gerast í bílakirkjugarði. Emanú
er trompetleikari sem leikur fýrir fá-
tæklinga á hverri nóttu ásamt tveimur
félögum sínum. Þeir eiga það sífellt á
hættu að lögreglan handtaki þá fýrir
það og það kemur að því að annar fé-
laga Emanús svíkur hann með kossi
og þá er ekki að spyrja að leikslokum.
I helstu hlutverkum em Kristjón
Freyr Sveinsson sem leikur Emanú,
Magnús Þór Þorbergsson og Reynir
Þór Sigurðsson sem leika félaga hans.
Elfa Ýr Gylfadóttir leikur gleðikonuna
Dilu sem Emanú á vingott við og Rún-
ar Reynisson fer með hlutverk Milosar
atvinnurekanda Emanús. Leikmyndin
er mjög góð en hún er hönnuð af Ei-
rúnu Sigurðardóttur. Sigríður Krist-
insdóttir sá um búninga sem sömu-
leiðis falla vel að verkinu.
LEIKLIST
__________✓
Það vantar mikið upp á til að Bíla-
kirkjugarður Stúdentaleikhússins geti
talist skemmtileg sýning. Hún byrjar
ágætlega en fljótlega fór mér að leið-
ast að fýlgjast með þessum sífelldu
hlaupum og eltingaleikjum inn á svið-
ið og út af því. Sagan var manni það
kunn að það var engin sérstök spenna
í gangi. Leikstjórinn hefði átt að reyna
að gera þennan hluta örlítið meira
spennandi. Bflakirkjugarðurinn er
vissulega erfitt verk og manni kemur
helst í hug að Stúdentaleikhúsið hafi
ætlað sér of mikið þegar það varð fýrir
valinu.
—Gerður Kristný
Skáldið
Henning Mankell:
Hundurinn sem hljóp upp til stjðmu.
Gunnar Stefánsson þýddi.
Mál og menning
1992.
Sagan er fýrst og fremst úr hugar-
heimi Jóels sem er ellefu ára og býr
með Samúel pabba, sem er skógar-
höggsmaður norður í botnum, en
var áður farmaður og fór víða um
heimsins höf. Og Samúel pabbi þrá-
ir hafið.
Jenný mamma er horfin. Hún sem
vildi ekki vera hjá þeim. Hún sem
einu sinni setti niður í ferðatösku og
hvarf með lestinni í suðurátt, þegar
þekkir og skilur
Samúel pabbi var úti í skógi að
vinna.
Hann á mömmu sem var með eitt-
hvað í sér sem heitir óróleiki. Að
eiga enga mömmu er það versta.
Hann er hræddur um að Samúel
pabbi sé að hverfa. Sara með rauða
hattinn er byrjuð að éta hann.
Svíkur hann sinn eigin son?
En hugarheimur drengsins er vit-
anlega tengdur veruleika daganna.
HoKmennur
Þórir kemur til sögu, 12 ára, dóm-
arasonur af aðalsætt. Jóel tekur
hann í leynifélagið sitt, en Þórir seg-
ir að leynifélag eigi að hræða fólk.
Og hlutverkin snúast við, svo að Jó-
el finnst að hann sé að verða þjónn
Þóris, sem láti hann gera það sem
hann vill ekki gera.
Jóel finnur að hrekkir þeirra félaga
að spilla garði Geirþrúðar neflausu
hræða hana ekki og gera hana ekki
reiða, heldur hrygga. Og þegar hún
spyr: „Hvers vegna?“, kann hann
engin svör.
Þessi saga verður ekki rakin hér, en
hana segir vitur maður sem skilur
fólk á öllum aldri.
Sara er feit, hún er með of stór
brjóst og hún er með exem. En hún
býr til góðan mat og hún finnur
þegar maður vill ekki láta klappa sér
á vangann.
Hann getur ekki skilið að Samúel
pabbi skuli komast í svona gott skap
í hvert sinn sem hún er nærri. En
það er erfitt að átta sig á fullorðnu
fólki. Það hefur hann lært. Maður
skilur bara það fullorðna fólk, sem
enn er viturt eins og börn og hagar
sér öðruvísi en aðrir.
Eins og Símon óveður og Geir-
þrúður neflausa.
Það er hægt að skilja þau og vera
með þeim.
Og þó er Símon óveður ruglaður og
okkur skilst að hann hafi verið árum
saman á geðveikrahæli. En hann
vissi að hægt er að velja sér vinda til
að hlusta á og unnt er að syngja frá
sér slæmar hugsanir.
Og það er mjög hagnýt vitneskja.
Þetta er ein þeirra sögubóka, sem
menn vitkast af að lesa.
H.Kr.
S
Tvær leióir
eru hentugar til þess
aö verja ungbarn í bíl
Látiö barniö annaöhvort liggja
i bilstól fyrir ungbörn eöa
barnavagni sem festur er
meö beltum.
yUMFERÐAR
RÁÐ