Tíminn - 08.04.1993, Blaðsíða 15

Tíminn - 08.04.1993, Blaðsíða 15
Fimmtudagur 8. apríl 1993 Tíminn 15 — og forfeður ísraelsmanna komu frá Afríku, samkvæmt nýjum rannsóknum Frá David Keys, fréttaritara Tfmans í Englandi EFTIR fímmtán ára Iangar rannsóknir á öllum fornleifafræöileg- um og sögulegum sönnunargögnum, hefur einn af frægustu biblíufræðingum heims, prófessor Thomas Thompson, dregið þá ályktun að það sé engan sagnfræðilegan sannleik að fínna í fyrstu 10 bókum biblíunnar. Endurmat hans á því efni biblí- unnar, sem helstu fræðimönnum hefur þótt ólíklegt að hróflað yrði við, byggist einfaldlega á því að persónur biblíunnar, svo sem Abraham, Jakob, Móses, Jósúa, Sál, Davíð og Saloómon, hafi aldr- ei verið til í raunveruleikanum. í nýrri bók sinni, „The Early Hist- ory of the Israelite People", færir Thompson rök fyrir því að persón- ur þessar hafi verið búnar til u.þ.b. 500 árum fyrir Krist, eða 500-1500 árum eftir að saga þeirra á að ger- asL Hann bendir einnig á að útlegð ísraelsmanna í Egyptalandi, Exód- us, og leit ísraelsmanna að íyrir- heitna landinu, hafi aldrei átt sér stað. Að ríki Davíðs og Salómóns (venjulega tímasett 1.000 árum fyrir Krists burð) sé skáldskapur einn og að forfeður ísraelsku þjóð- arinnar hafi upprunalega komið frá Afríku. „í Júdeu og Jerúsalem, þar sem biblían segir frá konungsdæmi Salómons, finnast engin sönnun- argögn, hvorki söguleg né forn- leifafræðileg, sem benda til að nokkurt konungsríki hafi verið þar fyrr en 800 árum fyrir Krist.“ „Öll gögn, jafnt úr hellarann- sóknum og yfirborðsrannsóknum, sýna að íbúar Júdeu búa ekki í stöðluðum samfélögum fyrr en 9 öldum fyrir Krist.“ „Þarna var engin byggð á þeim tíma sem saga Salómons á að ger- ast, og því hvorki félagslegur né stjómarfarslegur efniviður fyrir undirstöðu konungsríkis.“ „Þar með er það óhugsandi að Sál, Davíð og Salómon, sem sagðir em hafa verið konungar, hefðu venð til.“ „Ég held að þessi hluti Biblíunn- ar sé stórbrotinn skáldskapur, saminn á þeim tíma sem Jerúsal- em var hluti af persneska heims- veldinu, 5 öldum fyrir Krist.“ Prófessor Thompson, virtur Gamlatestamentisfræðingur og fomleifafræðingur frá Marquette- háskólanum í Milwaukee, getur sér þess til að ísraelsmenn hafi fyrst orðið að þjóð um eða eftir 450 fyrir Krist. Og það sem enn meiri athygli vekur: hann telur að hin nýja þjóð hafi verið sköpunarverk pemeska heimsveldisins. Hann notar pers- neskar heimildir og önnur sögu- leg gögn til að færa sönnur á það að þjóðinni hafi „verið skilað“ til Jerúsalem eftir útlegðina í Babýl- on. Hann telur að fólkið, sem snéri aftur til Jerúsalem, hafi verið af sýrlenskum, filistínskum, fönik- ískum og júdískum uppruna, fólk sem hafði verið hrakið með valdi, eftir að þessi þjóðarbrot voru gerð útlæg úr Babýlon 586 fyrir Krist. Prófessor Thompson reynir að færa sönnur á að saga ísraels í biblíunni sé skáldskapur sem blönduð þjóðarbrot bjuggu til, og persnesk yfirvöld hefðu væntan- lega varðveitt í Jerúsalem. Hann segir að öll fomleifafræði- leg gögn gefi til kynna að Jerúsal- em hafi ekki verið stórt og voldugt borgríki fyrr en 650 fyrir Krist, í fyrsta lagi, og engin merki finnist um stór musteri til dýrkunar á Ja- hve, guði Gyðinganna, lyrr en um 450 fyrir Krist. Hann telur að fyrsta musterið, sem reist hafi verið Jahve til dýrð- ar, hafi verið byggt að fmmkvæði persneska keisarans, Artaxerxes, 500 ámm eftir að talið hefur verið að Salómon hafi fyrst reist slíkt musteri. Samkvæmt rannsóknum hans var það hluti af persnesku stjóm- arfari að reisa musteri og leyfa fólki að ástunda sín trúarbrögð, á þeim svæðum sem þeir töldu hafa sögulegt mikilvægi. í Palestínu, miðpunkti Jahve- dýrkunarinnar, var borgin Samar- ía, sem hafði verið höfuðborg skammtímakonungsríkis ísraels- manna frá 880-722 fyrir Krist. Flestir íbúanna vom hraktir á brott af Assýríumönnum, og sném ekki aftur, en kölluðust síðar „Hin- ir tíu týndu ættbálkar". Þegar Persar yfirtóku svæðið sýndu þeir kænsku er þeir gáfu Jerúsalemborg — sem nýlega hafði orðið að þéttbýliskjarna — trúarlegt mikilvægi og vom einnig það klókir að rústa ekki trúhneigð Samaríumanna, en borgin hafði stjórnarfarslega gríðarlegt mikil- vægi. Persar sáu að Jahve-dýrkun var á undanhaldi og smátt og smátt færðist miðpunktur trúarbragð- anna frá Samaríu til Jerúsalem. Mikilvægi Jerúsalem fyrir gyð- inga, kristna menn og íslamska verður því fyrst við ákvörðun Persa að upphefja Jahvetrú með Jerúsalem sem útgangspunkL Thompson birtir kenningar um algjörlega áður óþekktan uppmna Júdeumanna. Þ.e. Fönikíumenn, Sýrlendinga og brottflutta Jórd- ani. Með vísindalegum aðferðum (málvísindalegum, veðurfarsleg- um og fornleifafræðilegum) finn- ur hann út að íbúarnir hafi upp- mnalega komið frá Darfur-svæð- inu, sem nú er vesturhluti Súdans í Afríku, u.þ.b. 5000 ámm fyrir Krist. í London hefur helsti fornleifa- rannsóknafræðingur Breska lista- safnsins og sérhæfður í rannsókn- um á „Fyrirheitna landinu", Jonat- han Tubb, lýst hinni nýju bók Thompsons sem „afrakstri frá- bærrar fræðimennsku". „Bókin skorar á viðtekin fræði- mannaviðhorf til biblíunnar og mun valda róttækri endurskoðun á sögum Fyrirheitna landsins," segir hann meðal annars. ,J4jög líklegt má teljast að prófessor Thompson hafi rétt fyrir sér í mörgum lykilatriðum sínum." Þá segir hann einnig: „Thompson hefur verið vandvirkur í vinnu- brögðum sínum, og hugaður að benda á atriði sem mörg okkar hafa haft hugboð um á síðari ár- um, án þess að við þyrðum að viðra þær skoðanir." Afneitun Thompsons á fyrrum viðtekinni söguskoðun ísraels- manna mun án efa valda deilum, bæði á meðal kristinna bókstafs- trúarmanna og einnig f röðum gyðinga. Bókin kemur við kaunin á stjómmálalegum rétti Ísraelsrík- is, sem hugsanlega lítur á skrifin sem árás á sögulegan gmnn zíon- ismans. Reime mykjudreifaramir eru afgreiddir í 3 mismunandi stærðum, 3500, 4250 og 5650 lítra. Þeirfást í 3 gerðum: Standard mykjudreifarinn er búinn lágþrýstri miðflóttaaflsdælu með mötunar- skrúfu, sömu dælu og notuð er í mykjuhurðunum. Reime Universal mykjudreifarinn er með sjálfsog- andi miðflóttaaflsdælu. Reime mykjudreifarinn er búinn snekkjudælu. Tankur dreifaranna er úr trefja- gleri og dreifirörin, sem styrkja dreifarann, em úr galvaniseruðu stáli. Tvö dreifistýri og þrívirki lokinn tryggja bestu mögulegu dreifingu. Reime dreifararnir eru létt- og lágbyggðir og þola því mikinn halla. Dælan, sem notuð er í Reime mykjudreifarann, fæst einnig sem sjálfstætt tæki á þrítengiramma. Gott sameignartæki. Útvegum einnig flórsköfur, vökva- eða vírdrifriar. DREIFIBREIDD m. BÚIJÖFUR KEILUFELLI47-111 REYKJAVlK SÍMI 75160 FAX 870290 Llnurit frá Norska landbúnaöartiáskólanum, sem sýnir dreif- ingu mykju úr Reime mykjudreifara. Söguleg ná- kvæmni biblíunn- ar hefur verið ve- fengd meir en nokkru sinni fyrr af vel þekktum amerískum forn- leifafræðingi. Talið er líklegt að eftirmálar þess valdi uppnámi víðs vegar í heim- inum. í MYKJUNA Skástillta mykjudælan frá Reime. Bylting í meðhöndlun á mykju. Reime dráttarvélardrifna mykjudælan hentar vel í allar gerðir haughúsa og Ijárhúskróa. Breyta má afstöðu dælunnar miðað viö dráttarvél úr nær lóðréttri stöðu, t.d. í dælubrunnum, í nær lárétta stöðu, auk hæðarbreytinga. Dælunni má þvi koma inn í áburðargeymslur um vegglúgur i mismunandi vegghæð i sem næst láréttri stöðu eða nær lóðrétt um dælubrunna. Reime er galvaniseruð, púðurlökkuð og afkasta- mikil mykjudæla. Reime er prófuð á Hvanneyri. Vöruvöndun í smáatriðum. Reime mykjuhurðir með dælubúnaði. Eftir 12 ára reynslu og um 7000 hurðir í notkun hafa þær sannað gildi sitt. Reime hurðarumbúnaðinn má skrúfa eða steypa í haughúsgatið. Allir málmhlutar eru heitgalvanise- raðir og þola þvi vel sýrurnar í áburðinum. Aflúttaksdrifna Reime mykjudælan sem fæst með dyrunum er afkastamikil og afgreiðist með þrivirkum loka, sem auð- velt er að stilla úr því að hræra yfir í dælingu. Breidd 200 og 300 sm. Flórsköfur vökva- eða vírdrifnar, inn- réttingar, básamottur og gatastálplötur. Fáanlegt með stutt- um fyrirvara. Prófuð af Norska búnaðarháskólanum. Reime mykjudreifar- ar og mykju dælur Konungar Biblíunnar, Salómon og Davíð, voru aldrei til

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.