Tíminn - 08.04.1993, Blaðsíða 15

Fimmtudagur 8. apríl 1993
Tíminn 15
— og forfeður ísraelsmanna komu frá Afríku, samkvæmt nýjum rannsóknum
Frá David Keys, fréttaritara Tfmans í Englandi
EFTIR fímmtán ára Iangar rannsóknir á öllum fornleifafræöileg-
um og sögulegum sönnunargögnum, hefur einn af frægustu
biblíufræðingum heims, prófessor Thomas Thompson, dregið þá
ályktun að það sé engan sagnfræðilegan sannleik að fínna í fyrstu
10 bókum biblíunnar.
Endurmat hans á því efni biblí-
unnar, sem helstu fræðimönnum
hefur þótt ólíklegt að hróflað yrði
við, byggist einfaldlega á því að
persónur biblíunnar, svo sem
Abraham, Jakob, Móses, Jósúa,
Sál, Davíð og Saloómon, hafi aldr-
ei verið til í raunveruleikanum.
í nýrri bók sinni, „The Early Hist-
ory of the Israelite People", færir
Thompson rök fyrir því að persón-
ur þessar hafi verið búnar til u.þ.b.
500 árum fyrir Krist, eða 500-1500
árum eftir að saga þeirra á að ger-
asL
Hann bendir einnig á að útlegð
ísraelsmanna í Egyptalandi, Exód-
us, og leit ísraelsmanna að íyrir-
heitna landinu, hafi aldrei átt sér
stað. Að ríki Davíðs og Salómóns
(venjulega tímasett 1.000 árum
fyrir Krists burð) sé skáldskapur
einn og að forfeður ísraelsku þjóð-
arinnar hafi upprunalega komið
frá Afríku.
„í Júdeu og Jerúsalem, þar sem
biblían segir frá konungsdæmi
Salómons, finnast engin sönnun-
argögn, hvorki söguleg né forn-
leifafræðileg, sem benda til að
nokkurt konungsríki hafi verið
þar fyrr en 800 árum fyrir Krist.“
„Öll gögn, jafnt úr hellarann-
sóknum og yfirborðsrannsóknum,
sýna að íbúar Júdeu búa ekki í
stöðluðum samfélögum fyrr en 9
öldum fyrir Krist.“
„Þarna var engin byggð á þeim
tíma sem saga Salómons á að ger-
ast, og því hvorki félagslegur né
stjómarfarslegur efniviður fyrir
undirstöðu konungsríkis.“
„Þar með er það óhugsandi að
Sál, Davíð og Salómon, sem sagðir
em hafa verið konungar, hefðu
venð til.“
„Ég held að þessi hluti Biblíunn-
ar sé stórbrotinn skáldskapur,
saminn á þeim tíma sem Jerúsal-
em var hluti af persneska heims-
veldinu, 5 öldum fyrir Krist.“
Prófessor Thompson, virtur
Gamlatestamentisfræðingur og
fomleifafræðingur frá Marquette-
háskólanum í Milwaukee, getur
sér þess til að ísraelsmenn hafi
fyrst orðið að þjóð um eða eftir
450 fyrir Krist.
Og það sem enn meiri athygli
vekur: hann telur að hin nýja þjóð
hafi verið sköpunarverk pemeska
heimsveldisins. Hann notar pers-
neskar heimildir og önnur sögu-
leg gögn til að færa sönnur á það
að þjóðinni hafi „verið skilað“ til
Jerúsalem eftir útlegðina í Babýl-
on.
Hann telur að fólkið, sem snéri
aftur til Jerúsalem, hafi verið af
sýrlenskum, filistínskum, fönik-
ískum og júdískum uppruna, fólk
sem hafði verið hrakið með valdi,
eftir að þessi þjóðarbrot voru gerð
útlæg úr Babýlon 586 fyrir Krist.
Prófessor Thompson reynir að
færa sönnur á að saga ísraels í
biblíunni sé skáldskapur sem
blönduð þjóðarbrot bjuggu til, og
persnesk yfirvöld hefðu væntan-
lega varðveitt í Jerúsalem.
Hann segir að öll fomleifafræði-
leg gögn gefi til kynna að Jerúsal-
em hafi ekki verið stórt og voldugt
borgríki fyrr en 650 fyrir Krist, í
fyrsta lagi, og engin merki finnist
um stór musteri til dýrkunar á Ja-
hve, guði Gyðinganna, lyrr en um
450 fyrir Krist.
Hann telur að fyrsta musterið,
sem reist hafi verið Jahve til dýrð-
ar, hafi verið byggt að fmmkvæði
persneska keisarans, Artaxerxes,
500 ámm eftir að talið hefur verið
að Salómon hafi fyrst reist slíkt
musteri.
Samkvæmt rannsóknum hans
var það hluti af persnesku stjóm-
arfari að reisa musteri og leyfa
fólki að ástunda sín trúarbrögð, á
þeim svæðum sem þeir töldu hafa
sögulegt mikilvægi.
í Palestínu, miðpunkti Jahve-
dýrkunarinnar, var borgin Samar-
ía, sem hafði verið höfuðborg
skammtímakonungsríkis ísraels-
manna frá 880-722 fyrir Krist.
Flestir íbúanna vom hraktir á
brott af Assýríumönnum, og sném
ekki aftur, en kölluðust síðar „Hin-
ir tíu týndu ættbálkar".
Þegar Persar yfirtóku svæðið
sýndu þeir kænsku er þeir gáfu
Jerúsalemborg — sem nýlega
hafði orðið að þéttbýliskjarna —
trúarlegt mikilvægi og vom einnig
það klókir að rústa ekki trúhneigð
Samaríumanna, en borgin hafði
stjórnarfarslega gríðarlegt mikil-
vægi.
Persar sáu að Jahve-dýrkun var á
undanhaldi og smátt og smátt
færðist miðpunktur trúarbragð-
anna frá Samaríu til Jerúsalem.
Mikilvægi Jerúsalem fyrir gyð-
inga, kristna menn og íslamska
verður því fyrst við ákvörðun
Persa að upphefja Jahvetrú með
Jerúsalem sem útgangspunkL
Thompson birtir kenningar um
algjörlega áður óþekktan uppmna
Júdeumanna. Þ.e. Fönikíumenn,
Sýrlendinga og brottflutta Jórd-
ani. Með vísindalegum aðferðum
(málvísindalegum, veðurfarsleg-
um og fornleifafræðilegum) finn-
ur hann út að íbúarnir hafi upp-
mnalega komið frá Darfur-svæð-
inu, sem nú er vesturhluti Súdans
í Afríku, u.þ.b. 5000 ámm fyrir
Krist.
í London hefur helsti fornleifa-
rannsóknafræðingur Breska lista-
safnsins og sérhæfður í rannsókn-
um á „Fyrirheitna landinu", Jonat-
han Tubb, lýst hinni nýju bók
Thompsons sem „afrakstri frá-
bærrar fræðimennsku".
„Bókin skorar á viðtekin fræði-
mannaviðhorf til biblíunnar og
mun valda róttækri endurskoðun
á sögum Fyrirheitna landsins,"
segir hann meðal annars. ,J4jög
líklegt má teljast að prófessor
Thompson hafi rétt fyrir sér í
mörgum lykilatriðum sínum." Þá
segir hann einnig: „Thompson
hefur verið vandvirkur í vinnu-
brögðum sínum, og hugaður að
benda á atriði sem mörg okkar
hafa haft hugboð um á síðari ár-
um, án þess að við þyrðum að
viðra þær skoðanir."
Afneitun Thompsons á fyrrum
viðtekinni söguskoðun ísraels-
manna mun án efa valda deilum,
bæði á meðal kristinna bókstafs-
trúarmanna og einnig f röðum
gyðinga. Bókin kemur við kaunin
á stjómmálalegum rétti Ísraelsrík-
is, sem hugsanlega lítur á skrifin
sem árás á sögulegan gmnn zíon-
ismans.
Reime mykjudreifaramir eru afgreiddir í 3 mismunandi stærðum, 3500, 4250 og 5650 lítra.
Þeirfást í 3 gerðum: Standard mykjudreifarinn er búinn lágþrýstri miðflóttaaflsdælu með mötunar-
skrúfu, sömu dælu og notuð er í mykjuhurðunum. Reime Universal mykjudreifarinn er með sjálfsog-
andi miðflóttaaflsdælu. Reime mykjudreifarinn er búinn snekkjudælu. Tankur dreifaranna er úr trefja-
gleri og dreifirörin, sem styrkja dreifarann, em úr galvaniseruðu stáli. Tvö dreifistýri og þrívirki lokinn
tryggja bestu mögulegu dreifingu. Reime dreifararnir eru létt- og lágbyggðir og þola því mikinn halla.
Dælan, sem notuð er í Reime mykjudreifarann, fæst einnig sem sjálfstætt tæki á þrítengiramma.
Gott sameignartæki. Útvegum einnig flórsköfur, vökva- eða vírdrifriar.
DREIFIBREIDD m.
BÚIJÖFUR
KEILUFELLI47-111 REYKJAVlK
SÍMI 75160 FAX 870290
Llnurit frá Norska landbúnaöartiáskólanum, sem sýnir dreif-
ingu mykju úr Reime mykjudreifara.
Söguleg ná-
kvæmni biblíunn-
ar hefur verið ve-
fengd meir en
nokkru sinni fyrr
af vel þekktum
amerískum forn-
leifafræðingi.
Talið er líklegt að
eftirmálar þess
valdi uppnámi
víðs vegar í heim-
inum.
í MYKJUNA
Skástillta mykjudælan frá Reime.
Bylting í meðhöndlun á mykju.
Reime dráttarvélardrifna mykjudælan hentar vel í
allar gerðir haughúsa og Ijárhúskróa.
Breyta má afstöðu dælunnar miðað viö dráttarvél
úr nær lóðréttri stöðu, t.d. í dælubrunnum, í nær
lárétta stöðu, auk hæðarbreytinga. Dælunni má
þvi koma inn í áburðargeymslur um vegglúgur i
mismunandi vegghæð i sem næst láréttri stöðu
eða nær lóðrétt um dælubrunna.
Reime er galvaniseruð, púðurlökkuð og afkasta-
mikil mykjudæla. Reime er prófuð á Hvanneyri.
Vöruvöndun í smáatriðum.
Reime mykjuhurðir
með dælubúnaði.
Eftir 12 ára reynslu og um 7000 hurðir í notkun hafa þær
sannað gildi sitt. Reime hurðarumbúnaðinn má skrúfa eða
steypa í haughúsgatið. Allir málmhlutar eru heitgalvanise-
raðir og þola þvi vel sýrurnar í áburðinum.
Aflúttaksdrifna Reime mykjudælan sem fæst með dyrunum
er afkastamikil og afgreiðist með þrivirkum loka, sem auð-
velt er að stilla úr því að hræra yfir í dælingu.
Breidd 200 og 300 sm. Flórsköfur vökva- eða vírdrifnar, inn-
réttingar, básamottur og gatastálplötur. Fáanlegt með stutt-
um fyrirvara. Prófuð af Norska búnaðarháskólanum.
Reime
mykjudreifar-
ar og mykju
dælur
Konungar Biblíunnar,
Salómon og Davíð,
voru aldrei til