Tíminn - 08.04.1993, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 8. apríl 1993
Tíminn 9
Feögarnir Kim: heilaþvegnir af dýrkuninni á sjálfum sér?
Kommúnískur goð-
konungur
Áhyggjurnar í því sambandi snúast
eins og sakir standa einna helst um
Norður-Kóreu. Alla tíð frá stofnun
þess ríkis skömmu eftir heimsstyrj-
öldina síðari hefur verið þar al- og
harðráður landsfaðir Kim Il-sung,
sem ríkt hefur lengur samfellt en
nokkur annar af núverandi ríkis-
leiðtogum veraldar. Hann er nú
kominn yfir áttrætt og ákveðið hef-
ur verið að við ríki af honum taki
sonur hans, Kim Jong-il, rúmlega
fimmtugur að aldri. Með því eru
felldar inn í kommúnískt kerfi ríkis
þessa hefðir frá konungdómi. Norð-
urkóreanskir talsmenn hafa sagt að
það sé gert til að forðast uppnám
með stundum alvarlegum afleiðing-
um, sem gjarnan hafi orðið er leið-
togar kommúnískra ríkja féllu frá.
Færa má rök að því að Norður-
Kóreumenn séu einangraðri frá um-
heiminum en flest eða allt annað
fólk í heiminum og jafnvel að svo
hafi verið um þá mann fram af
manni í aldaraðir. Konungsríkið
Kórea einangraði sig frá umheimin-
um á sama hátt og grannar þess
Kína og Japan og um sama leyti.
Landið opnaðist seinna en hin tvö
fyrir áhrifum frá Vesturlöndum og
varla hafði sú opnun átt sér stað er
Japanir lögðu landið undir sig. Und-
ir stjóm þeirra voru möguleikar
Kóreumanna á samskiptum við um-
heiminn áfram takmarkaðir. Jap-
önsku yfirráðunum lauk með ósigri
Japans í heimsstyrjöldinni síðari, en
þá tók við skipting landsins í suður-
og norðurríki út frá valdatafli
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna.
Inn í Suður-Kóreu streymdu vest-
ræn áhrif, Norður- Kórea var hins-
vegar undir stjórn Kim Il-sungs
ekki síður einangruð en konungs-
ríkið gamla hafði verið, m.a.s. sam-
skiptin við kommúnísku stórveldin
Kína og Sovétríkin voru takmörkuð.
Það er ekki auðvelt að reyna að
gera sér í hugarlund hugarfar fólks
með þennan söguferil að baki. En
ólíklegt getur varla talist að í aug-
um þess sé umheimurinn — Suður-
Kórea einnig núorðið — dularfull-
ur, framandi, ískyggilegur. Opinberi
áróðurinn hefur og í allri stjórnar-
tíð Kims gengið út á það að sann-
færa fólk hans um að það sé um-
kringt heimi, sem sé annaðhvort
fjandsamlegur eða ekki til að reiða
sig á. Kim hefur og höfðað mjög til
þjóðernishyggju, sem landar hans
hafa í ríkum mæli, og það hefur
sennilega ásamt með öðru tryggt
honum taumhald á þeim.
Leiðtogi þessi hefur í yfir fjóra ára-
tugi látið dýrka sig sem einskonar
goðkonung og Ieitast við að gera sig
að helgum holdgervingi þjóðar
sinnar, í augum hennar. Á bak við
viðhorf af því tagi eru ævafornar
hefðir í Austur-Asíu sem víðar, og er
því ekki óhugsandi að dýrkunin á
Kim hafi að einhverju marki treyst
tilfinningaböndin milli hans og
þegna hans. í opinbera áróðrinum
hefur Kim þar að auki ekki einungis
verið kynntur sem þjóðarleiðtogi
Kóreumanna, heldur sem leiðtogi
er allur heimur virði og/eða óttist. í
því sambandi er því haldið fram að
Kim sé ekki aðeins einn af helstu
hugmyndafræðinga marxismans,
heldur hafi hann innleitt nýtt þró-
unarstig — sem eins og vænta mátti
er kallað kimilsúngismi — í sögu
þessa kenningakerfis. Gefið er þar
með í skyn að eldri stig marxismans
séu úrelt orðin, en kimilsúngism-
inn hið nýja ljós heimsins.
Hræðast þýska
fordæmið
Með hliðsjón af þessu mætti vera að
Norður-Kóreumenn hefðu hærri
hugmyndir um sig gagnvart um-
heiminum en umheimurinn hefur
um þá. Það á trúlega einnig við um
Kim og gæðinga hans. Áróðurs-
menn og ekki síst þeir, sem einokað
geta áróður, heilaþvo gjarnan sjálfa
sig, ef ekki aðra. Af andstöðu gegn
Kim fara ekki miklar sögur. Hann
kann að vera vinsælli af þegnum
sínum en Vesturlandamenn eiga
auðvelt með að skilja. Þar að auki er
harðstjórnarkerfi hans sagt skipu-
lagt með besta móti. Enn má benda
á með tilvísan til þess, sem rakið var
hér að ofan, að Norður- Kóreumenn
hafa í aldaraðir vanist einangrun og
harðstjórn, nú síðast undir komm-
únistum, þar áður undir Japönum
og þar á undan svo öldum skipti
undir harðráðri konungsstjórn, sem
studdist við aðal og mandarína. Sagt
hefur verið að þótt Norður-Kórea af-
neiti í samræmi við guðleysi komm-
únismans öllu af trúarbragðatagi, sé
það ríki í raun konfúsíanskara en
nokkurt annað í heimi. Kommún-
istaflokkurinn gegni þar hliðstæðu
hlutverki og mandarínastéttin áður.
Enda þótt sjálfstraust þeirra Kim-
feðga og þeirra manna kunni að
vera meira en margur heldur, má
eigi að síður ætla að tímarnir séu í
þeirra augum með erfiðara móti.
Kommúnismi sovétblakkarinnar er
hruninn og með honum að mestu
viðskiptin við Sovétríkin, sem voru
meirihluti allra utanríkisviðskipta
Norður-Kóreu. Líkur hafa þótt auk-
ast á því að Kóreuríkin tvö samein-
ist. Suður-Kórea er miklu fólksfleiri
en norðurríkið, efnahagur þess í
slíkum blóma að til fádæma telst á
þessum samdráttartímum, og nú er
meira að segja verið að innleiða þar
lýðræði. Er það í fyrsta sinn í sögu
þeirra sem Kóreumenn hafa eitt-
hvað af slíku að segja, svo heitið
geti. Út frá þessu er virðing Suður-
Kóreu í augum heimsins allmikil og
fer vaxandi.
Samvinnuháskólinn
— rekstrarfræði
Rekstrarfræðadeild
Samvinnuháskólapróf í rekstrarfræðum miðar að því
að rekstrarfræðingar séu undirbúnir til forystu-,
ábyrgðar- og stjórnunarstarfa í atvinnulífinu.
Inntökuskilyrði: Stúdentspróf af hagfræöi- eða viðskipta-
brautum eða lokapróf í frumgreinum við Samvinnuháskól-
ann eða annað sambærilegt nám.
Viðfangsefni: Öll helstu svið rekstrar, viðskipta og stjórn-
unar, s.s. markaðsfræði, fjármálastjórn, starfsmannastjóm,
stefnumótun, lögfræði, félagsmál, samvinnumál o.fl.
Námstími: Tveir vetur, frá septembertil maí. Námið er
lánshæft hjá L(N.
Frumgreinadeild
til undirbúnings rekstrarfræðanámi.
Inntökuskilyrði: Þriggja ára nám á framhaldsskólastigi án
tillits til námsbrautar.
Viðfangsefni: Bókfærsla, hagfræði, tölvugreinar, enska, ís-
lenska, stærðfræði, lögfræði og féiagsmálafræði. Einn vet-
ur.
Aðstaða: Nemendavist og fjölskyldubústaðir á Bifröst í
Borgarfirði ásamt vinnustofum, bókasafni, tölvubúnaði o.fl.
Barnaheimili og grunnskóli nærri.
Kostnaöur: Fæði, húsnæði og fræðsla áætluð um 38.000
kr. á mánuði fyrir einstakling næsta vetur.
Umsóknir: Með bréfi-til rektors Samvinnuháskólans á Bif-
röst. Umsókn á að sýna persónuupplýsingar, upplýsingar
um fyrri skólagöngu með afriti skírteina og um fyrri störf.
Tvenn skrifleg meðmæli fylgi. Veitt er innganga umsækj-
endum af öllu landinu. Þeir umsækjendur ganga fyrir, sem
orðnir eru eldri en 20 ára og hafa öðlast starfsreynslu í at-
vinnulífinu. Námið hentar jafnt konum sem körlum.
Umsóknir verða afgreiddar 25. apríl og síðan eftir því sem
skólarými leyfir.
Samvinnuháskólinn á Bifröst,
311 Borgarnesi — sími 93-50000.

3ZI
Eyjólfur Sverrisson, knattsþymumaður
„STJ ÖRNUBOKIN
HITTIR BEINT í MARK!“
■o-
Með spariáskrift að Stjömubók er unnt að losa alla innstœðuna á sama tíma.
Verðtrygging og háir raunvextir.
Vextir bókfærðir tvisvar á ári. Lausir til útborgunar eftir það.
Hver innborgun bundin í 30 mánuði.* Eftir það er hún alltaf laus til útborgunar.
Spariáskrift - allar innborganir lausar á sama tíma.
Lántökuréttur til húsnæðiskaupa. Lánsupphæð hámark 2,5 milljónir til allt að I0 ára.
* Ef nauðsyn ber til geiur reikningseigandi sótt um heimild til
úttektar á bundinni fjárhæð gegn innlausnargjaldi.
STJÍRNUBOH
BLNAÐARBANKINN
Traustur banki