Tíminn - 27.07.1994, Qupperneq 15

Miövikudagur 27. júlí 1994

15
Marta Einarsdóttir.
Leigubílar
Á landsbyggöinni vantar leigu-
bíla sem geta keyrt fólki í hjóla-
stólum, að sögn Jóhanns Péturs
Sveinssonar, formanns Lands-
sambands Sjálfsbjargar. Slíka
bíla er hægt að fá í Reykjavík.
Langferðabifreiðar
Gunnar Sveinsson hjá BSÍ segir
að enginn sérleyfishafi aki rútu
með lyftu fyrir hjólastóla.
Hann segir ab líklega sé þörf á
slíkum rútum, en að eftirspurn
hafi verið það lítil að ekki hafi
verib fjárhagslegur grundvöllur
fyrir að fara út í fjárfestingar af
þessu tagi. Hann leggur áherslu
á að fatlaðir séu velkomnir og
reynt sé að þjóna þeim eftir
fremsta megni eins og öðrum
farþegum. Gunnar segir að bíl-
stjórar séu fúsir að lyfta fólki
inn í rútuna.
Jóhann Pétur Sveinsson segir
ab áætlanabifreibar þyrftu að
hafa lyftu fyrir hjólastóla.
Hann segir að slíkar lyftur kosti
í kringum eina milljón og þá sé
hægt að keyra hjólastólinn inn
og festa hann. „Það er ekki allt-
af nóg að bílstjórar séu tilbúnir
til að bera fólk inn í rútuna.
Menn eru misþungir og það
getur þurft tvo til að bera þá
inn. Svo treysta fatlaðir ekki
hvaða ókunnugri manneskju
sem er, sem ekki kann réttu
handtökin." Þar að auki komast
rafmagnsstólar ekki inn í far-
angursgeymslu. Fyrir þá þarf
sérstaka tengivagna þar sem
ekki er hægt að brjóta þá sam-
an. Annaö vandamál fyrir fatl-
aða, sem ferðast vilja með rútu,
er aðgengi að salerni.
Ferjur
Flóabátarnir Baldur og Herj-
ólfur eru báðir aðgengilegir
fólki í hjólastólum. Sömu sögu
er hinsvegar ekki að segja um
Akraborgina.
Hestar
Anna Sigurveig Magnúsdóttir
hefur sérhæft sig í hesta-
mennsku fyrir fatlaða og starf-
abi síðastliðið sumar á Reykja-
lundi þar sem fatlaðir gátu
fengið að fara á hestbak. Þessi
þjónusta var mjög eftirsótt og á
að halda henni áfram í sumar.
Anna segist ekki hafa heyrt um
neina hestaleigu meb sérstaka
þjónustu fyrir fatlaða. Samt seg-
ir hún að mjög lítinn búnað
þurfi til að fólk í hjólastólum
geti farið á hestbak. Gott sé að
hafa pall sem hjólastóllinn sé
keyrður upp á. Hesturinn sé
síðan teymdur þannig að hægt
sé að komast á bak beint af
pallinum. Einnig eru framleidd-
ir hnakkar á íslandi með tveim-
ur handföngum fyrir þá sem
eru máttlitlir í fótunum, en
hún segir þá ekki nauðsynlega
ef hesturinn er rólegur og mab-
ur gengur með hvorri hlið
hans.
Sundlaugar
Þótt undarlegt megi virðast,
eiga hreyfihamlaðir oft erfitt
með að komast í sund. Oft eru
tröppur eða þröskuldar á milli
anddyris og búningsklefa og
búningsklefa og sundlaugar. Yf-
irleitt eru ekki sturtustólar á
þessum stöðum, en það eru
hjólastólar sem hægt er að fara
í úr búningsklefa í sturtu og
þaðan út i laug. Jóhann Pétur
Sveinsson sagði að sumstaðar
kæmust slíkir stólar ekki um
húsnæbið af fyrrgreindum
ástæðum, en í öðrum tilfellum
væri líklega frekar um hugsun-
arleysi ab ræða en kostnaðar-
sjónarmib, þar sem slíkan stól
væri hægt ab fá fyrir 80-100
þúsund krónur. Jóhann segir að
einnig sé oft erfitt að komast
ofan í sundlaugarnar.
Sigurrós M. Sigurjónsdóttir,
formaður Sjálfsbjargar í Reykja-
vík, er meb spelkur og gengur
við stafi. Hún segist iðulega
lenda í vandræðum á sundstöð-
um. Hún bendir á að fatlaðir
geti ekki tekið með sér aðstoð-
armann af hinu kyninu í sund,
þar sem þeir geti ekki fylgt
þeim inn í búningsklefana.
Hinsvegar séu karlmenn í
meirihluta fatlaðra, en konur í
meirihluta þeirra sem vinna vib
að aðstoða þá.
Verslanir
Víðir Þorsteinsson, formaður
SEM-hópsins, segir það geta
reynst fötluðum mjög erfitt ab
kaupa inn. „Bílastæði merkt
okkur eru ekki alltaf fyrir
hendi. Það vill einnig brenna
við að ófatlaðir leggi í þau sem
til staðar eru og hef ég oft þurft
frá að hverfa vegna þessa. Þetta
hefur þó breyst mikið til batn-
aðar á síöustu árum. Það er
einnig algengt ab tröppur,
þröskuldar eða annab geri það
að verkum að verslanir séu óab-
gengilegar."
Betur má ef duga skal
Það má segja að vítahringur
hafi skapast í ferðamálum
hreyfihamlabra. Þegar þjón-
ustuaðilar eru inntir eftir því
hvers vegna þeir geri ekki úr-
bætur þannig að fatlaðir eigi
auðveldara meb aö nýta sér
þjónustu þeirra, er viðkvæðið
einatt að þeir vilji gjarnan
þjóna fötluðum eins og öðrum.
Hinsvegar hafi ekki verið tekið
tillit til þessa hóps við hönnun
bygginga og atvinnutækja og
eftirspurnin sé ekki næg til að
hægt sé að fjármagna breyting-
ar. Fatlaðir segjast hins vegar
vita að þessi þjónusta sé ekki
fyrir hendi og því sé þýðingar-
laust aö fara af stað. Einn
áhugamaður um þessi mál
komst þannig að orði: „Þú færir
ekki í ferðalag ef þú værir 99%
örugg um að þú yrðir rænd á
leiðinni, og þab sama má segja
um fatlaða. Þeir fara ekki í
ferðalag ef þeir eru nánast vissir
um að Ienda einhvers staðar í
vandræðum."
Fatlaðir virðast þó sammála
um aö aðgengismál hafi batnað
mikið á undanförnum árum.
Þeir segja að jafnframt því að
farið sé eftir reglugerðum um
aðgengi fyrir fatlaða sé brýnast
aö þeir, sem reka einhvers kon-
ar ferðaþjónustu, íhugi hvað
þeir hafa að bjóða þessum hópi
og komi þeim upplýsingum til
skila. ■
Ingólfur H. Ingólfsson:
„Var búinn að fá nóg af þessu ástandi
í feröamálum fatlaöra"
Ifyrra var stofnað fyrirtæki
sem nefnist Ferðafélagar hf.
og sérhæfir sig í ferðaþjón-
ustu fyrir fatlaða innanlands sem
utan. Þetta er ekki ferðaskrifstofa,
heldur milligönguaðili milli fatl-
aðra og þjónustuabila í ferðaiön-
aði. í Bretlandi geta fatlabir t.d.
hringt í samskonar fyrirtæki og
fengið upplýsingar og látið
skipuleggja fyrir sig ferðir um all-
an heim.
Fagleg þjónusta fyrír
fatlaöa
Markmið félagsins er að tryggja
fötlubum faglega þjónustu og ör-
yggi á feröalögum innanlands og
utan og að jafna þann mun sem
er á aðstöðu fatlabra og ófatlabra
á ferbalögum. Ingólfur H. Ing-
ólfsson stjórnarformabur hefur
langa reynslu af því að starfa
meö fötluðum og segir ástæbuna
fyrir stofnun fyrirtækisins þá aö
hann hafi veriö búinn að fá nóg
af því ástandi sem ríkir í feröa-
málum fatlabra. „í þessum mál-
um er ekkert sem heitir fag-
mannleg skipulagning. Þetta er
allt áhugamennska, þannig ab
fatlaðir eru algerlega háðir mis-
kunn velviljaöra og ekki er hægt
aö draga neinn til ábyrgðar ef
eitthvað fer úrskeiðis."
Hann segir að starfsvettvangur
félagsins sé í fyrsta lagi sá að gera
ferbatilbob og sjá um ferðir. í
öbru lagi er ætlunin að fylgjast
meb gagnaöflun um aðgengi fatl-
Ingólfur H. Ingólfsson.
aðra erlendis og reyna að safna
upplýsingum á sama hátt hér-
lendis. í þriðja lagi er markmibið
að stuöla ab því að farartæki sem
henta fötluðum verbi keypt til
landsins, en þar segir hann að
hið opinbera þurfi ab koma inn í
og í fjóröa lagi aö vinna ab því
ab fatlabir fái aðstoðarmenn á
ferðalögum. Víða erlendis fá fatl-
aðir greiddan ferðakostnað að-
stoðarmanns frá hinu opinbera,
en ekki hérlendis nema þegar
vistmenn á stofnunum fara í
ferðir ásamt starfsfólki. Liöur í
því síbastnefnda er blandaður
ferðaklúbbur fyrir alla sem hafa
áhuga á ferðalögum, en þar gætu
hreyfihamlaðir fengiö ferðafélaga
sem væru tilbúnir til að aðstoða
þá á ferðalögum.
Ingólfur segir að hagsmunir
fatlaðra og Ferðafélaga hf. fari
saman. „Við lítum á fatlaöa eins
og hvern annan hóp sem við get-
um veitt þjónustu. Félagasamtök
eins og Sjálfsbjörg hafa ekki
mannafla til að reka mál einstak-
linga, en þab getum viö gert. Ab-
gengi fatlabra og bætt þjónusta
eru einnig okkar hagur."
Fatlaðir 30% manna
Ingólfur segir aö Evrópusam-
bandið (ES) skilgreini fatlaða sem
alla þá sem þurfa á aöstoð að
halda, þannig ab þegar aldraðir
séu taldir með séu þetta 30%
manna. „ES er ab safna upplýs-
ingum um aðgengi fatlaðra í að-
ildarríkjum sínum og þetta þyrft-
um við líka ab gera hér. Þetta er
hópur sem hefur verið sveltur í
ferðaþjónustu og grípur tækifær-
ið til að ferðast um leið og færi
gefst. Þörfin fyrir þessa þjónustu
er því fyrir hendi." Að sögn Ing-
ólfs hafa hópferðir Ferðafélaga
hf. hingað til mibast við útlönd,
einfaldlega vegna þess að upplýs-
ingar þaðan eru miklu abgengi-
legri. „Vib ætlum einnig aö bjóða
ferðir í Húsafell af því að við
þekkjum til þar, en ef einhver að-
ili hefði samband og byði ævin-
týraferðir, t.d. hestaferbir, værum
viö tilbúnir. Við höfum fólkib,
en vantar þjónustuna."
Ingólfur segir ab erlendir ferða-
menn séu vaxtarbroddurinn í ís-
lenskri feröaþjónustu. „Við stefn-
um að því að hafa milligöngu
um ferðir fatlaðra erlendis frá, en
það er ekki mögulegt meðan að-
staða fyrir fatlaöa og upplýsinga-
streymi eru ekki betri en raun ber
vitni um. En nú hafa íslendingar
tækifæri til að bæta úr sínum
málum og verba fyrstir til að aug-
lýsa ísland ekki aðeins sem frá-
bært ferðamannaland, heldur
frábært ferðamannaland fyrir
fatlaða. Ég sé einnig mjög stóran
markað fyrir t.d. Flugleiðir á leið-
inni milli Evrópu og Ameríku, ef
þeir sérhæfðu sig í flutningi fatl-
aðra."
h
J. -
Almennar
veitingar
T>ótcl í QEYSJR °s.
-------------gistmg.
Sími98-68915 ° °
Ný og glæsileg sundlaug og heitir pottar
— VERIÐ VELKOMIN —
Hlíðarlaug Biskupstungum
Veitingahúsið Réttin
Úthlíðar-golfvöllur, 9 hola, par 35
Orlofshús allt árið
Afþreying við allra hæfi
Pantanasími 98-68770