Réttur - 01.01.1987, Qupperneq 3

ADDA BARA SIGFIJSDÓTTIR:
Alþýðubandalagið
og kjör aldraðra
Þátttaka Alþýðubandalagsins í ríkisstjórnum frá því að „Viðreisn“
lauk hefur bætt kjör aldraðra. Það er staðreynd sem ekki á að liggja í
þagnargildi.
Magnús Kjartansson var heilbrigðis og
trygingamálaráðherra í vinstri stjórninni
1971-1974. Fyrsta ráðherraverk hans var
að fá gefin út bráðabirgðalög um nauðsyn
þess að hækka ellilífeyri og innleiða
tekjutryggingu. Síðan var undinn bráður
bugur að því að kynna fólki rétt sinn og
hjálpa því að ná honum. Guðrún Helga-
dóttir var ráðin til Tryggingastofnunar-
innar til þeirra verka og gekk þar vask-
lega fram. Það kom á daginn að engin
vanþörf var á þeim upplýsingum sem hún
veitt á skrifstofu sinni og í dreifibréfum
og bæklingum.
Árið 1973 voru að forgöngu Alþýðu-
bandalagsins sett lög um dvalarheimili
aldraðra. Þar var ríkissjóður í fyrsta sinn
skuldbundinn til þess að leggja fram fé til
þess að byggja þjónustustofnanir fyrir
aldraða. Ríkissjóður átti að borga '/3
kostnaðar við byggingu og búnað dvalar-
heimila sem byggð yrðu á vegum sveitar-
félaga. Einnig var heimilt að greiða Vi
kostnaðar þegar einkaaðilar áttu í hlut. í
lögunum var tekið fram að dvalarheimili
aldraðra væru ætluð öldruðum sem þyrftu
ekki á sjúkrahúsvist að halda. Gert var
ráð fyrir að dvalarheimili gætu jöfnum
höndum verið ætluð til dagvistunar og
fullrar vistunar og að íbúðir fyrir aldraða
gætu talist hluti dvalarheimilis.
Lögin gerðu ráð fyrir 3-5 manna stjórn
fyrir hvert dvalarheimili og skyldu vist-
menn og starfsmenn eiga þar fulltrúa með
tillögurétt og málfrelsi.
Þessi lög voru eyðilögð árið 1975 þegar
sú hægri stjórn sem þá sat, lét fella niður
það grundvallaratriði að ríkið tæki þátt í
byggingarkostnaðinum.
Þegar Alþýðubandalagið fékk yfir-
stjórn heilbrigðis og tryggingamála í sínar
hendur á ný tók Svavar Gestsson upp
þráðinn, og honum tókst að fá þingmcnn
til að samþykkja lög um styrki til bygg-
inga dvalarstofnana fyrir aldraða. Styrk-
urinn nær til hjúkrunarstofnana, dvalar-
heimila og þjónustuíbúða, og hefur vald-
ið því að sveitarfélög um allt land og ýmis
konar samtök hafa hafist handa um mynd-
arlegar byggingar. Víða er starfsemi hafin
til ómetanlegs gagns fyrir aldraða og
byggðarlögin sjálf.
Tekjur framkvæmdasjóðs aldraðra
koma ekki úr ríkissjóði heldur byggjast
þær á nefskatti sem verður 1310 kr. árið
1987 og heildartekjur sjóðsins nálægt 120
milljónum króna. Undanþegnir gjaldi eru
3