Morgunblaðið - 16.01.2006, Blaðsíða 36

36 MÁNUDAGUR 16. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Frönsk Kvikmyndahátíð
Babúska - Le Poupées Russes kl. 5.30
Saint Ange kl. 6 og 10.10
Lemming - Læmingi kl. 8 og 10.30
Draumahlutverkið-Le role de sa vie kl. 8
The Chronicles of Narnia kl. 6
KING KONG kl. 9 b.i. 12 ára
Rumor Has It kl. 6 - 8 og 10:05
Harry Potter and the Goblet of Fire kl.6 og 9 b.i. 10 ára
FRÖNSK KVIKMYNDAHÁTÍÐ
UpplifðU stórfenglegasta
ævintýri allra tíma.
Byggð á sönnum orðrómi.
Jake Gyllenhaal fer á kostum ásamt Óskarsverðlaunahöfunum Jamie Foxx og Chris Coope
Frá Óskarsverðlaunaleikstjóra “AMERICAN BEAUTY
ÞETTA er ekki Manchest-er á Englandi, heldur íConnecticut, Bandaríkj-unum, lítill bær sem
enginn utanaðkomandi hefur
heyrt um, en hann hefur sjálf-
stætt bíólíf, sitt Showcase Cin-
ema, með mörgum sölum, og
slangur af áhorfendum að sjá
Brokeback Mountain klukkan tíu
um kvöld í miðri viku.
Það þurfti leikstjóra af asískum
uppruna, Ang Lee, til að gera
þessa byltingarkenndu kúreka-
mynd, sem hefur vakið bæði að-
dáun og andúð. Hún hefur þegar
unnið til fjölda verðlauna, um leið
og nokkur bíó í Bandaríkjunum
neita að taka hana til sýninga.
Hún hefur komið af stað tilfinn-
ingalegum greinaskrifum, þ.á m. í
Boston Globe, þar sem
dálkaskríbentinn (karlmaður) seg-
ist ekki þora á myndina af ótta við
sínar hugsanlegu tilhneigingar.
Greinin er að hluta til í gaman-
sömum tóni, en undirtónninn þó
sá að hann er ekki í rónni með
sjálfan sig og bíómyndina um kú-
rekahommana. (Hér er orðið
hommi notað af því það er ekki til
skárra orð á íslensku.)
Brokeback Mountain er gerð
eftir fimmtíu blaðsíðna stuttsögu
(novellu) Annie Proulx, stór-
frægrar bandarískrar skáldkonu.
Á þessum síðum segir hún ást-
arsögu, sem er jafnframt ævisaga
tveggja kúreka. Hún hefst í
Wyoming árið 1963, þegar þeir
eru fjárhirðar á Brokeback
Mountain. Handritshöfundar og
leikstjóri taka þann kúrs að fara
sem allra næst sögunni, að end-
urskapa persónurnar eins ná-
kvæmlega og hægt er og tilfinn-
ingalegt andrúmsloftið kringum
þær. Þá eru atvik og samtöl bein-
línis þrædd, og litlu aukið við sem
er ekki í sögunni. Hér svínvirkar
þessi aðferð. Þær sögur eru þá til
sem borgar sig að slöngva í heilu
lagi á tjaldið, frekar en að finna
nýja leið og nálgun.
Leikurinn í myndinni er frábær
og persónur trúverðugar (uppá-
haldið mitt er ástralski leikarinn
Heath Ledger sem leikur tilfinn-
ingalega frosna tilfinningaveru, af
einstakri snilld og innsæi). Sögu-
hetjurnar verða líka að vera trú-
verðugar, því þetta vandmeðfarna
efni krefst þess að áhorfandinn lifi
sig inn í ástarsöguna sem stjórnar
lífi söguhetjanna, söguna sem er
nokkurs konar sorgarballaða um
örlög Ennis del Mar og Jack
Twist, kúreka. Annar lifir af, en til
hvers? Hvaða líf bíður hans annað
en að syrgja vin sinn, í miðju lífi
sem er ónýtt? Og hvað gerði líf
hans ónýtt? Var það tilviljunin?
Var það ástin? Eða bjó hún til fá-
einar stolnar stundir sem hófu líf-
ið á æðra plan – og hefði kannski
ekki tekið því að vera til nema fyr-
ir þær stundir ?
Leikstjórinn Ang Lee(furðuverk sem hefurgert heimsins ólíkustumyndir, þ. á m. Hulk,
The Ice Storm) segir í viðtali við
vikuritið franska Le Nouvel Ob-
servateur að ástin sé blekking. En
það sýnist mér ekki vera niður-
staðan í nýju myndinni hans, held-
ur sú að ástin sé staðreynd – yf-
irsterkari þeim sem fyrir henni
verða. Til eru hins vegar þær
kvikmyndir þar sem ástin er
blekking (og kvikmyndaformið
kannski það listform sem getur
best sýnt blekkingu) þar á meðal
meistarastykki Hitchcocks, Ver-
tigo. En hvort sem yfirþyrmandi
ást er blekking eða staðreynd er
það meginstef í báðum myndum
að hún geti verið gjöreyðandi, í
allri sinni togstreitu – og dýrð.
Ekki veit ég hvort hóp-urinn af flissandi ung-lingsstúlkum sem gekkút úr Showcase Ci-
nema í Manchester var að hugsa
eitthvað á þessum nótum. Ein
þeirra sagði þó: Hvað þetta var
sorglegt. Þar er ég sammála og
vona, ekki bara þess vegna, að
Brokeback Mountain nái sem
flestum augum, á öllum aldri. Hún
veitir, fyrir utan allt annað, innsýn
í sérstaka tegund af umburð-
arleysi og ofsóknum. Það er
óþrjótandi umhugsunarefni og
umfjöllunarefni hvernig hægt er
að dæma og fordæma prívat og
persónulega kynhneigð fólks með-
an hún káfar ekki upp á aðra en
fullorðið fólk sem samþykkir það
sem fer fram.
Og það er kannski meira en
hægt er að ætlast til af einni bíó-
mynd, að hún segi sögu sem er í
senn falleg og ljót, ofsafengin og
blíð, og veki líka til umhugsunar
um ást, fjarveru hins heittelskaða,
kynhneigð, þrá, sorg, og spenni-
treyju samfélagsins.
B í ó k v ö l d í M a n c h e s t e r
Ballaða um karl-
mannsástir kúrekans
Reuters
Leikararnir Jake Gyllenhaal og Heath Ledger í hlutverkum sínum í
kvikmyndinni Brokeback Mountain.
Eftir Steinunni Sigurðardóttur
ÞÁ er komið að Les pouppées rus-
ses / Babúsku, framhaldi Evr-
ópugrautarins góða, og hefst það
fimm árum eftir að vinahópurinn
kvaddi í Barcelóna. Aðalpersónaner
sem fyrr Fransmaðurinn Xavier
(Duruais), sem stundar jöfnum
höndum bókaskriftir og íhlaupa-
blaðamennsku. Það er komin út
eftir hann a.m.k. ein ástarsaga og
nást samningar við BBC um að
byggja á henni sjónvarpsmynd.
Ritstörfin ganga brösuglega en
ástamálin verr. Hann er í tilvist-
arkreppu, kominn um þrítugt og
finnst löngu tímabært að finna
hamingju og stöðugleika.
Xavier heldur sambandi við
Martine (Tautou), þó ástum þeirra
sé lokið og vináttu við lesbíuna Isa-
belle (De France). Þá kemur
Lundúnastúlkan Wendy (Reilly),
aftur inn í líf hans því hún er ráðin
til að aðstoða Xavier við sjónvarps-
myndargerðina. Isabelle, helsti ráð-
gjafi Xaviers á öngstrætum þrí-
tugsáranna, reynir að koma Xavier
í skilning um að hann sé alltof
kröfuharður, í rauninni sé hann í
leit að prinsessu.
William, bróðir Wendyar, er bú-
inn að finna ástina í St. Pétursborg
og þar sameinast vinahópurinn að
nýju. Xavier finnur „prinsessuna“,
það samband bregst, en allt bendir
til að hann höndli torfundna ham-
ingjuna að lokum. Framhalds-
myndin er að vísu hvorki jafn
sjarmerandi og náin og fyrirrenn-
ari hennar en Klapisch tekst engu
að síður að vekja persónurnar sínar
aftur til lífsins á ásættanlegan hátt.
Þær hafa elst og eiga flestar utan
Williams, í vandræðum með að
staðfesta sig í tilverunni og sigla
sælar og glaðar inn í fullorðinsárin.
Yfirbragð Babúsku er sætsúr
blanda gamans og alvöru sem á
skemmtilega spretti en lítið í lík-
ingu við heillandi andrúmsloftið
sem einkenndi fjölþjóðasamfélagið í
Barcelóna. Gömlu vinunum hefur
gengið upp og ofan á þroskabraut-
inni, eins og gengur. Óþvinguð og
áhyggjulaus námsárin binda þau
saman en svo er að sjá að Xavier
hafi litlu bætt við sig síðan, á þess-
um hálfa áratug. En þau eiga
þennan ómetanlega gagnabanka
góðra minninga og vináttu sem
mun ylja þeim um alla framtíð og
beinir einhverjum þeirra á réttar
brautir. Um það snýst framhaldið
öðru fremur.
Ósanngjarnt er að fara nánar út
í þá sálma, en ég hvet óhikað aðdá-
endur Evrópugrautsins til að gefa
þessum gömlu vinum gaum og held
að flestir aðrir ættu að hafa gaman
af þessari mannlífssúpu ólíkra per-
sóna, þjóða og menningar. Hún er
betrumbætt með rússnesku auka-
kryddi sem lífgar upp á flóruna og
lýsir jafnframt hægt brúuðu bilinu
sem verða mun um sinn á milli
gamla austursins og Vesturlanda.
Helsti ljóðurinn á Babúsku er
ósannfærandi leikur Duruis í burð-
arhlutverkinu, að öðru leyti er
hann lýtalaus sem fyrr, með Reilly
og de France í fararbroddi.
Evrópugrautur með
austantjaldskryddi
KVIKMYNDIR
Háskólabíó: Frönsk
kvikmyndahátíð
Leikstjóri: Cédric Klapisch. Leikarar:
Romain Duruis, Kelly Reilly, Audrey
Tautou, Cécile de France. 125 mín.
Frakkland 2005.
Les pouppées russes / Babúska

„Yfirbragð Babúsku er sætsúr blanda gamans og alvöru sem á skemmti-
lega spretti,“ segir m.a. í dómi.
Sæbjörn Valdimarsson