Morgunblaðið - 16.01.2006, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. JANÚAR 2006 21
FJÖLDI háskólanema
hefur tvöfaldast á síðast-
liðnum áratug.
Framboð á há-
skólanámi hefur
aldrei verið fjöl-
breyttara og
ekkert lát virð-
ist vera á ásókn-
inni í framhalds-
skólann. Það er
sama hvar borið
er niður í
menntamálum
þjóðarinnar,
staðan hefur
aldrei verið
betri. Við höfum
aldrei varið
meiri fjár-
munum til
menntunar, það
hafa aldrei verið
fleiri í námi og
við höfum aldrei
brautskráð jafn-
marga há-
skólanema úr
grunnnámi,
meistaranámi og
doktorsnámi.
Í undarlegum
leiðara um síð-
astliðna helgi
kemst Blaðið
hins vegar að
þeirri niðurstöðu
að „skilnings-
leysi á mikilvægi
menntunar“ sé
með ólíkindum.
Blaðið segir
stefnuleysi ríkja
í málefnum háskólanna og
að þróun háskólamenntunar
sé líkust farsa og vera háð
„undir formerkjum frjáls-
hyggjunnar, frelsisins og
samkeppninnar“. Ég hef
aldrei skammast mín fyrir
að vinna í anda frelsi og
samkeppni og vil benda á
að aukið frelsi og aukin
samkeppni hefur styrkt
okkar háskólakerfi og getið
af sér aukið námsframboð
og aukinn fjölda nemenda
er sækir í nám. Líkt og á
öðrum sviðum þjóðlífsins
þar sem vindar frelsis og
samkeppni leika leiðir hún
til aukinna gæða kennslu og
betri þjónustu við nem-
endur. Er Blaðið virkilega
andsnúið frelsi og sam-
keppni?
Flestar röksemdir Blaðs-
ins koma raunar kunn-
uglega fyrir sjónir þar sem
þær virðast teknar beint úr
smiðju Björgvins G. Sig-
urðssonar, helsta spekings
Samfylkingarinnar í
menntamálum, og eru raun-
ar endurteknar í makalausri
grein sem þingmaðurinn rit-
ar næsta útgáfudag á eftir
leiðaranum.
Það er með ólíkindum að
blað sem vill vonandi láta
taka sig alvarlega í þjóð-
félagsumræðunni gangi
fram með þessum hætti. Í
fyrsta lagi virðist Blaðið
ekki hafa staðreyndir á
hreinu. Stendur meðal ann-
ars í þeirri trú að skólar á
háskólastigi séu tíu talsins,
þeir eru átta, þar af sex er
heyra undir mennta-
málaráðuneytið.
Í ráðherratíð minni hefur
háskólum raunar verið
fækkað um einn með sam-
einingu Tækniháskóla Ís-
lands og Háskólans í
Reykjavík. Nú eru að hefj-
ast viðræður um fýsileika
þess að sameina Kenn-
araháskóla Íslands og Há-
skóla Íslands. Ég tel að það
gæti orðið til að efla há-
skólastigið verulega að ekki
sé minnst á kennara-
menntun í landinu.
Þá virðist
leiðarahöf-
undur standa í
þeirri trú að
stórfelld
hækkun fram-
laga þýði sam-
drátt. Blaðið
segir stjórn-
völd „nánast
hafa lagt fæð
á Háskóla Ís-
lands“ og að
framlög til
hans veki at-
hygli um alla
Evrópu. Þetta
eru skrýtnar stað-
hæfingar. Frá
árinu 2000 hafa
framlög til Há-
skóla Íslands auk-
ist um tæp 50% á
föstu verðlagi.
Telur Blaðið að
50% raunaukning
framlaga á örfá-
um árum sé til
marks um það að
stjórnvöld vilji
leggja fæð á HÍ?
Í fjárlögum
þessa árs er
áfram gert ráð
fyrir umfangsmik-
illi hækkun fjár-
veitinga til
menntamála.
Framlög til há-
skólastigsins
hækka um 13,4%
frá fjárlögum síðasta árs og
nema samtals 12,7 millj-
örðum króna. Framlög til
Háskóla Íslands og stofnana
hans hækka mun meira eða
um 19,3% milli ára. Þessar
miklu hækkanir eru vegna
áframhaldandi nemenda-
fjölgunar í háskólum lands-
ins, launabreytinga, stór-
aukinna framlaga til
rannsókna og framkvæmda
við Háskólatorg.
Framlög til framhalds-
skóla aukast einnig veru-
lega á milli ára, fyrst og
fremst vegna áframhaldandi
nemendafjölgunar. Útgjöld
vegna framhaldsskólanna
hækka um 11,4% frá fjár-
lögum síðasta árs eða úr
12,64 milljörðum króna í
tæpan 14,1 milljarð króna
að frátöldum sértekjum.
Séu launa- og verðlags-
hækkanir einnig frátaldar
hækka framlög til fram-
haldsskólans um tæpan
hálfan milljarð á milli ára.
Alls er gert ráð fyrir að
heilsársnemar verði 18.900
og er það fjölgun um 700
ársnema á milli ára. Allt
mun þetta skila sér í fleiri
háskólanemendum í fram-
tíðinni.
Í því sambandi má meðal
annars nefna að ríkis-
stjórnin hefur samþykkt
frumvarp til nýrra há-
skólalaga þar sem lögð er
áhersla á að styrkja gæða-
eftirlit og alþjóðlega aðlög-
un háskólastigsins.
Á næstu árum sjáum við
fram á enn frekari fjölgun
háskólanema en jafnframt
verður að gera strangar
kröfur til háskólanna um
gæði. Því er mikilvægt að
umræða um málefni háskól-
anna sé upplýst en byggist
ekki á innantómu blaðri án
tengsla við raunveruleikann.
Blaður
Blaðsins um
háskólamál
Eftir Þorgerði Katrínu
Gunnarsdóttur
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
’Þróunin íháskóla-
málum hefur
verið gíf-
urlega ör
undanfarin ár
jafnt hér
heima sem
erlendis og
hún kallar á
markvissa
stefnumörk-
un af hálfu
stjórnvalda.‘
Höfundur er mennta-
málaráðherra.
Skrá sig í fríkirkjuna
Ragnhildur Sverrisdóttir er í staðfestri
samvist og kveðst í samtali við blaðamann
hafa skráð sig í fríkirkjuna fyrir stuttu
vegna orða biskups Íslands um hjóna-
vígslu samkynhneigðra í nýárspredikun
sinni og í fjölmiðlum í kjölfar hennar.
Hjörtur Magni segist vita um fleiri sem
hafi skráð sig í fríkirkjuna vegna orða bisk-
ups. Hann kveðst þó ekki hafa yfirlit yfir
fjölda þeirra.
Ragnhildur sagði m.a. í predikun sinni í
gær að hún vildi, sem samkynhneigð kona,
njóta sama réttar innan kirkjunnar og aðr-
ir. Kirkjan væri svo stór hluti samfélags
okkar; svo órjúfanlega tengd samfélaginu.
Hún sagði ennfremur að þróun mannrétt-
inda styddi kröfu samkynhneigðra um
jafna stöðu innan kirkjunnar. „Kirkjan
hefur hingað til borið gæfu til þess að
fylgja þjóðinni í mannréttindamálum. Eða
getur einhver núna ímyndað sér kirkjuna
setja sig upp á móti kvenréttindum, svo
eitt dæmi sé tekið?“
s að biskup er ekki
ta samkynhneigðum
kju sinni? Hvar er hin ís-
eiginlega stödd í dag,
006, og getur hún raun-
ndir nafni? Við hvað er
hræddur? Af hverju er
fjölskyldulíf ógnun við
er þessi hugsun um alræði
fir öðrum söfnuðum í
rnann í boðskap Jesús
kjan kannski bara á
nn.
la að verða hlutskipti
á nýrri öld að afhjúpa
íslensku þjóðkirkju líkt
ða annars staðar í veröld-
fu sér merkilegt. En
svo hrapallega fer að Al-
beygir sig fyrir biskupi í
l ég ekki trúa vegna þess
ara eftir samvisku sinni,
að gera, þá munu þeir
éttinu og gegn misrétt-
a baráttu samkynhneigðra
Morgunblaðið/Árni Sæberg
an hófst. Messan var helguð réttindabaráttu samkynhneigðra.
Alþingi
skupi
HJÁLMAR Jónsson dóm-
kirkjuprestur segir að umræðan
um afstöðu þjóðkirkjunnar til
sambúðar samkynhneigðra hafi
verið villandi að undanförnu.
Sérstaklega hafi afstaða bisk-
ups Íslands, Karls Sigurbjörns-
sonar, til þessara mála verið
misskilin. Hann segir að biskup
hafi í gegnum tíðina verið mun
vinsamlegri í garð samkyn-
hneigðra en ráða mætti af því
sem fjölmiðlar hefðu haft eftir
honum upp á síðkastið.
Hjálmar segir að málið snúist
fyrst og fremst um skilgrein-
ingu á hjónabandinu, en ekki
um það að önnur sambúðarform fólks séu ekki góð og gild.
„Engin deila er um það að allir menn eru jafnir óháð lit-
arhætti, kynhneigð, trúarbrögðum og hverju svo sem að-
greinir fólk í veraldlegu samfélagi.“
Hjálmar gerði hjónavígslu samkynhneigðra m.a. að um-
talsefni í predikun sinni í dómkirkjunni í gær og í messunni
las samkynhneigt par ritningarlestra dagsins. Hjálmar
sagði m.a. að þjóðkirkjan hefði átt sinn þátt í hugarfars-
breytingum gagnvart samkynhneigðum. „Síðastliðin 20 ár
hefur þjóðkirkjan fjallað um málefni samkynhneigðra. Hún
hefur staðið fyrir málþingum og unnið með samtökum
þeirra að réttarbótum og þó einkum viðhorfsbreytingu
gagnvart þeim. Kirkjan á sinn þátt í hugarfarsbreytingu
gagnvart samkynhneigðum. Hún hefur ekki verið í hæga-
gangi, og hún hefur ekki hikað.“
Hjálmar tók auk þessa fram að biskupinn, Karl Sig-
urbjörnsson, hefði útbúið form blessunar fyrir samkyn-
hneigð pör til að nota í kirkjunni, blessi prestur samband
þeirra. „Ég hef stundum blessað hjón, sem hafa verið vígð
borgaralega í hjónaband. Og þetta er nákvæmlega sama
fyrirkomulagið. Kirkjan viðurkennir þannig þetta fjöl-
skylduform eins og önnur.“
Hjálmar sagðist að sjálfsögðu reiðubúinn til að blessa
sambúð samkynhneigðra. Hann sagði ennfremur að þjóð-
kirkjan myndi taka á þessum málefnum af ábyrgð. „Hún
mun halda áfram samræðum um framtíðarlausnir. Og það
mun takast með Guðs hjálp og góðra manna, karla og
kvenna.“
Hjálmar Jónsson
dómkirkjuprestur
Umræðan um
afstöðu kirkj-
unnar villandi
Hjálmar Jónsson
gera göng frá Bolungarvík úr Syðri-
dal í Tungudal við Ísafjörð og göng á
þeim stað er Ísafjarðaflugvöllur er
og til Súðavíkur. Kostnað við þessi
tvenn göng áætlar hann um 7,4 milj-
arða króna en þar með yrði öll um-
ferð um hættulegar hlíðar aflögð.
Steinþór benti á að til að menn
gætu sett hlutina í eitthvað samhengi
þá myndi sá afli sem landað var í
Bolungarvík á síðasta ári, að frá-
dregnum heildsölukostnaði skila um
9,4 milljörðum króna út úr búð t.d í
Danmörku.
Steinþór lauk máli sínu á því að
kynna fyrir fundargestum skóflu
sem hann hafði útfært með táknræn-
um hætti og hugðist afhenda sam-
gönguráðherra með hvatningu um að
fara að hefjast handa um varanlega
jarðgangagerð milli þéttbýlisstað-
anna við Djúp.
Óshlíð en fleiri slys hafa orðið á Ós-
hlíð. Hinsvegar er áhættan á Súða-
víkurhlíð mestmegnis vegna snjó-
flóða en grjóthrunið er áberandi á
Óshlíð.
Í skýrslunni kemur fram að þrett-
án manns hafa farist í snjóflóðum og
grjóthruni á Óshlíð þar af sex manns
eftir að vegurinn var lagður 1950.
Síðast varð banaslys á þessari leið
árið 1989.
Óhætt er að segja að mesta athygli
vakti erindi Steinþórs Bragasonar
rekstarfræðings en hann nemur
verkfræði í Danmörku. Steinþór hef-
ur sett fram ákveðnar hugmyndir
um það hvert skuli stefna í sam-
göngumálum milli þessara byggðar-
laga þar sem jarðgangagerð er að
hans mati eina varanlega lausnin til
framtíðar litið.
Meðal hugmynda Steinþórs er að
grjóthruns á þessari akstursleið.
Fram kom í hennar máli að aukn-
ing er á hraða gliðnunar í sprungu
þeirri sem fylgst hefur verið með í
Óshyrnu.
Haldi sú þróun áfram má gera ráð
fyrir að þar geti jarðvegur hlaupið
fram á næstu 10 til 100 árum.
Einnig að miðað sé við að farið sé
um Óshlíðarveg einu sinni á dag þá
eru dánarlíkur tvöfalt meiri en með-
altals dánarlíkur í umferðinni á árs-
grundvelli.
Sex banaslys vegna hruns
eða flóða frá 1950
Niðurstaðan í áhættumatinu er sú
að áhættan sé ekki mikil fyrir þá sem
fara sjaldan en hugsanlega ekki við-
unandi fyrir þá sem fara daglega.
Áhættan reiknast svipuð fyrir
Súðavíkurhlíð/Kirkjubólshlíð og fyrir
t og viðgang
nnti á að góðar
ur skipta máli
l á búsetu ein-
Vegagerðinni
ir sem gerðar
orm sem fyrir
ð var af ríkis-
dirbúning jarð-
afla á Óshlíð.
frá snjóflóða-
gerði grein fyr-
ún hefur tekið
m snjóflóð og
sleiðinni milli
arvíkur en sú
Súðavíkurhlíð,
andshlíð, Eyr-
eynt að leggja
snjóflóða og
Morgunblaðið/Gunnar Hallsson
Mikill áhugi var á jarðgangafundinum í Bolungarvík, en á annað hundrað manns sótti
hann. Sturla Böðvarsson samgönguráðherra komst ekki á fundinn vegna veðurs.
kstrarhagfræðingur með skófluna sem
ðjum Vestfjarðakjálkanum.