Morgunblaðið - 23.02.2006, Blaðsíða 29

Morgunblaðið - 23.02.2006, Blaðsíða 29
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. FEBRÚAR 2006 29 Atlantshafsbandalagið og ég sagði honum að ekki væri á stefnuskrá okkar að sækja um aðild að Evrópu- sambandinu, en slíkt væri ekki úti- lokað í framtíðinni,“ sagði Halldór ennfremur. Sagði hann margt sem hefði áhrif á hvenær og hvort það yrði, meðal annars hvað verður um stjórnarskrána og evruna. „Blair er sjálfur þeirrar skoðunar að í framtíð- inni muni Bretar taka upp evruna, en það væri hins vegar ekki á dag- skrá núna. Það þyrfti hins vegar ým- islegt að gerast áður en það yrði. Þannig þyrftu að verða efnahagsleg- ar umbætur í Evrópu áður en til upptöku evrunnar kæmi í Bretlandi. Reyndar sagði hann að á næstu misserum yrði vinnu við stjórnar- skrá sambandsins frestað og meiri áhersla lögð á efnahagsmál.“ Málefni Atlantshafsbandalagsins bar einnig á góma. „Við ræddum um Atlantshafsbandalagið og Blair lagði á það áherslu hvað Atlantshafs- bandalagið skiptir miklu máli fyrir Bandaríkin og Evrópu og sagði bandalagið hafa mikla möguleika til að styðja við lýðræðisþróun í heim- inum og sagði Afganistan verða mik- inn prófstein á það.“ Á fundinum kom fram að Bretar Ekki er á stefnuskrá ís-lensku ríkisstjórnarinnarað sækja um aðild að Evr-ópusambandinu, en slík umsókn væri ekki útilokuð í framtíð- inni. Þetta sagði Halldór Ásgríms- son, forsætisráðherra, á fundi sínum með forsætisráðherra Bretlands, Tony Blair, í Downingstræti 10 í gær, en meðal þess sem ráðherrarn- ir ræddu voru Evrópumál. Var þetta fyrsti fundur forsætisráðherra land- anna tveggja í þrjátíu ár, en síðast hittust þeir Geir Hallgrímsson og Harold Wilson árið 1976. „Við ræddum samskipti landanna, um góða samvinnu Íslands og Bret- lands á alþjóðavettvangi og í við- skiptum,“ sagði Halldór við Morg- unblaðið að fundi loknum. „Ég sagði honum að Íslendingum þætti mjög gott að eiga viðskipti á Bretlandi, enda er svo komið að um 80.000 manns vinna hjá íslenskum fyrirtækjum í Bretlandi. Það er at- hyglisvert í ljósi þess að á íslenskum vinnumarkaði vinna samtals um 160 þúsund manns,“ sagði Halldór. „Við ræddum mikið um Evrópu og eru að fara að senda um 3.000 her- menn til Afganistans þar sem þeir munu leysa af hólmi bandaríska her- menn. „Hann var mjög ánægður með að Íslendingar tækju þátt í frið- argæslu, en við höfum unnið með Bretum bæði í Bosníu og í Afganist- an. Hann sagði það mjög mikilvægt fyrir Breta að eiga góða bandamenn á þessu sviði,“ sagði Halldór. Öryggi á Norður-Atlantshafi Hvað varðar öryggismál á Norð- ur-Atlantshafi upplýsti Halldór Blair um gang mála í viðræðum Ís- lendinga og Bandaríkjamanna og mikilvægi þess að það öryggissam- starf sem verið hefði á N-Atlantshafi frá því í seinni heimsstyrjöld héldi áfram þótt það yrði með öðrum hætti en til var stofnað á sínum tíma. Það skipti ekki aðeins máli fyrir Ísland, heldur fyrir Atlantshafsbandalagið og svæðið allt. „Ég bauð honum til Íslands, en hann hefur fengið boð um að koma á ráðstefnu um jafnréttismál sem haldin verður í september. Hann sagði eiginkonu sína, Cheri Blair, mikinn aðdáanda Íslands og að hann hefði sjálfur áhuga á að koma,“ sagði Halldór. Áhersla lögð á samvinnu og vináttu Reuters Forsætisráðherrarnir Halldór Ásgrímsson og Tony Blair ræddust við í London í gær. Halldór Ásgrímsson og Tony Blair ræddust við í London Eftir Bjarna Ólafsson í London bjarni@mbl.is Íslenskir fjárfestar í Bretlandiog öðrum löndum eru hvorkivíkingar né innrásarher, heldur er aukin sókn íslenskra fyr- irtækja og athafnamanna á þessa markaði eðlileg afleiðing heims- væðingarinnar og aukins frjáls- ræðis í viðskiptum. Þetta sagði Halldór Ásgrímsson, forsætisráð- herra, í fyrirlestri um útrás ís- lenskra fyrirtækja á hádegisfundi KB banka í Lundúnum í gær. Í inngangsorðum vék Sigurður Einarsson, stjórnarformaður KB banka, að miklum vexti íslensks efnahags undanfarinn áratug og rakti hann til breytinga í átt til meira frjálsræðis í viðskiptum sem orðið hefðu á tímabilinu. Sigurður sagði mikilvægt að stjórn- málamenn skildu mikilvægi fyr- irtækja og viðskiptalífs og gerðu sitt til að skapa þær aðstæður sem stuðluðu hvað best að vexti og við- gangi fyrirtækja. Fyrirtækin sköpuðu auðinn sem þyrfti til að standa undir þeim kostnaði sem siðmenntað þjóðfélag krefðist. Miklar breytingar Í erindi sínu fjallaði forsætisráð- herra um sögu Íslands og íslensks efnahags síðustu hundrað ár. Sagði hann í raun ótrúlegt hvað ís- lenskt efnahagslíf hefur vaxið hratt síðustu áratugi og væri nú mun fjölbreyttara en áður, þegar landið var nær alfarið háð fisk- útflutningi. Nú væri öldin hins vegar önnur. Mjög hefði verið liðk- að um í íslensku viðskiptalífi, höft af ýmsu tagi minnkuð eða fjarlægð með öllu og mjög hefði verið dreg- ið úr umsvifum ríkisins. Þá hefðu mörg stór ríkisfyrirtæki verið seld einkaaðilum og fyrirtækjunum þannig veitt tækifæri til frekari vaxtar, þar á meðal erlendis. Á fundinum var innt eftir við- brögðum Halldórs við því áliti matsfyrirtækisins Fitch að ríkis- fjármál Íslands væru ekki í eins góðum málum og áður, en fyr- irtækið lækkaði mat sitt á Íslandi úr stöðugu í neikvætt, án þess þó að hreyfa við lánshæfismati þess. Halldór sagði að þessar at- hugasemdir bæri að sjálfsögðu að taka alvarlega, en sagði að hér væri um að ræða vaxtarverki sam- félags sem væri í mikilli sókn. „Það er betra að eiga við þau vandræði sem fylgja skorti á vinnuafli, en miklu atvinnuleysi,“ sagði hann. Sagði hann að stefnt væri að því að rekstur ríkisins yrði hallalaus árið 2007, en hugsanlega mætti ganga lengra í því að draga úr útgjöldum ríkisins. „Því fylgja hins vegar pólitísk vandkvæði, enda er ekki almennur vilji fyrir því í landinu að skera mikið niður í velferðarmálum.“ Heimsótti fyrirtæki Seinna í gær heimsótti Halldór, ásamt eiginkonu sinni, Sigurjónu Sigurðardóttur, þrjú fyrirtæki í eigu Baugs Group: Iceland mat- vælakeðjuna, Karen Millen tísku- vöruverslunina og Hamleys leik- fangaverslunina. Í dag mun Halldór opna formlega nýjar höf- uðstöðvar Travel City og kynna sér starfsemi Excel Airways og Bakkavör Group í Spalding. Á morgun mun hann heimsækja Ís- landsbanka og Landsbanka í og vígja nýjar skrifstofur Icelandair. Íslendingar ekki í víking Morgunblaðið/Bjarni Ólafsson Búinn var til leikfangabangsi fyrir Halldór Ásgrímsson í leikfanga- verslun Hamleys. gðist við tækisins þrjú ál- ver komi ekki til greina. Sömuleið- is hlyti ríkisstjórnin að taka af öll tvímæli um það hvort tvö ný álver kæmu til greina. Markaðurinn þyrfti að vita um fyrirhugaðar fjárfestingar ríkisstjórnarinnar. Mjúk lending verði markmiðið Jón Bjarnason, þingmaður Vinstri grænna, sagði að viðvörunarorðin væru í sjálfu sér ekki ný enda hefði ríkisstjórnin keyrt á mjög harðri ríkisvæddri stóriðjustefnu. Og Jón Gunnarsson, þingmaður Samfylk- ingarinnar, sagði að mat Fitch fæli í sér ákveðinn áfellisdóm yfir efna- hagsstjórn ríkisstjórnarinnar. Sigurjón Þórðarson, þingmaður Frjálslynda flokksins, sagði að fyrir löngu hefði átt að vera búið að taka á ríkisútgjöldum og Lúð- vík Bergvinsson, þingmaður Sam- fylkingarinnar, sagði að markmið allra hlyti að vera að ná mjúkri lendingu. Birgir Ármannsson, þingmaður Sjálfstæðisflokks, sagði ánægjulegt hve margir þing- menn stjórnarandstöðunnar hefðu tekið undir það, í þessari umræðu, að það yrði að hafa stjórn á rík- isfjármálunum. Og Einar Már Sig- urðarson, þingmaður Samfylking- arinnar, sagði að ríkisstjórnin þyrfti að nýta sér þau verkefni sem hún hefði, þ.e. ríkisfjármálin, en treysta ekki eingöngu á einka- geirann og Seðlabanka Íslands. gið gula spjaldið Kristinn máls á u. e. að ekki ku bank- ð hafi ekki íslensku að þessi kallað er akmörkuð l þess að m hjá því rft að ætla rfellt þre- ns ári síð- gunblaðið fjármögn- iptabank- anna (þ.e. til þess að endurfjár- magna lán sem koma á gjalddaga í ár) að minnsta kosti 3,2 milljörðum evra, jafngildi um 262 milljarða ís- lenskra króna. Er þá horft fram hjá lánaþörf vegna mögulegra aukinna umsvifa og útlána hjá bönkunum. Þá er einnig ótalið að hugsanlega geti komið á gjalddaga uppsegjan- leg skuldabréf sem hafa verið gefin út í Bandaríkjunum og svokallaðir peningamarkaðssjóðir hafa keypt en ekki liggur fyrir hversu miklar upphæðir þar gæti verið um að tefla eða að hve miklu leyti komið hefur til uppsagna. rmark- rulega slu Fitch senda tví- þeirra er Íslandi. Í gar félags- endingu í t og í öðru því hvort il þess að hvað það fið. Þetta kins, fram- á síma- ær. iseinkunn ið teljum sterk auk ssjóðs er í st í öðrum nn og fer er,“ sagði að kerfis- rfið hefur gengið í gegnum síðan í upphafi 10. áratugarins hefðu skilað sér í því að hagkerfið væri mun sveigjanlegra en áður þannig að þol þess gagnvart ut- anaðkomandi áföllum væri meira en áður. Hátekjuhagkerfi Í kynningu sem Rawkins hélt á fundinum fór hann nánar yfir til- kynningu Fitch sem birt var í gær. Hann fjallaði aðeins um Asíukrepp- una svokölluðu á 10. áratug síðustu aldar og sagði að af henni hefði mátt draga vissan lærdóm en sagði síðan að ekki mætti gera of mikið úr sam- líkingunni við Ísland sem birtist í til- kynningunni. „Ólíkt asísku hagkerf- unum er Ísland hátekjuhagkerfi, fjármálastofnanir eru sterkar og gegnsæi er mjög gott. Hins vegar eru skuldir heimila og fyrirtækja mjög háar sem hlutfall af landsfram- leiðslu og það veldur okkur áhyggj- um að stærstur hluti þessara skulda er gjaldeyris- eða vísitölutengdur. Lækki gengi krónunnar snögglega sem síðan myndi leiða til hærri verð- bólgu gætu áhrifin á hagkerfið orðið mjög mikil.“ Ástralía og Nýja-Sjáland eru meðal þeirra landa sem hafa svipaða lánshæfiseinkunn og Ísland (þessi lönd hafa AA+ en Ísland AA-) og eins og fram hefur komið er skulda- staða þeirra ríkja svipuð skulda- stöðu ríkissjóðs. Rawkins sagði að Fitch hefði hins vegar ekki fullnægj- andi upplýsingar um hversu vel ís- lenska ríkið væri búið að baktryggja (e. hedge) sig gagnvart þessum skuldum. Í máli Rawkins kom fram að eitt af því sem ylli honum áhyggjum væri stjórn efnahagsmála. „Jákvæð af- staða hins opinbera gagnvart því þjóðhagslega misvægi sem ríkir hef- ur gert það að verkum að Seðlabank- inn hefur þurft að taka á sig mestan hluta aðhaldsaðgerða. Okkur er ljóst að aðhalds er gætt í ríkisfjármálum en teljum hins vegar að skilaboð hins opinbera séu ekki nægilega skýr og það veldur okkur áhyggjum. Miðað við stöðu hagsveiflunnar ætti að- haldið að vera meira að okkar mati.“ ætt skilaboð frá Fitch Í tölvubréfi sem Credit Suissesendi stærri viðskiptavinum sínum eftir lokun markaða á þriðjudaginn var fjallað sér- staklega um íslensku krónuna og þeim ráðlagt að loka lang- tímastöðum sínum í íslenskum krónum. Þeirri spurningu var varpað fram hvort krónan muni verða áfram undir þrýst- ingi eða hvort skapast hafi kauptækifæri. „Samkvæmt okkar mati er líklegt að þrýstingurinn [á krónuna] muni halda áfram á næstu dögum og við vörum við því að menn kaupi íslenskar krónur eins og er þrátt fyrir mjög háa vexti á Íslandi. [-] Of hátt gengi krónunnar endur- speglast í snarauknum við- skiptahalla sem er nú um 15% af vergri landsframleiðslu. Þess vegna er líklegt að krónan muni veikjast umtalsvert þeg- ar horft er til meðallangs tíma en lykilspurningin er hvenær.“ Síðan er gengisþróun krón- unnar frá því seint á níunda áratugnum rakin og hvernig og við hvaða aðstæður mikil leið- rétting varð á gengi krónunnar snemma árs 2000. „Með öðrum orðum, lær- dómurinn sem hægt er að draga af því þegar leiðrétting varð á umtalsvert of sterkri krónu ætti að valda þeim áhyggjum sem eru með lang- tímastöður í íslensku krónunni. Við mælum með að menn loki slíkum stöðum.“ Fjárfestar loki lang- tímastöð- um í krónu                        kun í október 2004 ista hefur hækkað verulega á undanförnum r ekki farið framhjá mörgum. Í kjölfar tilkynn- rtækisins Fitch hefur hún þó fallið lítillega. má sjá þróun vísitölunnar frá lokum árs 1999. nú er fráleitt jafnhátt því sem varð í október n um 18,5% á fjórum vikum en nú hefur hún ku. Hafa ber í huga að þróunin snerist við þeg- s ekki er víst að lækkunin muni halda áfram.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.